سینما و موسیقی در کشورهای رقیب تیم ملی ایران در جام جهانی 2014

 جام جهانی 2014 برزیل آخر همین هفته آغاز می شود و همه جهانیان از جمله اهالی فرهنگ و هنر هم متوجه این رویداد بزرگ ورزشی خواهند شد.به این بهانه سراغ تیم های هم گروه ایران در این مسابقات رفته ایم تا ببینیم این کشورها در هنرهای مختلف چه حرفی برای گفتن داشته اند.

سینما در کشور های هم گروه ایران در جام جهانی

سینمای نیجریه از اوایل قرن بیست و یکم با جشنواره های جهانی ارتباطی مستمر و پویا برقرار کرد و فیلم های این کشور در آمریکا و اروپا اکران شدند و به این ترتیب زمینه ارتباطات بیشتر و سرمایه گذاری های خارجی در نالیوود فراهم آمد.

تا جایی که بهترین استعداد های سینمای دیگر کشور های آفریقایی نظیر بازیگران ، کارگردانان و دیگر عوامل سینمای کشور هایی چون کامرون ، غنا و ... نهایت آمال خود را در پیوستن به صنعت سینمای نالیوود می جویند.از سوی دیگر نالیوود هم به سکوی پرتابی برای بازیگران و فیلمسازان به مقصد هالیوود بدل شده و بازیگرانی چون تندی نیوتون و آیزایا واشینگتن از دل مناسبات سینمای نیجریه راه خود را به هالیوود باز کرده اند.

نخستین فیلم بلند داستانی در سال 1914 در آرژانتین ساخته شد.تاریخ و ادبیات غنی آرژانتین دستمایه غالب فیلم های این کشور از اغاز تا کنون بوده است.در اواخر دهه 1930 صنعت سینمای آرژانتین با تولید بیش از 40 فیلم در سال به شکوفایی رسید.در همان دوران با به قدرت رسیدن خوان پرون ( که همسرش اوا پرون ستاره مشهور سینمای این کشور بود) سینما تحت سیطره کامل دولت قرار گرفت و فیلم ها اغلب در خدمت اهداف تبلیغاتی دولت حاکم قرار گرفتند.همین امر باعث سقوط سینمای آرژانتین شد و گروهی از فیلمسازان و بازیگران مخالف دولت مورد آزار و اذیت قرار گرفته و به شکنجه و تبعید تن دادند.

سینمای بوسنی در سال 2001 با فیلم "سرزمین هیچ کس" ساخته دانیس تانوویچ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شد و هم نخل طلایی جشنواره کن را ربود.حتی جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جوایز گلدن گلوب هم به این فیلم تعلق گرفت.این موفقیت همه جانبه توجه محافل سینمایی جهان را به سینمای نوپای بوسنی و هرزگووین جلب کرد و هم دانیس تانوویچ را به عنوان یکی از فیلمسازان پیشروی حال حاضر اروپا به سمت موفقیت های بیشتر هدایت کرد.

و اما سینمای کشور میزبان جام جهانی یعنی برزیل که در دهه اخیر روزهای شکوفایی خود را در عرصه بین المللی تجربه می کند. کارمن میراندا بازیگر زن سینمای برزیل در نیمه اول قرن بیستم شهرتی جهانی یافت و حتی در فیلم های هالیوودی هم نقش آفرینی کرد.در دهه 1960 سینمای برزیل تحت تاثیر دو جریان قدرتمند سینمایی یعنی سینمای نئورئالیسم ایتالیا و موج نوی فرانسه قرار گرفت و فیلم هایی با تقلید از این دو جریان ساخته شدند.گلوبر روشا فیلمساز سیاسی برزیلی نامدار ترین سینماگر این کشور در آن دوران بود که در عرصه جهانی هم شناخته شده بود.

آخرین موفقیت جهانی سینمای برزیل مربوط به سال 2007 است که فیلم " یگان ویژه" در جشنواره برلین برنده جایزه شد.

