گزارش کامل از متن و حاشیه مراسم اختتامیه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر
شامگاه یکشنبه ۲۲ بهمن ماه؛ مراسم پایانی جشنواره فیلم فجر که با نیم ساعت تاخیر آغاز شد با پخش سرود جمهوری اسلامی و تلاوت قرآن مجید همراه بود.
مجری این مراسم طبق اعلام قبلی رضا رشیدپور بود؛ بخش اول برنامه با اجرای زنده یک قطعه موسیقی توسط رضا بهرام شروع شد و پس از آن دبیر جشنواره ابراهیم داروغه زاده در سخنانی با اشاره به اینکه صحبت‌هایش ارتباط با جشنواره ندارد، گفت:
شهریور سال ۵۹ را خیلی‌ها به یاد دارند که دشمن به کشور ما حمله کرد و بخش زیادی از کشور در اختیار دشمن قرار گرفت و هشت سال طول کشید تا آنها را به سختی از مرزهای خود بیرون کنیم. همین چند سال قبل دشمنان سعی کردند جنگی دیگر در کشور راه بیندازند و دولتی به اسم داعش راه انداختند.
او افزود:
اما این بار عزیزان کشور تجربه داشتند و نگذاشتند که دشمن وارد خاک ما شود و من می‌خواهم به احترام آنها و خانواده‌هایشان یک دقیقه بایستیم و آنها را تشویق کنیم.
سپس سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در جایگاه حاضر شد تا پیام ریاست جمهوری را قرائت کند.
در مراسم اختتامیه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیام حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران را قرائت کرد.
پیام حسن روحانی به جشنواره‌ی فیلم فجر
متن این پیام به شرح زیر است:
«امروز، اهل نظر دیگر فرهنگ را فقط زیربنا یا صرفاً روبنای توسعة جوامع نمی‌دانند. امروز، «فرهنگ» هم زیربنا و هم روبنا است. ما در جمهوری اسلامی ایران، فرهنگ را به عنوانِ مهمترین مقصد و غایتِ برنامه‌های توسعه می‌شناسیم.
ظهور همزمان سه پدیده:
اینترنت، تلفن‌های همراه هوشمند، شبکههای اجتماعی که جمع آنها سودای غلبه بر نظام رسانه‌ای و قلب و روح و فکر تمامی ساکنان کره خاکی را دارند، دست‌اندرکاران سینمای ما را بر آن می‌دارد تا به مثابه محتوای فکری و هنری، این ابزار و امکانات را به کمال به خدمت بگیرند و سینمای مقتدرِ ما در این عرصه، ابتکار عمل را در دست خود داشته باشد! عرصه‌ای که جامعه در آن آگاهی خودش را جست‌وجو می‌کند.
سینما امکان نقد و گفت‌وگو درباره مسائل و موضوعات مهّم را برای گروه‌های متنوع جامعه فراهم می‌کند و این آغاز هر نوع بهبودی در زندگی و حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ماست.
مردم در عمقِ داستان‌های سینمایی به دنبال زندگی، هویت، رؤیاها، رنج‌ها، شادی‌ها و امیدهای خود می‌گردند. شاید این وجهِ سینما، از علل مهّم جذّابیّت‌های مردمی‌اش باشد. سینما می‌تواند چنین بستری را برای جستجوی جمعی – با هدفِ کمک به یافتنِ پاسخ‌های مردمِ ما فراهم کند. سینمایِ ما هرگاه که به ایفای چنین نقش و مسئولیتی نزدیک شده، توانسته است به جای تقلید، بر نوآوری‌های خودش تکیه زَنَد و آوازهاش را در جهان منتشر کند.
سینما یکی از کارآمدترین ابزار فرهنگی و هنری است که بشر امروز برای معرفی و انتقال پیام‌ها و مواریث و دستاوردهای تمدنیِ خود کشف کرده است. امّا تمدنی می‌تواند امید به ماندگاری، باروری و بازتولید ارزش‌هایش داشته باشد که فرآیند انتقالِ توأم با ارتقاء خود را مدیریت کند، آن را حیاتی بداند، نسبت به نقاط قوت و ضعف خود از منظری استراتژیک، احاطه یابد و آنی از تزریق «امید» به جامعه غافل نشود.
