جشنواره فجر 96: از سوتی محمود گبرلو تا عصبانیت تند حاتمی کیا
نشست خبری فیلم به وقت شام، روز شانزدهم بهمن ماه در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر با حضور عوامل و بازیگران برگزار گردید.

سی و ششمین جشنواره فیلم فجر: نشست خبری فیلم به وقت شام

نشست رسانه‌ای فیلم «به وقت شام» با حضور ابراهیم حاتمی‌کیا؛ کارگردان، محمد خزاعی؛ تهیه‌کننده، مهدی جعفری؛ فیلمبردار، مهرداد خوشبخت؛ تدوین‌گر، شهرام خلج؛ چهره‌پرداز، بابک پناهی؛ طاهر پیشوایی؛ صدابردار، کارن همایونفر؛ آهنگساز، طراح صحنه، هادی حجازی‌فر و محمد شعبان؛ بازیگران با اجرای محمود گبرلو دوشنبه شانزدهم بهمن‌ماه در پردیس سینما گالری ملت برگزار شد.

محمود گبرلو در ابتدای نشست هنگام معرفی فیلم ، نام آن را بفرمایید شام ذکر کرد، ولی بلا فاصله آن را تصحیح نمود و گفت: به وقت شام اما با خنده و شادی خبرنگاران و عکاسان همراه گردید.

حاتمی کیا در ابتدای نشست اظهار داشت:

من اولین فیلمم را درست زمانی که با کربلای 5 مصادف بود با نام هویت ساختم. در آن زمان همه بچه‌ها رفته بودند منطقه و به من سخت گذشت که نرفتم. این موضوع را به این جهت می‌گویم که فیلم «به وقت شام» را یک سرباز ساخته است. من خودم را سرباز این نظام و کشور می‌دانم و دلم می‌تپد برای کسانی که جهاد می‌کنند. من را یک سرباز بدانید.

محمد خزاعی در ادامه گفت:

همه گروه ما این فیلم را خانواده‌ها و بازماندگان مدافع حرم تقدیم کردیم. جای چنین آثاری در سینمای ایران خالی بود و امیدواریم ادای دین کرده باشیم و این خانواده‌ها از این کار راضی باشند و توشه‌ای برای آخرت ما باشد.

حاتمی‌کیا در پاسخ به سئوالی مبنی بر ضعیف بودن جلوه‌های ویژه فیلم و اینکه چرا تصاویر زیادی از آن کامپیوترین به نظر می آیند، گفت:

افتخار می‌کنم این فیلم را بچه‌های ایرانی ساختند و دلاری را خرج استفاده از جلوه‌های ویژه در خارج از کشور نکردم و این موضع برای من حائز اهمیت است که حتی طعنه‌ها را به تن بخرم اما فیلم را با همکاران ایرانی کار کنم.

او درباره پرداختن به موضوع داعش در این فیلم که تا حدودی اگزجره شده و هالیوودی به نظر می آید،گفت:
من روزی کل گروه را جمع کردم و اجبار کردم همه فیلم‌هایی که داعشی‌ها ساختند، اعم از سربریدن و صحنه‌های دلخراش را نگاه کنیم. ترکیب داعش به شدت اگزجره است و من تلاش کردم تا جایی که ممکن است این اگزجره بودن را در بستر قصه نشان دهم. داعش در ذاتش اغراق شده و اگزجره شده است، نمی دانم چرا شما به خودتان اجازه می دهید، آن را هالیوودی ببینید.

کارگردان «به وقت شام» درباره اینکه چرا بیشتر افراد در این فیلم غیر ایرانی بودند، بیان داشت:
در مظلومیت مدافعان حرم همین بس که حتی زمانی که این عزیزان شهید می‌شدند، این امکان که اسم‌شان مطرح شود وجود نداشت. من در میان این عزیزان زندگی کرده‌ام و با احوالات‌شان آشنا هستم. من هم دلم می‌خواست بیشتر به این عزیزان بپردازم اما مصلحت این بود که نگاه کلی‌تری داشته باشم و کلی‌تر به آنها بپردازم.