چهره‌های ادبیات در کشورهای هم‌گروه تیم ملی

نیجریه‌ای‌ها در ایران آنچنان شناخته شده نیستند و تقریبا هیچ‌کدام از نویسندگان و شاعران آن‌ها در ایران چهره به‌حساب نمی‌آیند. چینوآ آچه‌به متولد 16 نوامبر 1930 و متوفی در مارس 2013 یکی از شناخته شده ترین چهره‌های ادبی این کشور است. او رمان‌نویس، شاعر و منتقد بود و همگان او را به واسطه نخستین اثرش Things Fall Apart منتشر شده در سال 1958 می‌شناسند؛ کسی که او را یکی از نمایندگان مهم ادبیات مدرن آفریقایی می‌دانند.

آی.ان.سی آنیبو از دیگر نویسندگان مطرح نیجریه‌ای است. او در سال 1939 به دنیا آمده است و همچنان از مهمترین نویسندگان داستان کوتاه در نیجریه به حساب می‌آید.در این میان می‌توان از فیلیپ بگهو رمان‌نویس، شاعر و نویسنده داستان‌های کوتاه نیجریه‌ای نیز نام برد. او متولد ژانویه 1956 است و به عنوان نویسنده‌ای پرکار با بیش از 40 اثر شناخته می‌شود.

در تیم نویسندگان و ادیبان بوسنی و هرزگوین هم با چهره‌های مشهور روبه‌رو نیستیم. اگر ایوآندریچ نویسنده بوسنیایی برنده جایزه نوبل 1961 را مستثنا بدانیم به نویسنده دیگری بر نمی‌خوریم ، که البته ملیتی کروات دارد. اما اگر بخواهیم نویسنده‌ای بوسنیایی در این میان نام ببریم شاید ملینکو یرگوویچ گزینه خوبی باشد. او متولد 1966 است و در رشته فلسفه و جامعه شناسی درس خوانده است. یرگوویچ نویسنده‌ای شناخته شده در بوسنی است و حتی بعضی از منتقدان آثار او را به قوت و اعتبار ایو آندریچ می‌داند.

هرچند ایران در زمینه ادبیات و خصوصا شعر کلاسیک مملو است از بزرگان و نوابغ ادبی اما در این حوزه نمی‌تواند همگروه آرژانتینی‌اش را دست‌کم بگیرد. آرژانتین، همچنان که در فوتبال، در عرصه ادبیات نیز پر از ستاره است. خورخه لوییس بورخس، خولیوکورتاسار و ارنستو ساباتو هر کدام به تنهایی برای هر ملتی می‌توانند افتخار آفرین باشند.

شاید نخستین ستاره آرژانتینی در حوزه ادبیات خورخه لوییس بورخس باشد که تخیل عجیب و غریب اش او را در میان نویسندگان تراز اول غربی برجسته می‌کند و یکی از ویژگی‌های ممتاز او همین خصیصه فانتزی در آثار اوست. خولیوکورتاسار از دیگر نویسندگان بزرگ آرژانتینی است که البته سال‌های زیادی را در پاریس گذراند. ارنستو ساباتو دیگر نویسنده بزرگ آرژانتین است که در ایران او را بیشتر با رمان کوتاه تونل می‌شناسند. او نیز همچون بورخس نامزد جایزه ادبی نوبل شد و هرگز صاحب این جایزه نشد.

اما میزبان بیستمین جام جهانی همچنان که در فوتبال به پرقدرت‌ترین تیم مشهور است در عرصه ادبیات چگونه است؟ برزیل شاید به اندازه آرژانتین در آسمان ادبیاتش پرستاره نباشد اما تیم نویسندگان و شاعران قوی‌ای دارد؛ از ماشادو د آسیس گرفته تا خورخه آمادوی نویسنده و شاعر. هرچند در این میان پائولو کوئلو نویسنده عامه پسند برزیلی را هم می‌توان با کمی ارفاق به این فهرست اضافه کرد.

