به گزارش مردم سالاری، فیلم هایی که تهمینه میلانی ساخته یک تفاوت عمده با سایر فیلمسازان زن دارد; میلانی تمام تلاش خود را می کند تا در فیلم هایش از حقوق پایمال شده زنان دفاع کند. مساله ای که به گفته خودش همیشه اصلی ترین دغدغه وی بوده است. تسویه حساب شاید کامل ترین بیانیه میلانی دربرابر پدیده مردسالاری است. سنگ بنای این فیلم تقابل حقوق زنان دربرابر مردان در جامعه سنتی است. جایی که حقوق مردها بیش از آنچه درباره زنان تصور می رود; مورد احترام است.
میلانی در پاسخ به این سوال که عده بسیاری از منتقدان و مخاطبان; شما را به عنوان یک فمنیست می شناسند، خودتان هم این مطلب را قبول دارید; می گوید: شاید حق با آنها باشد اما باید از ایشان پرسید که وقتی می گویید فمینیست منظورتان کدام تعریف از این ایسم است. چراکه فمینیست دارای مفاهیم متفاوتی است و بسته به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و صدالبته جغرافیایی تغییر می کند. همانند کمونیسم، لیبرالیسم و .... من همیشه گفته ام اگر مفهوم فمینیسم آن است که ما درمورد مشکلات روانی، اقتصادی و اجتماعی زنان فعالیت کنیم تا با رفع این مشکلات جامعه را به تعادل و سلامت ببریم با این تعریف بله من یک فمینیست ایرانی هستم. میلانی که معتقد است; برخلاف برخی نظرات اصلا قصد ندارد فیلم جنجالی بسازد، درباره مباحثی که بعداز نمایش تعدادی از فیلم هایش به وجود می آید، نیز اعتقاد دارد: فیلم هایی می سازم که کمتر فیلمسازی به موضوع آنها علاقه نشان داده است. حق حضانت، درس خواندن دخترها، خیانت مرد به همسرش، هویت فردی زنان. مطرح شدن هریک از این موضوعات می تواند ما را در حل مسئله کمک کرده و به تعادل اجتماعی کمک کند برای همین طرح آنها برای جامعه مفید است. میلانی در این راه تلاش می کند تا به دیگران نیز کمک کند. می گوید: اگر کاری از دستم برآید، به اتفاق همسرم آن را انجام می دهم. متاسفانه فیلم های ضدزن بسیاری در سینما ساخته می شود که به نفع جامعه نیست. کافی نگاه کنیم که چند فیلم در سال علیه زنان تحصیل کرده و مدرن ساخته می شود تا نقش زن سنتی و مطیع در جامعه برجسته شود. درست به همین دلیل هم هست که فیلم های علیه زنان و حقوق آنها یا آثاری با تشویق چندهمسری مرتب ساخته می شود. تعدای از مخاطبان آثار میلانی معتقدند; وی علت بسیاری از مشکلات و ناهنجاری های جامعه را در عملکرد مردان بد می داند درحالی که همزمان به نقش زنان در این ناهنجاری ها توجه ندارد، اما میلانی که این مطلب را قبول ندارد; می گوید: متاسفانه بیشتر افراد جامعه ما به زنان نگاه جنسیتی دارند یعنی قبل از آنکه او را انسان ببینند او را ماده می بینند. من در فیلم تسویه حساب مردانی را به تصویر می کشم که باوجود داشتن خانواده، برای خود زنگ تفریحی قائل هستند که آن را در وقت گذرانی با زنان خیابانی می دانند. در تسویه حساب توجه من به زنان قربانی است نه زنانی که برای تفریح به سراغ مردان هوس باز می روند.
نگاهی به کارنامه فیلمسازی تهمینه میلانی نشان می دهد که گاه تغییراتی در دیدگاه ها و مسیرهای او ایجاد شده است. درواقع کارنامه فیلمسازی میلانی را می توان به سه دوره تقسیم کرد: زمانی میلانی فیلم هایی همچون آفسانه آه، بچه های طلاق و دیگه چه خبر را کارگردانی می کند و زمانی به ساخت آثاری همچون دو زن، واکنش پنجم و زن زیادی دست می زند و زمانی فیلم هایی همچون آتش بس و سوپر استار را کارگردانی می کند.
کارگردان نیمه پنهان این تغییر مسیر را طبیعی و ناشی از سیاست های روز جامعه می داند و می گوید: تغییر و سیاست های روز در فیلمسازی ایران بسیار تاثیرگذار است و این تاثیر آنقدر آشکار است که می توان آن را بررسی و ارزیابی کرد. در یک دوره که فضا بازتر بود; فیلم های زنانه تری ساختم، دو زن، واکنش پنجم و زن زیادی محصول این دوران است اما در دوره ای که با ساخت فیلم هایی با موضوعاتی در محوریت زنان مخالفت می شد من به سمت ساخت آتش بس و سوپراستار رفتم. هرچند او منکر نمی شود که ترس از توقیف نیز در این تغییر مسیر نقش داشته است و می گوید: برای من مخاطب مهم است. من فیلم می سازم که مخاطب آن را ببینند نه اینکه توقیف شود برای من توقیف فیلم ارزش نیست. و ادامه می دهد: حتی توقیف تسویه حساب در ساخت سوپراستار تاثیر داشت و اگر تسویه حساب توقیف نمی شد فیلم بعدی ام را در همان زمینه حقوق و مشکلات زنان می ساختم. اما این بدان معنا نیست که فیلم سوپراستار را دوست نداشته باشم.