هادی حجازی‌فر درباره ایفای نقش در این فیلم گفت:
من به شدت از ایفای این نقش می‌ترسیدم، برای اینکه نکند به فیلم آقای حاتمی‌کیا آسیب بزنم. اما این تیتر در یکی از رسانه‌ها منتشر شد که من خودم را در این فیلم دوست نداشتم. من در این فیلم یاد گرفتم و عجیب خودم را در آن دوست دارم.

تهیه‌کننده «به وقت شام» درباره پروسه تولید و هزینه تولید این فیلم توضیح داد:
پارسال همین موقع ما اولین جلسات را برای تولید این فیلم داشتیم و فکر می‌کردیم برای سال 98 تمام شود. ما شبانه روزی کار کردیم به این دلیل که این جنس کار فرق دارد که فیلم به جشنواره امسال برسد. ما برای گرفتن یک هواپیما بیست روز جلسه داشتیم. از دور این تفکر وجود دارد که همه امکانات برای آقای حاتمی‌کیا فراهم است اما اگر همکاری ارتش و تلاش گروه نبود این کار شکل نمی‌گرفت. اگر نقدهایی در صحنه‌هایی از فیلم وجود دارد به دلیل نبود امکانات است.

او درباره میزان بودجه فیلم گفت:
این که چه قدر هزینه شده است، اهمیتی ندارد مهم نتیجه و خروجی است.

حاتمی‌کیا در بخش دیگری از این نشست گفت:
داعش، جدی است و چیزی نیست که به این راحتی‌ها حذف شود. این گروه در حال رفتن به سمت لیبی است. من اصرار داشتم این فیلم زودتر آماده شود. چهار ماه کار کردن برای فیلمی که 2400 پلان دارد، زمان کمی است. ما شبانه‌روز کار کردیم. من اعتقاد داشتم درباره این گروه باید حرف زد و به تفکرات‌شان نزدیک شد.

او درباره نمایش بین‌المللی فیلم گفت:
من دوست دارم که فیلم در خاورمیانه مطرح شود. من دشمن جشنواره نیستم و از اینکه فیلمم به جشنواره‌ها برود خوشحال می‌شوم؛ اما از اینکه جوانان برای جشنواره‌ها فیلم می‌سازند و می‌سوزند با جشنواره‌ها مشکل پیدا می‌کنم. دوست دارم جوانان کشور فیلم‌هایی بسازند که حرف‌های کشور را بزند.

کارگردان «به وقت شام»  در پاسخ به این سئوال که چرا مخاطبان با قهرمانان فیلم‌های اخیر شما که گل‌درشت شعار می‌دهند، ارتباط برقرار نمی‌کنند و آنها را پس می‌زند، من با فیلم های شما عاشق سینما شدم، اما شما دیگر خودتان نیستید،با صدای بلند و احساس عصبانیت، گفت:
«من با جوانان جلسه دارم و از تمام فیلم‌هایی که می‌گویید می‌بینم. یک جوان ایرانی از روسیه اینقدر برایش محتوای فیلم مسئله شده به من پیام داد. نظام 40 سال است جلو می‌رود و همه سرجایشان هستند و فقط من جایم عوض شده است؟ همه دارند پرچم‌هایشان را زمین می‌گذارند و من فقط پرچم را بالا نگه می‌دارم. به مقدساتم قسم می‌خورم که گفتم فیلم را برای این جوانان که جانشان را می‌دهند بسازم. با حاج قاسم دیدار کردم و گفتم چرا نمی‌گذارید ما برویم سوریه را ببینم، هرچند می‌دانم خطر دارد. به ما متلک می‌گویند که چرا نمی‌روی به سوریه، می‌گویند گمشو برو سوریه. تف به این زبانان که این سخنان را به زبان می‌آورند. من هم علاقه دارم در کنار آن‌ها باشم و با آن ها جلو بروم. همه این مسایل جمع می‌شود و به فیلم «به وقت شام» منتهی می‌شود. من محدودیت های زیادی دارم و این از مظلومیت شیعه است که من با وجود آنکه دوست دارم مانند ان‌ها آنچه که می بینند را ببینم تنها یک پلان چند ثانیه‌ای از حرم حضرت زینب را نمایش بدهم. ما هرچه داشتیم در این چله خودمان گذاشتیم و پرتاب کردیم شما را به خدا از این بچه ها که بودند بپرسید وقتی نمی‌پرسید من فکر می‌کنم که شما نمی‌دانید که داعش دارد سمت ما می‌آید و به چند قدمی خانه‌هایمان رسیده است.»