سینمای ما باید حوزه فرهنگی و تمدّنیِ خود را مجدداً بشناسد و در عین اینکه همواره «فرهنگ دینی و ملی » و «مسائل ایران» مهمترین محور و موضوعش است، به دنبال کسب سهمی هر چه فزون‌تر از میدان فرهنگ و هنر دیگر سرزمین‌ها و نیز اقتصادِ جهانیِ صنعت تصویر باشد! برای نیلِ به این منظور، باید امکانات، قابلیت‌ها و ظرفیتهای ملّی و بین‌المللی خود را هر روز ارتقاء بخشیم. در این زمینه، توسعة نیروی انسانی، توسعه سازمانی، توسعه منابع سرمایه، توسعة فناوری، فراهم‌سازی زیرساخت‌های حقوقی و تجهیزاتی، فعّال شدن در صحنة دیپلماسی فرهنگی جهان، بِرندسازی، بازارسازی و توسعة خلاق بازار و سرانجام طراحی و تدوین استراتژی‌های عرضة محصولات از مهمترین برنامه‌های سینمای ایران ما خواهد بود. سینمایی که دیگر با مجموعهای از سالنهای نمایش تعریف نمیشود، بلکه وب‌سایت‌ها، شبکههای اجتماعی و بسیاری از تصویرافزارها که امکان پخش تصویر متحرک را دارا هستند، به نوعی در حیطة صنعت تصویر و سینما واقع می‌شوند.
سینمای ما باید با جذب انبوه جوانان با استعداد، خوش قریحه و اندیشمند از گسترة ایران زمین، ریشه در خاک و سَر بر آسمان سایَد.
اشتغال‌زایی عظیم سینما، توانمندی آن در ایجاد نشاط و امید در جامعه و آموزنده بودن از ویژگی‌های این سینما است. سینمای ما با بیان علمی و هنری مشکلات جامعه و نقد سیاست‌ها، رویکردها و عملکرد دولت و مؤسسات تأثیرگذار جامعه، می‌تواند عامل پیشرفت، توسعه و رفع موانع پیشروی جامعه باشد.
امام(ره) فرمودند: در جمهوری اسلامی همه باید با انتقادها و طرح اِشکال‌ها، راه را برای سعادت جامعه باز کنند (صحیفة نور، جلد ۱۴، صفحه ۲۴).
سینما با بیان و طرح مسائل و نظریات جدید می‌تواند جامعه را برای مواجهة با آنها آماده سازد. با رفتن به فضاهای طبیعی و تاریخی سرزمین‌مان و نیز بازتاب و معرفی هزاران رسم و واقعة آیینی، دینی و ملّی به کمک پیشرفت صنعت گردشگری بشتابد و با نگاه دانشبنیان باعث پیشرفت فناوری و توسعة استارت آپها شود.
این سینما قادر است آرامش روانی به جامعه ببخشد، به حفظ ثبات اجتماعی و التیام گُسستها مرهم باشد، بانشاط و نشاط آفرین باشد، قانون و اخلاق را که مؤلّفه‌های تنظیم کنندة روابط اجتماعی هستند، تحکیم بخشد، احساس امنیّت، استقلال و اقتدار ملی را تقویت کند، اما خود نیز باید از امنیّت و آرامش خاطر درونی برخوردار باشد و جهان را عرصه پرواز خود بداند. من سینما را بخش مهمّی از راه‌حل‌های مسائل و مشکلات امروز و فردای ایران و جوانان عزیزمان می‌دانم و نه مشکل!»
پس از قرائت پیام حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی که نسبتا طولانی بود، رشیدپور اشاره کرد که اگر رییس جمهور این‌قدر با سینماگران صحبت دارد، بهتر است هر از چندی دیدار داشته باشند و این دوری و دوستی خیلی خوب نیست.
محمد مهدی حیدریان: سینمای ما زنده است
سپس محمدمهدی حیدریان معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی در مراسم اختتامیه سی و ششمین جشنواره فیلم فجر سخنرانی کرد.
متن سخنان رئیس سازمان سینمایی که از روی متن قرائت می‌شد به شرح زیر است:
«تبریک و سلام بر مردمی که امروز در جشن آغاز چهلمین فجر انقلاب اسلامی پرچم این نعمت چهل ساله را در نسیم نجواگر سرود جاودانه این مرز پر گهر و این سرای امید در گستره ایران زمین به اهتزار در آورند و با درود بی‌کران به روح معمار خردمند انقلاب اسلامی و تبریک به مقام معظم رهبری در آستانه چهل سالگی این انقلاب شکوهمند.
سلام و خیر مقدم به هنرمندان و سینماگران ارجمند، به مسئولین و خدمتگزاران مردم، به معاون اول رئیس جمهور، به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، به نمایندگان و اعضای مجلس شورای اسلامی، و نیز شورای شهر، به همه اصحاب رسانه به ویژه رسانه ملی و خبرنگاران گرامی که با همراهی ایشان، فراگیری و شکوه این دوره، بیش از پیش محقق و متجلی شد.
