شقایق دهقان
نگاه كاملا منفی به شخصیت و فرهنگ ایرانی، اگر چه با هدف آسیب‌های اجتماعی و نقد رفتارهای بد باشد در این سریال به تعدد دیده می‌شود كه گاهی اوقات شكل توهین را به خود می‌گیرد. از طرف دیگر...
 
طنز به طور عمومی ‌مجموعه‌های كمدی، همواره یكی از پرطرفدارترین برنامه‌های تلویزیون محسوب می‌شوند. این روزها نیز تلویزیون دو سریال طنز را روی آنتن دارد كه مضامینی متفاوت را با ساختاری متفاوت تر مطرح می‌كنند.
سابقه نشان داده است طبع طنزگرایی مخاطب تلویزیون در استقبال از این دست آثار (سریال‌های طنز) تا حدی است كه گاهی می‌توان تاثیر آن را پس از پخش نیز در جامعه و مراودات اجتماعی حس كرد و البته این مسئله مسئولیت دست اندركاران این ژانر را بیش از پیش می‌كند.
 
مخاطب این روزهای تلویزیون از سطح آگاهی و اطلاعات بیشتری نسبت به گذشته برخوردار است و برای حفظ و حتی بالا بردن این سطح توقع باید لقمه ای در شان او گرفته شود.
تلویزیون در چند دهه اخیر كارگردانان بسیاری را در عرصه تولید طنزهای شبانه معرفی كرده است كه هر كدام با شیوه و زبان خاص خود توانسته اند در جذب مخاطب كم و بیش موفق عمل كنند.
رامبد جوان كه در كنار بازیگری ساخت یكی دو سریال مناسبتی را در كارنامه خود دارد و در سال‌های اخیر به طور عمده به اجرای برنامه‌های شبانه در شبكه دوم سیما می‌پرداخت، در سریال مسافران نوع جدیدي از طنز فرهنگی و فانتزی را ارائه كرده است.
آمدن چهار مامور زبده از فضا (كنفدراسیون راه شیری) به زمینی كه محیط زیستش در حال تخریب است و ساكنانش به سلامت آن اعتنایی نمی‌كنند و این مسئله باعث شده است تعادل كهكشان به هم بخورد و... به اندازه ای دست نویسندگان را باز گذاشته است كه با این سوژه فانتزی هر طور كه بخواهند بازی می‌كنند، البته این روزها شاهد جذابیتی در خور این قابلیت نیستیم.
آوردن موجوداتی از مكان و زمان ناشناخته به محیطی مثل زمین، سوژه ای است كه می‌تواند داستان‌های جذاب و ماجراهای متعددی داشته باشد، تضاد بین فضایی‌ها با انسان‌ها یا تفاوت‌های رفتاری شان می‌تواند موقعیت‌های جذابی را ایجاد كند، اما عوامل مسافران نتوانستند از این قابلیت‌ها بهره كافی را ببرند.
با این وجود سریال طنز مسافران با وجود ساعت به نسبت مناسبش، توانسته است موفقیت نسبی را در جذب مخاطب به دست آورد كه علت اصلی آن را می‌توان در نگاه فرهنگی به موضوعات، طرح موقعیت‌های فانتزی و استفاده از چهره‌های جدید و كمدی دانست. (به خصوص حسن معجونی همان بهرام)
 
نگاه فرهنگی در این مجموعه كه نسبت به دیگر مجموعه‌های طنز پررنگ تر است اگر چه در بخشی از قسمت‌ها حالت شعاری و صوری پیدا می‌كند اما گامی ‌رو به جلو در حركت‌های سیما محسوب می‌شود. اما ایده‌های بكر سریال نمی‌تواند بر داستان پردازی‌ها و ماجراهای سطحی آن سایه افكند زیرا متاسفانه عوامل نتوانسته اند این ایده بكر را سازمان دهی و با هدف در راستای مشخص از آن استفاده كنند. یكی دیگر از ابتكارات رامبد جوان در انتخاب بازیگر است، او با انتخاب یك گروه دوست، هم به دنبال كسب اعتماد مخاطب است و هم به دنبال رو كردن بازیگران جدید در عرصه طنز تلویزیونی.
رامبد جوان كه در عرصه بازی همواره خود را طالب هنجارشكنی نشان داده است. با سرعت كمتری در حال پیدا كردن راهی برای ارائه انرژی‌های خود در عالم كارگردانی است. او برای حفظ تعادل و البته فاصله گرفتن از كلیشه شدن سریالش نسبت به طنزهای روتین سعی كرده است هدفی مشخص برای سریالش ایجاد كند.