میلانی در پاسخ به این سوال که عده بسیاری از منتقدان و مخاطبان; شما را به عنوان یک فمنیست می شناسند، خودتان هم این مطلب را قبول دارید; می گوید: شاید حق با آنها باشد اما باید از ایشان پرسید که وقتی می گویید فمینیست منظورتان کدام تعریف از این ایسم است. چراکه فمینیست دارای مفاهیم متفاوتی است و بسته به شرایط اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و صدالبته جغرافیایی تغییر می کند. همانند کمونیسم، لیبرالیسم و .... من همیشه گفته ام اگر مفهوم فمینیسم آن است که ما درمورد مشکلات روانی، اقتصادی و اجتماعی زنان فعالیت کنیم تا با رفع این مشکلات جامعه را به تعادل و سلامت ببریم با این تعریف بله من یک فمینیست ایرانی هستم. میلانی که معتقد است; برخلاف برخی نظرات اصلا قصد ندارد فیلم جنجالی بسازد، درباره مباحثی که بعداز نمایش تعدادی از فیلم هایش به وجود می آید، نیز اعتقاد دارد: فیلم هایی می سازم که کمتر فیلمسازی به موضوع آنها علاقه نشان داده است. حق حضانت، درس خواندن دخترها، خیانت مرد به همسرش، هویت فردی زنان. مطرح شدن هریک از این موضوعات می تواند ما را در حل مسئله کمک کرده و به تعادل اجتماعی کمک کند برای همین طرح آنها برای جامعه مفید است. میلانی در این راه تلاش می کند تا به دیگران نیز کمک کند. می گوید: اگر کاری از دستم برآید، به اتفاق همسرم آن را انجام می دهم. متاسفانه فیلم های ضدزن بسیاری در سینما ساخته می شود که به نفع جامعه نیست. کافی نگاه کنیم که چند فیلم در سال علیه زنان تحصیل کرده و مدرن ساخته می شود تا نقش زن سنتی و مطیع در جامعه برجسته شود. درست به همین دلیل هم هست که فیلم های علیه زنان و حقوق آنها یا آثاری با تشویق چندهمسری مرتب ساخته می شود. تعدای از مخاطبان آثار میلانی معتقدند; وی علت بسیاری از مشکلات و ناهنجاری های جامعه را در عملکرد مردان بد می داند درحالی که همزمان به نقش زنان در این ناهنجاری ها توجه ندارد، اما میلانی که این مطلب را قبول ندارد; می گوید: متاسفانه بیشتر افراد جامعه ما به زنان نگاه جنسیتی دارند یعنی قبل از آنکه او را انسان ببینند او را ماده می بینند. من در فیلم تسویه حساب مردانی را به تصویر می کشم که باوجود داشتن خانواده، برای خود زنگ تفریحی قائل هستند که آن را در وقت گذرانی با زنان خیابانی می دانند. در تسویه حساب توجه من به زنان قربانی است نه زنانی که برای تفریح به سراغ مردان هوس باز می روند.
نگاهی به کارنامه فیلمسازی تهمینه میلانی نشان می دهد که گاه تغییراتی در دیدگاه ها و مسیرهای او ایجاد شده است. درواقع کارنامه فیلمسازی میلانی را می توان به سه دوره تقسیم کرد: زمانی میلانی فیلم هایی همچون آفسانه آه، بچه های طلاق و دیگه چه خبر را کارگردانی می کند و زمانی به ساخت آثاری همچون دو زن، واکنش پنجم و زن زیادی دست می زند و زمانی فیلم هایی همچون آتش بس و سوپر استار را کارگردانی می کند.
کارگردان نیمه پنهان این تغییر مسیر را طبیعی و ناشی از سیاست های روز جامعه می داند و می گوید: تغییر و سیاست های روز در فیلمسازی ایران بسیار تاثیرگذار است و این تاثیر آنقدر آشکار است که می توان آن را بررسی و ارزیابی کرد. در یک دوره که فضا بازتر بود; فیلم های زنانه تری ساختم، دو زن، واکنش پنجم و زن زیادی محصول این دوران است اما در دوره ای که با ساخت فیلم هایی با موضوعاتی در محوریت زنان مخالفت می شد من به سمت ساخت آتش بس و سوپراستار رفتم. هرچند او منکر نمی شود که ترس از توقیف نیز در این تغییر مسیر نقش داشته است و می گوید: برای من مخاطب مهم است. من فیلم می سازم که مخاطب آن را ببینند نه اینکه توقیف شود برای من توقیف فیلم ارزش نیست. و ادامه می دهد: حتی توقیف تسویه حساب در ساخت سوپراستار تاثیر داشت و اگر تسویه حساب توقیف نمی شد فیلم بعدی ام را در همان زمینه حقوق و مشکلات زنان می ساختم. اما این بدان معنا نیست که فیلم سوپراستار را دوست نداشته باشم.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: mardomsalari.com