قزوین؛ دیار آب انبارها و کاروان سراها

قزوین به علت دارا بودن ده‌ها آب انبار، به شهر آب انبارها شهرت یافته است، براساس تحقیقات باستان شناسان و مورخین این شهر حدود صد سال در دوره صفویه پایتخت ایران بود و سابقه سکونت در آن به ۱۰ هزار سال پیش می‌رسد. قزوین در فاصله ۱۴۰ کیلومتری تهران واقع شده است و به دلیل واقع شدن در محور ترانزیت شمال و جنوب از موقعیت بازرگانی فوق العاده ای برخوردار است. استان کوچک قزوین از شمال با استان‌های گیلان و مازندران، از جنوب با استان مرکزی، از غرب با استان زنجان و همدان و از شرق با استان تهران همسایه می‌باشد.

 

آب و هوای قزوین
استان قزوین از تنوع آب و هوایی برخوردار است. مناطق کوهستانی آن در بیشتر ایام سال سرد می‌باشد و در نواحی جنوبی آن که شامل دشت قزوین می‌شود در زمستان سردی هوا ملایم تر است و در تابستان گرمی‌ بیشتری دارد. آب و هوای مناطق دشت قزوین در شب‌های تابستان خنک و دلچسب است. استان قزوین یکی از مناطق عمده تولید کشمش، انگور و فندق کشور است. بزرگان زیادی در قزوین می‌زیسته اند که حمدا...مستوفی، عبید زاکانی و علی اکبر دهخدا از آن جمله‌اند. قزوین هم چنین دارای نقاط دیدنی و گردشگری است، قلعه الموت با نام قزوین عجین شده است. ۳ محور مهم گردشگری قزوین عبارتند از سرای سعدالسلطنه که یکی از بزرگ‌ترین کاروان سراهای ایران است، مجموعه باغ فرهنگی و منطقه الموت.

قزوین رتبه اول ثبت آثار باستانی و تاریخی
سابقه سکونت گزینی و تمدن ۹ هزار ساله و آثار باستانی و تاریخی چشمگیر که بیش از ۱۴ درصد آثار ثبت شده را در فهرست ملی کشور شامل می‌شود (از این نظر استان قزوین رتبه اول را داراست)، در کنار طبیعت بکر و گونه گون، کوه‌های بلند، غارهای شگفت، دره‌های عمیق، باغ‌های هزار و ۵۰۰ ساله، دریاچه‌ها، تالاب‌ها، شالیزارهای سرسبز و صحرای خشک و کویری، مجموعه کم نظیری را از جاذبه‌های گردشگری گرد آورده است. در ادامه با گزیده ای از این جاذبه‌های تاریخی آشنا می‌شویم.

قلعه‌ها
قلعه چال (اندج)،جنوب شرقی روستای اندج. قزقلعه (قلعه دختر)، ضیاءآباد، اواخر دوره ساسانی یا اوایل اسلام. میمون قلعه، شهر قزوین، قرن دوم هجری. قلعه سمیران، طارم. قلعه لمبسر، شهر رازمیان الموت، دوره ساسانیان. قلعه الموت، رودبار الموت، سال ۲۲۶ هجری. قلعه شیرکوه (بیدلان) رودبار الموت، دوره اسماعیلیان.

مدارس علوم دینی
مدرسه علوم دینی التفاتیه، قزوین، دوره ایلخانی. مسجد و مدرسه سردار، قزوین، دوره قاجاریه. مسجد و مدرسه شیخ الاسلام، قزوین. مسجد و مدرسه ابراهیمیه، قزوین. مسجد و مدرسه صالحیه، قزوین، قرن سیزدهم ه . ق.مدرسه مسجد پیغمبریه، شهر قزوین، سال ۱۰۵۴ هجری.

مساجد و حسینیه‌ها
حسینیه آقا سید جمال، قزوین. مسجد امینی‌ها، شهر قزوین، سال ۱۲۷۵ قمری. مسجد حیدریه، قزوین. مسجد سنجیده، قزوین، دوره سلجوقی. مسجدالنبی (سلطانی)، شهر قزوین، دوره قاجاریه. مسجد جامع کبیر، شهرقزوین، قبل از اسلام بر بنیان آتشکده. مسجد پنجه علی، شهرقزوین، دوره صفویه.

مناطق باستان شناسی
تپه زاغه، شهرستان بویین زهرا، اواخر هزاره ششم ق. م. تپه قبرستان، شهرستان بویین زهرا، هزاره پنجم تا اول ق. م.قره تپه، شهرستان بویین زهرا

کلیساها
کلیسای کانتور (برج ناقوس) شهر قزوین، اواخر دوره قاجاریه. کلیسای رفیع. شهر قزوین، ۱۳۱۵ شمسی.

کاروان سراها
کاروان سرای محمدآباد، جاده قزوین- بویین زهرا، دوره صفوی. کاروان سرای هجیب، جاده بویین زهرا، ساوه. کاروان سرای خرزان، قزوین. کاروان سرای شاه عباسی آوج، شهر آوج، سال ۱۰۴۰ ه . ق. کاروان سرای گلشن، قزوین.