سلام و سپاس نثار همکاران تلاش‌گرم در سازمان امور سینمایی کشور و دبیرخانه جشنواره ملی فیلم فجر. سلام بر همه شما که آمده‌اید تا با هم ورق زرین دیگری را بر کارنامه سینمای پر افتخار سرزمین‌مان بیافزاییم.
به رغم رشد سیصد درصدی اقبال شما به دیدن فیلم‌ها، هنوز تا کسب سهمی درخور از اوقات شما راهی دراز در پیش داریم. اما مردم ما در همه جای ایران باید به سینما بروند و این بر عهده ما و همراهی و پشتیبانی سایر مسئولین در دولت و مجلس است که هر چه زودتر امکان تحقق عدالت فرهنگی را در این عرصه فراهم سازند.
طبق آمار سی کشور در جهان صاحب صنعت تولید فیلم هستند و کشور ما در این میان جایگاهی مطلوب دارد. اما ما باید سهم خود را از جغرافیای فرهنگی و طبعاً از اقتصاد ده‌ها میلیارد دلاری صنعت تصویر بیش از پیش مطالبه کنیم. باید برای تحقق آینده مطلوب به کمک سینما در عرصه‌های مختلف، خلق فرصت کنیم. این خلق فرصت‌ها، ایجاد جریانات اجتماعی می‌کند که به طور طبیعی آسیب پذیری و غافلگیری ما را در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی امنیتی به حداقل می‌رساند. لازمه این کار پایداری تصمیم‌های کلان و ثبات در سیاست‌هاست که به یاری خدا و مشارکت صاحبان هنر و اندیشه برنامه جامع سینما تهیه شده و من بعد چارچوب تصمیمات اجرایی را تعیین و تنظیم می‌کند.
آثار عرضه شده در سی‌و ششمین دوره جشنواره فیلم فجر، حکایت از آن دارد که این سینما حرکت خود را به سوی حرفهایتر شدن، به خوبی استمرار بخشیده است و این پیام را به مخاطبین خود می دهد که سینمای ما زنده است، چون جامعه ما زنده است و سینمایی به‌روز را طلب می‌کند.
حضور فیلم‌های خوش ساخت با مضامین اجتماعی ، کمدی، دفاع مقدس و مقاومت، در قالب‌های داستانی، انیمیشن و مستند- مجموعه متنوعی را به جامعه عرضه داشت که امید به آینده درخشان این سینما را بیش از پیش نمایان می‌سازد. فیلم‌های اجتماعی این دوره، ضمن نگاه نقادانه به مسائل و معضلات جاری، هم از سیاه‌نمایی های مرسوم فاصله گرفته‌اند و هم با بیان سینمایی حرفهایتر و هنرمندانه‌تر امیدآفرینی کرده‌اند.
کسی از دیدن فیلم‌های کمدی خجالت‌زده نمیشود. فیلم‌های کمدی این دوره را خوش ساخت و محترمانه-در عین پرداختن به موضوعات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی می‌یابیم. فیلم‌های«دفاع مقدس» نگاه و تاریخچه بدیعی را به مردم- خاصه جوانانی که آن روزها و آن واقعه خطیر را ندیده‌اند- با هنرمندانه‌ترین بیان و فنی‌ترین وجوه، عرضه کرده‌اند. در موضوع دشوار «انیمیشن» نیز توانسته‌ایم تا بخش عظیمی از عقب ماندگی تاسف‌بار خود از جهان انیمیشن را جبران و راه ده-پانزده ساله‌ای را جهش‌وار با موفقیت طی کنیم و به مرزهای استاندارد جهانی بسیار نزدیک شویم. در موضوع فیلم‌های سینمایی موصوف به «مقاومت» نیز مضمون تازه‌ای را تجربه می‌کنیم که باید شاهد آثار آن، هم در افق پیش روی سینمای کشورمان و هم در سطح سینمای جهان باشیم.
اما جوانان و فیلم اولی‌های این دوره، هم حرفه‌ای وارد صحنه شده‌اند و توقع جامعه سینمایی و مخاطبین را از خود، ارتقاء بخشیده‌اند. سینمای آینده ایران سنیمایی است متکی به نیروی جوان و ذهن خلاق آنان. به یاری پروردگار، برآنیم تا از سال آینده جشنواره مستقل فیلم‌های اول را نیز برپا کنیم.
از منظر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، نکته بسیار مهم در این باره این است که رشد سینمای ما در تمامی ابعاد آن صورت گرفته است و منحصر به یک بخش از این صنعت و هنر بزرگ نبوده. این‌ها پیش درآمد است، امیدوار کننده است، اما کافی نیست.