موسیقی در سه کشور آرژانتین، نیجریه، بوسنی و کشور میزبان برزیل

موسیقی برزیل همچون مردمان این سرزمین بسیار متنوع است. شناخته شده ترین سبک موسیقی برزیل "سامبا" (Samba) است. اجرای سامبا در کارناوال های مشهور برزیل بیش از هرچیز بر شهرت این نوع موسیقی افزوده است. سامبا که با رقصی مخصوص به همین نام همراه است، گرچه ریشه در فرهنگ و سنت افریقا دارد و با تجارت برده از غرب آفریقا، خصوصا کنگو و آنگولا، به امریکای لاتین آمده، اما امروزه به نماد هویت ملی برزیل تبدیل شده است.

سامبای سنتی به کمک سازهای "کاواکوئینهو" (نوعی گیتار کوچک با چهار سیم) و سازهای کوبه ای مثل "تامبورین" نواخته می شود. اما در دهه های اخیر پس از جنگ جهانی دوم و تاثیر نحوه ارکستراسیون ایالات متحده بر موسیقی سامبا، استفاده از سازهای ترومبون، ترومپت، فلوت و کلارینت و همچنین گروه کر در موسیقی سامبا رواج پیدا کرده است. موسیقی کورو (Choro)، راک برزیلی، فولک راک، فورو(forró)، فروو (Frevo)، فانک کاریوکا (Funk carioca) و سامباس (Sambass) از دیگر سبک های رایج در موسیقی برزیل هستند.

موسیقی نیجریه شامل انواع سبک های موسیقی محلی و موسیقی عامه پسند است که برخی از این سبک ها شهرت جهانی دارند. انواع سبک های موسیقی محلی این کشور، به تبع قومیت های گوناگون، با تکنیک ها، سازها و آهنگ های گوناگون مخصوص به خود شناخته می شوند. بزرگ ترین گروه های قومی نیجریه اقوام "هوسا" (Hausa)، "ایگبو" (Igbo) و "یوروبا" (Yoruba) هستند که هر یک موسیقی خاص خود را دارند. علاوه بر موسیقی محلی و سنتی، سبک های دیگری در موسیقی نیجریه رایج است که از آن میان می توان از سبک های "آپالا" (Apala)، "جوجو" (jùjú)، "آفروبیت" (Afrobeat) و "واکا" (Waka) نام برد.

مهم ترین سبک موسیقی آرژانتین "تانگو" (Tango ) است. این موسیقی که به سالهای مهاجرت مهاجرین اولیه به این کشور برمی گردد در واقع بیان کننده غم و غصه و مشکلات بینوایان و زحمتکشان و فقرا بوده که بصورت رقص های فورکلور و موسیقی بیان می شد. سبکهای جدید موسیقی‌های عامه در آرژانتین عبارت‌اند از، " فولکلور" ، "راک" و موسیقی حاره (کومبیا).

کشور بوسنی هرزگوین همچون سایر کشورهای شبه جزیره بالکان سالیان سال درگیر جنگ های داخلی یا تهاجمات خارجی بود، در نتیجه این آمیختگی های اجباری، موسیقی این کشور ترکیبی است از فولکلور ملی اسلاوی تاثیر پذیرفته از موسیقی ترکیه همراه با تاثیراتی از جهان غرب.

هنرهای تجسمی هم‌گروه‌های تیم ملی فوتبال

برزیل در یکی دو دهه گذشته توانسته در هنرهای تجسمی در مسیر رشد قدم بردارد. علاوه بر این که نقاشان و مجسمه سازان برزیلی اکنون در رویدادهای مهم هنری جهان حضور می یابند و آثارشان با رقم های بالایی در حراج های هنری به فروش می رسد، گرافیست های این کشور هم موفق شده اند به رتبه های بالایی در جشنواره های های هنری دست پیدا کنند. یکی از شاخه های هنر گرافیک برزیل که توانسته مقامی شاخص در جهان پیدا کند هم تصویرسازی است که هنرمندان بزرگی را به جهان گرافیک معرفی کرده است.
آرژانتین با داشتن سابقه طولانی تاریخی و ظهور تمدن های بزرگ "مایا"، "آزتک" و "اینکا" در این منطقه در حوزه هنرهای تجسمی همچنان میراث دار زیبایی شناسی کارائیبی است و بخش قابل توجهی از نقاشی ها و مجسمه هایی که هنرمندان این کشور خلق می کنند ارجاعات زیادی به هنر پیشینیان شان دارد. این ویژگی در آثار گرافیکی و تصویری آرژانتین نیز همچنان نمودی چشمگیر دارد و حتی آثار مدرنیستی هنرمندان پیشرو را زیر تاثیر خود دارد.