حاتمی‌کیا گفت:
من هرچه قدر بیشتر درباره داعش تحقیق کردم، بیشتر به این نتیجه رسیدم که این گروه بسیار پست‌مدرن است! من تحقیقات زیادی کردم و حتی از نزدیک شرایط را رصد کردم که ببینم می‌توانم قصه ذهنی خود را روایت کنم یا نه.

این کارگردان درباره ساخت فیلمی درباره حادثه سانچی گفت:
من قبلا در کشتی کار کرده‌ام و چنین پیشنهادی هم به من شده، اما درباره آینده نمی‌توانم قولی بدهم.

حاتمی‌کیا درباره صحنه‌های دلخراش فیلم گفت:
من در زندگی‌ام حتی یک مرغ را سر نبریده‌ام و برای این سکانس همه تنم می‌لرزید و شدیدترین فشارهای روانی  را تحمل کردم. سعی من براین بود که فیلم خشن نسازم. برای من داعش گونه‌های مختلف دارد.

خزاعی با اشاره به پخش بین‌المللی فیلم گفت:
با توجه به اینکه ما در ساخت این فیلم استاندارهای بالایی را رعایت کردیم برنامه‌ریزی ما این است که پخش بین‌‌المللی داشته باشیم.

حجازی‌فر در پاسخ به این سئوال که آیا نقش‌های متفاوت‌تری را تجربه خواهد کرد، گفت:
من نقش‌های متفاوتی در آستیگمات و شاهگوش بازی کرده‌ام که در جشنواره حضور ندارند.

در ادامه این نشست کارن همایونفر درباره موسیقی فیلم توضیح داد:
معمولا زمانی که من با آقای حاتمی‌کیا کار می‌کنم، همه توانم را می‌گذارم. همه موسیقی این کار در ایران و با موزیسین‌های ایرانی ضبط شد. با اینکه امکانات کار در خارج از کشور فراهم بود ولی نیازی برای این کار ندیدیم.

خزاعی درباره این موضوع که مطرح می‌شود فیلم «به وقت شام» جایزه بهترین فیلم جشنواره را دریافت خواهد کرد، گفت:
واقعیت این است که همیشه چنین فضاهایی مطرح می‌شود. باید ببینیم نظر دوستان و داوران چگونه است. اما مهم این است که فیلم برای گرفتن جایزه باید شاخصه‌های لازم را داشته باشد و دبیر جشنواره همه دارای چنین قدرتی نیست که فیلمی را برجسته کند. نقدها علیه ما شدیدتر است. چون سازمان اوج برای اولین بار در فیلم دفاع مقدسی سرمایه‌گذاری کرده است، چنین فضاسازهایی مطرح می‌شود که خوشایند نیست.
جعفری فیلمبردار فیلم درباره انتقادها به حاتمی‌کیا توضیح داد: همه کارگردان‌ها لحن مخصوص به خود را دارند. ویژگی حاتمی‌کیا این است که حرف‌هایش را گل‌درشت مطرح کند و خودش می‌گوید این من هستم و دوست دارم اینچنین فیلم بسازم. من در حوزه کار خودم و کارگردانی  را به‌شدت از ایشان یاد گرفته‌ام. خواهشم این است که به جنبه‌های تکنیکی و فنی فیلم نگاه شود. ما زمانی که فیلمبرداری می‌کردیم، مطمئن نبودیم که خروجی جواب می‌دهد یا خیر، اما داشتن چنین جسارتی و چنین ایده‌هایی را به تصویر کشیدن، اهمیت دارد.

محمد شعبان بازیگر سوری فیلم گفت:
حتی بیست درصد فیلمی که آقای حاتمی‌کیا ساختند در سوریه ساخته نشده است. من قبلا آژانس شیشه‌ای را از  آقای حاتمی‌کیا دیده بودم و در این کار بیشتر با ایشان آشنا شدم.

حاتمی‌کیا در پایان درباره اکران فیلم «گزارش یک جشن» گفت:
من دوست دارم فیلم‌ام پخش شود. این  فیلم دچار سوتفاهم شده است. من افتخار نمی‌کنم در جمهوری اسلامی ایران فیلمی ساخته‌ام که اکران نشده است.


تهیه و تدوین: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