این سینمایی قدرتمند بیش از پیش با احساس مسئولیت اجتماعی وارد عرصه‌ها و شئون اجرایی کشور خواهند شد. تلاش خواهد کرد تا با پرهیز از تنش‌ها، مانع فرسایش فرهنگی و اجتماعی جامعه شود و در صدد خواهد بود تا از طریق بازخوانی مجدد نقش نهادهای اصلی تولید کننده ارزش در جامعه، مرجعیت «فرهنگی» را احیاء کند و ظرفیتهای خود را برای گفت‌وگوی درون تمدنی و نیز با جامعه جهانی ارتقاء بخشد.
طبعاً چنین سینمایی با نگاه به آینده و نقد عالمانه-منصفانه و در چارچوب منافع مل می‌رود تا «کابوسهای» آفریده شده برای جوانان را به «امید» و «امیدواری» تبدیل کند. کابوس زدگی، دشمن خلاقیت، نشاط، کار و تلاش، ایده و ابتکار و هر گونه انگیزه بهبود است. درست برعکس «امید» و «امیدواری».
اگر ما «امید» در جامعه نیافرینیم، مرتباً آن را بازتولید نکنیم و براساس آن، آینده خود را ترسیم و معنا ننماییم، یقیین بدانید روز بیگانگان برای جامعه ما، آینده مطلوب‌شان را تعریف، القاء و ترسیم خواهند کرد.
تمامی دست‌اندکاران صنعت تصویر کشور آماده‌اند و پرتوان به پیش خواهند رفت و از سرزنش‌های خارهای مغیلان، غم به قلبشان راه نمی‌دهند و این فرموده رهبری معظم انقلاب را ره توشه خود ساخته‌اند که: «سینما کلید پیشرفت کشور به میزان زیادی دست شما سینماگران است.
و السلام.»
در ادامه این مراسم و پس از سخنرانی رییس سازمان سینمایی، از جمشید مشایخی یاد شد که در بیمارستان بستری است و پیامی ویدیویی برای جشنواره منتشر کرده بود.
در حاشیه
*** در نیمه این مراسم سالار عقیلی هم قطعاتی همچون "ایران، ایران" و تیتراژ سریال "هانیه" را اجرا کرد که یکی از آنها همراه با یادی از زنده‌یاد افشین یداللهی (ترانه‌سرا) بود.
او در قطعه بعدی‌اش هم با اشاره به درگذشت افشین یداللهی قطعه «خون غزل» را اجرا کرد و گفت: این از آخرین همکاری ما باهم (افشین یداالهی) بود.
سالار عقیلی در پایان قطعه‌ی «وطن» را اجرا کرد.
*** جمعیت زیاد که بسیاری از آنها غیر سینمایی و غیر رسانه‌ای بودند و ورود آنها به طبقه همکف مرکز همایش‌ها در ابتدای مراسم باعث بی‌نظمی شده بود.
این در حالی است که جای مشخصی برای عوامل فیلم‌ها و نیز خبرنگاران در نظر گرفته شده است، اما تعداد زیادی از مردم عادی که احتمالا از طریق یک برنامه تلویزیونی دعوت شده یا از طریقی دیگر، موفق به ورود شدند که همه هم خواهان نشستن در سالن اصلی بودند و همین باعث شد علاوه بر اینکه بعضی صندلی‌های خبرنگاران اشغال شود، شلوغی و ازدحام زیادی در سالن پیش آمد و دست‌اندرکاران اجرایی جشنواره موفق به بلند کردن مردمی که برخی از آنها به اسم نماینده ارگانی خاص به سالن آمده بودند، نشدند.
نکته قابل توجه درخواست کارت از سوی افرادی بود که پشت گیت ورود به مجموعه مانده بودند و عده‌ای هم گویا موفق به خرید و فروش کارت شدند.
اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور و سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد مهدی حیدریان رئیس سازمان سینمایی، علیرضا تابش مدیر عامل بنیاد سینمایی فارابی، بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه، محمود صادقی نماینده مجلس، پیمان معادی، ابراهیم حاتمی کیا، فرهاد اصلانی، سعید آقاخانی، سیامک انصاری، باران کوثری، لیلی رشیدی، لیندا کیانی، غلامرضا موسوی، سحر دولتشاهی، کامران ملکی، شبنم مقدمی، کامبوزیا پرتوی، محمد رضا فروتن، امین حیایی، رضا عطاران، مهران احمدی، محمدعلی باش آهنگر، فرشته طائرپور، سارا بهرامی، هومن سیدی، محمد حسین قاسمی، سیروس الوند، گیتی معینی، محمد خزایی، هادی مقدم دوست بخشی از میهمانانی هستند که در برج میلاد حضور دارند.
نویسنده: پگاه ماسوری
تهیه و تدوین: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