هنرهای تجسمی در نیجریه اگرچه همچون دیگر نقاط جهان تحت تاثیر هنرمدرن و معاصر قرار دارد و هنرمندان جوان این کشور عمدتا در این سبک و سیاق آثار خود را خلق می کنند، اما در شمایی کلی هنر این کشور به ویژه در نقاشی و مجسمه سازی همچنان زیر سایه زیبایی شناسی ماسک ها و شمایل نگاری های هنر غرب آفریقا شناخته می شود به طوری که هنرمندان مدرنیست نیجریه هم در آثارشان ارجاعات متعددی به هنر قبایل آفریقایی پیش از خود دارند و ارتباط خود با این هنرها را همچنان حفظ کرده اند.

پس از دهه ها که هنر سوسیالیستی فضای اصلی هنر شرق اروپا را تحت تاثیر قررا داده بود نقاشی مدرنیستی در این منطقه رواج پیدا کرد و به عنوان جریان اصلی هنرهای تجسمی شناخته شد. اما پس از جدایی بوسنی از یوگسلاوی سابق به دنبال جنگ های داخلی بالکان و استقرار اکثریت مسلمان در این کشور حركت هنر اسلامی توسط بخشی از نسل‌های جدید شدت گرفته و جریانی از سوی هنرمندان جوان تر شکل گرفته که با اهتمام به این نوع هنر برای اعتلای آن تلاش و مسیر پیشرفت تمدن اسلامی را دنبال می‌كنند.

تئاتر در جام جهانی؛ از "تئاتر ستمدیدگان" در برزیل تا "تئاترو کولیون" در آرژانتین

اهمیت هنر تئاتر و قدمت آن در برزیل به عنوان میزبان جام جهانی و همچنین سه کشور آرژانتین، بوسنی و نیجریه به عنوان تیم‌های هم گروه تیم ملی فوتبال کشورمان، همانند اکثر کشورهای دیگر جهان از اهمیت بالایی برخوردار است و هر کدام از این سه کشور در زمینه تئاتر برای خود سبک‌ها و شیوه‌های منحصربفردی دارند که پرداختن به تک تک آنها مجال بشیتری می‌طلبد. اما بی‌تردید جایگاه تئاتر در دو کشور آرژانتین و برزیل قابل مقایسه با کشورهای بوسنی و نیجریه نیست. در واقع علاوه بر پیشینه طولانی هنر تئاتر در این دو کشور بزرگ آمریکای لاتین، این دو کشور هنرمندان بزرگ و تاثیرگذاری به تئاتر جهان معرفی کردند.

شهر بوینس‌آیرس به عنوان پایتخت کشور آرژانتین یکی از بزرگ‌ترین مراکز تئاتر دنیا محسوب می‌شود. علاوه بر این، "تئاترو کولیون" به عنوان یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های اوپرای جهان، با برنامه‌اش تحت عنوان "کاله کورینتس" یا "خیابان کورینتس" اعتباری ملی و بین‌المللی دارد، که مترادف با هنر است. این برنامه "خیابانی که هرگز به خواب نمی‌رود" نامیده می‌شود و گاهی اوقات به بزرگراه بوینس‌آیرس اشاره می‌کند. نسبت صحنه‌های نمایش به ازای هر فرد در این کشور یکی از بالاترین نسبت‌ها در آمریکای لاتین است.