گرمابه‌ها
گرمابه قجر، شهر قزوین، دوره صفویه. گرمابه دودر، قزوین، دوره قاجاریه. گرمابه سردار، قزوین، دوره قاجاریه. گرمابه حاج محمد رحیم (صفا)، قزوین، سال۱۲۵۹ ه. ق.

آب انبارها
آب انبار حکیم، قزوین، سال ۱۲۴۴ ه. ق. آب انبار حاج کاظم، شهر قزوین، دوره قاجاریه. آب انبار مسجد جامع (خیابان)، شهر قزوین، دوره صفوی. آب انبار زنانه بازار، شهر قزوین، دوره قاجاریه. آب انبار آقا، قزوین، دوره قاجاریه. آب انبار سردار کوچک، شهر قزوین، دوره قاجاریه. آب انبار سردار بزرگ، قزوین، دوره قاجاریه.

امام زاده‌ها
امام زاده هفت صندوق، شهرستان تاکستان، دوره صفویه. امام زاده کمال، شهرستان تاکستان، قرن نهم ه. ق. امام زاده علی شکرناب(ع)، شهرستان آبیک، سال ۸۸۴ ه. ق.امام زاده اسماعیل (ع)، شهر قزوین، دوره قاجاریه. امام زاده علاءالدین (ع)، شهرستان بویین زهرا، دوره صفویه. امام زاده، منصور، شهرستان بویین زهرا، دوره صفویه. امام زاده اباذر (ع)، شمال شرقی شهر قزوین، دوره سلجوقی. امام زاده حسین(ع)، شهر قزوین، دوران عباسی تا قاجاریه.

بقعه‌ها
مقبره شهید ثالث، شهر قزوین، دوره قاجاریه. مقبره سلطان ویس، قزوین. مقبره رئیس المجاهدین، شهر آبیک، دوره قاجاریه. مقبره حمدا... مستوفی، شهر قزوین، قرن هشتم ه. ق.مسجد و مقبره احمدیه، شهر قزوین، سال ۵۲۰ هجری. بقعه پیر تاکستان، دوره سلجوقی. بقعه آمنه خاتون (س)، شهر قزوین، دوره صفویه. بقعه پیغمبریه، شهر قزوین، دوره صفویه.

بناهای حکومتی
سر در عالی قاپو، شهر قزوین، دوره صفویه. عمارت کاخ چهلستون (کلاه فرنگی)، شهرقزوین، دوره صفویه.

بازار
مجموعه بازار قزوین، یکی از باارزش ترین آثار به جای مانده معماری شهر قزوین است. تاریخ ساخت این مجموعه مربوط به دوره صفویه است، اما قسمت اعظم بناهای کنونی آن در دوران قاجاریه ساخته شده است. این مجموعه با ویژگی‌های خود که آن را از بازار سایر شهرها متمایز می‌کند، در گذشته شامل مراکز تجاری چون سراها، مراکز فرهنگی- مذهبی، مانند مدارس، مساجد و فضاهای خدماتی نظیر گرمابه و آب انبار بود. امروزه بخشی از این فضاها از بین رفته است. از مهم ترین ویژگی‌های بازار قزوین، علاوه بر وسعت قابل توجه، ترکیب معماری آن است که با بهره گیری از ترکیب طرح‌های شطرنجی و ایجاد مفصل‌های معماری، ورودی‌های فضاهای مختلف بازار را به آن دوخته و فضاهای بسیار باشکوهی را ایجاد کرده است. بازار قزوین به لحاظ اقتصادی نقش قابل توجهی در منطقه بازی می‌کند و آن را از یک بازار درون شهری به یک مرکز اقتصادی فرا منطقه ای تبدیل کرده است. مهم ترین فضاهای بازار قزوین عبارتند از مسجد النبی (مسجد شاه) سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج رضا، سرای رضوی (سرای شاه)، تیمچه‌های روباز و سرپوشیده و راسته قیصریه.

برج‌ها
برج باراجین، قزوین. برج بزرگ و کوچک شمیران، قزوین، دوره ساسانی. برج‌های دوگانه خرقان، شهر آبگرم، سال ۴۶۰ ه. ق.برج سلطان اویس، شمال قزوین، دوره دیلمیان.

خانه‌ها
خانه فرهنگ امیرکبیر، قزوین، دوره قاجاریه. گراند هتل، قزوین، دوره قاجاریه. عمارت چهل ستون یا کلاه فرنگی، شهر قزوین، ساخته شده در دوره قاجاریه توسط روس‌ها.خانه داعی، قزوین دوره پهلوی. خانه مرتضوی، قزوین، دوره قاجاریه. خانه اسدی، قزوین. عمارت باغ سپهدار، قزوین، اوایل دوره پهلوی. خانه سید حسین بهشتی، قزوین، دوره قاجاریه. خانه سید محمود بهشتی، قزوین، دوره قاجاریه. خانه بهروزی، قزوین، دوره قاجاریه. خانه خطیبی، قزوین، دوره قاجاریه و پهلوی اول.

دروازه‌ها
دروازه کوشک. دروازه تهران، دوره قاجاریه.