شخصیت‌های مسافران

حمید لولایی در نقش برادر بزرگ‌تر (فرخ) كله پزی است كه موجودات فضایی مستاجر او می‌شوند، حمید لولایی انتخابی است كه تماشاگر را در آغاز بسیار دلگرم می‌كند، سابقه حمید لولایی و تیپ سازی‌هایش، برای سریال‌های مختلف طنز كه در زمان خود بسیار مورد استقبال هم قرار گرفت، این فرصت را به رامبد جوان داد كه هم اعتماد تماشاگرش را برای دنبال كردن ادامه سریال جلب كند و هم این فرصت را داشته باشد تا سوژه جدیدش را جا بیندازد. این اتفاق در ابتدای شروع سریال رخ داد اما به مرور زمان، لولایی دوباره به حال گذشته و ایفای همان تیپ بازگشته است. فرخ نقطه مقابل فرید است و این عامل ایجاد موقعیت‌های طنز می‌باشد.
حضور لولایی (فرخ)، رامبد جوان (فرید) در كنار پسر بچه ای به نام فربد (حامد كیازال) كه با سریال «همه بچه‌های من» مرضیه برومند امتحان خود را پس و نشان داد از هوش و ذكاوت بالایی برای پسران نقش‌های این چنینی برخوردار است، مثلثی از چند شخصیت متفاوت را ساخته اند كه هر لحظه آن می‌تواند سرشار از شوخی‌های قابل باور و موجود در زندگی باشد.
حسن معجونی پس از سال‌ها كار تئاتر و البته تجربه چند كار تلویزیونی، در حالی برای ایفای شخصیت بهرام انتخاب شد كه چهره جدی و ذهنیتی كه مخاطب درمورد او دارد می‌تواند در مقابل انسان‌های زمینی لحظات بامزه به وجود بیاورد. حسن معجونی یكی از توانمندی‌های مسلم سریال است كه رامبد جوان باید بیشتر از او استفاده كند.
مخاطب تلویزیون، نصرا... رادش را از زمان‌های دور طنزسازی تلویزیون می‌شناسد، او در گذشته نشان داده در ساخت شخصیت‌های نزدیك به تیپ بسیار متبحر است. او در نقش شهاب، درابتدا موفق عمل می‌كرد، اما چندی است كه به حاشیه رفته است و رفتارهای تكراری و كلیشه ای دارد.
شقایق دهقان نیز پس از مدت‌ها تجربه كار طنز با مهران مدیری و... برای نقش ستاره كاراكتری متفاوت با ناهید (با بازی سحر دولتشاهی كه گویا سرپرست این گروه است) انتخاب شده است.
سحر دولتشاهی بعد از حضور موفق در چند فیلم سینمایی و همكاری با كارگردانی مطرح، آمده است تا خود را در یك اثر طنز تلویزیون محك بزند.
مجموعه مسافران یك اثر با فراز و نشیب‌های بسیار است، گاهی اوقات شاهد آن هستیم كه بر خلاف وجود تمام قابلیت‌های موجود، سریال روندی خسته كننده دارد و داستانی كاملا سردستی طراحی می‌شود.
 
می‌توان گفت سریال «مسافران» در مقایسه با دیگر ساخته‌های طنز هر شبی این خصوصیت را دارد كه كارگردان در انتخاب لوكیشن‌های كار و كاشتن دوربین در مكان‌های مختلف (خارجی) هیچ محدودیتی قائل نشده و هرگز به لوكیشن‌های داخل اكتفا نكرده است. این خصلت سریال سبب می‌شود زندگی كاراكترهای اثر طبیعی تر جلوه كند و به دنبالش قابل لمس‌تر و جذاب‌تر باشد و چشم بیننده از لوكیشن‌های بسته و تكراری خسته نشود.
نگاه كاملا منفی به شخصیت و فرهنگ ایرانی، اگر چه با هدف آسیب‌های اجتماعی و نقد رفتارهای بد باشد در این سریال به تعدد دیده می‌شود كه گاهی اوقات شكل توهین را به خود می‌گیرد. از طرف دیگر قسمت‌هایی مثل داستان دروغ گفتن زمینی‌ها یا قسمت وانمود كردن و ایده‌های خوبی مثل ورود شازده كوچولو به داستان و ارائه كله پاچه به او به جای بره ای كه دنبالش بود و بالاخره ارائه گزارش‌های جذاب آخر هر قسمت به كنفدراسیون توسط بهرام، از امتیازات خوب این سریال است كه باعث شد سریال مسافران از بحران رضایت نداشتن مخاطب كه در قسمت‌های ابتدایی به آن مبتلا بود، سربلند بیرون بیاید و بتوان رضایت نسبی مخاطب را در قسمت‌های میانی به دست آورد. اما این مقوله نیز مانند بحران ابتدایی پایدار نبود و ما شاهد افول موضوعی و ساختاری مجموعه هستیم تا جایی كه می‌توان گفت سریال دچار بحرانی شدیدتر از بحران ابتدایی است.
 
سریال مسافران در قسمت‌های اخیر بسیار سطحی و كودكانه عمل كرده است، البته امیدواریم باز هم با گذشت چند قسمت با ارائه داستان‌های جالب توجه از تضاد بین زمینی‌ها و فضایی‌ها بتواند عزت از دست رفته را دوباره به دست آورد.
به طور كلی اگر سریالی خوب ساخته شود و همه عناصرش درست و به جا چیده شده باشد، ماندگاری خواهد داشت و سال‌ها در ذهن بیننده باقی خواهد ماند. اما اگر ساختار تولیدی آن ضعیف و حاصل كار باز هم نسبت به دیگر آثار مشابه ضعیف تر باشد تمام اتفاقات تلخ و شیرینش هم زمان با اتمام سریال به پایان می‌رسد و وارد حیطه سریال‌های ماندگار نمی‌شود.
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: khorasannews.com
 
مطالب پیشنهادی:
رامبد جوان: من مدیری نیستم!!
رامبد جوان از «مسافران» می‌گوید!
«مهناز افشار» و «حامد كمیلی» در دومین فیلم «رامبد جوان»
گفتگو با چند تن از سازندگان و بازيگران سريال «مسافران»
جنگ نه‌چندان جدی دنیا‌ها