دیگر اینکه بسیاری از شیوه‌های بزرگ در هنرپیشگی، موسیقی و فیلم از تعدادی از این تئاترها آغاز شده ‌است. "تئاتر ژنرال سن مارتین" یکی از معتبرترین نمونه‌ها در کنار خیابان کورینتز است. "تئاتر ناسیونال سروانتس" به عنوان یک تئاتر ملی در آرژانتین طراحی شده‌ است. تئاتر مهم دیگر این کشور، "ایندپنسیا" در مندوزا قرار دارد و فلورنسیو سانچز و گریسلدا گامبارو از نمایشنامه‌نویسان معروف آرژانتینی هستند که آثارشان در سراسر جهان و به زبان‌های مختلف روی صحنه رفته است.

اما علاوه بر طبیعت بکر آمازون، فوتبال تکنیکی، کارناوال‌های مشهور و موسیقی سامبا، کشور برزیل به وسعت یک قاره و جمعیتی بیش از ۱۵۰میلیون نفر، به عنوان میزبان جام جهانی فوتبال، در زمینه تئاتر نیز همانند همسایه جنوبی‌اش حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

آگوستو بوآل، ژورژه آمادو، ماشادو آسیس، ناتالیا دیل و جیووانا آنتونلی از جمله بازیگران، نمایشنامه‌نویسان و کارگردانان شناخته شده و تاثیرگذار تئاتر معاصر برزیل هستند که می‌توان از آنها یاد کرد.

آگوستو بوآل، نویسنده و کارگردان بلند آوازه برزیلی و حامی تئاتر ستمدیدگان، دانش‌آموخته تئاتر دانشگاه کلمبیا بود. او اوایل دهه 60 میلادی، تئاتر ستمدیدگان را به عنوان ابزاری جهت ایجاد گفت‌وگو میان تماشاچی، نمایشنامه‌نویس، کارگردان و بازیگران بنیان گذارد تا مشوقی برای فعالیت‌های سیاسی باشد.

بوآل که در خلال سال‌های 1964 تا 1985 برای حکومت خودکامه برزیل تهدیدی محسوب می‌شد، بارها دستگیر، زندانی و شکنجه شده و در نهایت به مدت 15 سال به آرژانتین تبعید می‌شود و در همانجا اولین کتاب خود را با نام "تئاتر ستمدیدگان" به چاپ می‌رساند. او به مدت 12 سال شیوه انقلابی خود در تئاتر را در اروپا و پاریس آموزش داده و مراکز مختلف فرهنگی برای تهیدستان و جشنواره تئاتری نیز برای این قشر تدارک می‌بیند.

ماشادو د آسیس، با نام اصلی "ژواکیم ماریا ماشادو د آسیس، نیز از دیگر نمایشنامه‌نویسان و نویسنده داستان کوتاه بسیار معروف اهل برزیل است. از ماشادو د آسیس، به عنوان بزرگترین نویسنده ادبیات برزیل نام برده می‌شود. او هر چند در زمان حیاتش به محبوبیت گسترده‌ای خارج از مرزهای برزیل دست نیافت اما امروزه بسیاری از آثارش به زبان‌های مختلف در سراسر جهان ترجمه شده و نمایشنامه‌هایش نیز در کشورهای مختلف داجحرا می‌شود. آثار او تاثیر بسزایی در ادبیات برزیل در مدارس و دانشگاه‌ها در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم داشته ‌است.

همچنین فستیوال‌ تئاتر برزیل که هر ساله در ماه نوامبر در شهر سائوپولو برگزار می‌شود یکی از معروف‌ترین فستیوال‌های تئاتری جهان است. همچنین مجله Revista de Theatre de SBAT مهمترین نشریه تئاتری کشور برزیل محسوب می‌شود که قدمت آن به ۷۰ سال می‌رسد و تا چندی پیش چهارصد و نود و چهارمین شماره خود را منتشر کرد. این مجله در سراسر کشور برزیل منتشر می‌شود و سالی چهار بار توسط انجمن نویسندگان تئاتر برزیل به چاپ می‌رسد.

منبع:honaronline.ir