فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی

چاپ پنجم کتاب «عصر زرین فرهنگ ایران» نوشته ریچارد .ن فرای با ترجمه مسعود رجب‌نیا را با قیمت 14هزار تومان از سوی انتشارات سروش روانه بازار نشر شد.

این کتاب که دنباله میراث باستانی ایران است، درصدد بازگفتن رویدادهای فتوحات عربان در ایران و آسیای میانه و سخن از نتایج این کشورگشایی ها نیست؛ چرا که این کار پیش از این انجام یافته است. هدف این کتاب بیان نظریات کلی مردم سرزمین های گشوده شده، نسبت به جهانگیران عرب و آیین اسلام است. همچنین این کتاب با سرگذشت عربان و اسلام در شرق و نیز علل برافتادن ساسانیان سروکار دارد.

به عقیده نگارنده حمله عرب علت انتشار زبان فارسی است در آسیای میانه و سرار مشرق که پیش از اسلام در آنجاها با لهجه ها و زبان های ایرانی گوناگونی سخن می گفتند و زبان های کتابت آن حدود شامل خوارزمی، سعدی و کوشانی باختری بود.

نویسنده کتاب در پی آن است که مداومت سنت های ایرانی را برای خوانندگان آشکار سازد و در قسمتی از کتاب می گوید: ایرانیان بی گمان فرهنگ کهن خویش را نگاه داشتند اما اسلام را نیز پذیرفتند که برای آنها پدیده ای بیشتر از یک دین شد و بسیاری چیزها به آن افزودند که تنها از روزگار کهن سرچشمه نمی گرفت. از این رو اگر بخواهیم وازه های عربی را از زبان فارسی امروزی بیرون بریزیم همان قدر دشوار خواهد بود که بیرون ریختن واژه های فرانسوی یا لاتینی از زبان انگلیسی است. به عقیده نویسنده ایرانیان نخستین کسانی بودند که معادله "عرب یعنی اسلام" را شکستند و به اسلام جنبه فرهنگ و دین جهانی بخشیدند بنابراین نباید سهم ایران را در اسلام فراموش کرد؛ همچنانکه نباید سهم شگرف عرب را در پیشبرد اسلام از خاطر زدود.

موضوع قابل توجه دیگری که در این کتاب آمده است بررسی پدید آمدن زبان و شعر نو فارسی در ماوراءالنهر و نه در استان فارس است. ایرانیان شرقی ضرورت درآمیختن زبان فارسی و عربی را دریافتند و در نتیجه یک زبان فارسی نو اسلامی درآمیخته با عربی پدید آمد. در غرب ایران نیز زبان عربی و فارسی در سخن گفتن به کار می رفت اما فارسی چون هنوز با زبان پهلوی که زبان رسمی شده آیین زردتشتی بود پیوندی داشت، نوشته نمی شد. شگفتا که زبان فارسی نو بیشتر با عربی آمیخته شد؛ چون بیشتر ایرانیان در همه جا اسلام آورده بودند و همگان از یک رشته واژه های عربی همانند بهره می گرفتند.

بنابراین به نظر نگارنده کتاب باید تاریخ پاگرفتن و رواج فارسی نو را با نحو پدیدآمدن آن و با پیوندی میان زبان های نوشتن و سخن گفتن و لهجه ها بررسی کرد. از این نظر تقسیم بندی ایران به دو بخش غربی و شرقی بسیار مهم است. نکته قابل تامل آن است که نویسنده اصطلاح "ایرانی" را برای ایرانیان در همه جا و " فارسی" را برای ایرانیان غربی یا بازماندگان ساسانیان بکار می برد.

کتاب "عصر زرین فرهنگ ایران" در دوازده فصل فرهنگ و تاریخ ایران را مرور می کند و زوایای جالبی از تمدن غنی ایرانیان آشکار می سازد که طبیعتا می تواند برای علاقمندان به تاریخ و فرهنگ ایران بسیار سودمند و قابل تامل باشد. در اواسط کتاب نیز عکس هایی زیبا از اشیاء فلزکاری، معماری و هنر ایرانیان باستان به نمایش درآمده که می تواند در ذهن خواننده تصویری زیبا را از ایرانیان قدیم به یادگار بگذارد و در فهم بیشتر مطالب مفید واقع شود.

بنابراین گزارش، این ناشر همچنین چاپ بیست و سوم «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» نوشته غلامعلی حدادعادل را نیز روانه بازار کتاب کرد. در بخشی از کتاب «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» آمده است: منشأ اصلی پیدایش لباس نیاز به محفوظ ماندن و عفیف ماندن و زیبا بودن است. اما آنچه پوشش گروه های اجتماعی را در جوامع گوناگون از هم متمایز می کند وجهه دیگری از لباس است که وجهه و بعد فرهنگی آن است. اختلاف بین تن پوش مردم جوامع مختلف ناشی از فرهنگ و جهان بینی آن جوامع نیز هست؛ حتی مبین و آئینه آن جهان بینی نیز تواند بود.

آنطور که ناشر گزارش داده، از مجموع تحقیقاتی که در این اثر به عمل آمده، مسلم شده است که لباس دست کم پاسخگوی سه نیاز آدمی است، یکی اینکه او را از سرما و گرما و برف و باران حفظ می کند، دیگر اینکه در جهت حفظ عفت و شرم به او کمک می کند، و بالاخره به او آراستگی و زیبایی و وقار می بخشد. در نتیجه لباس آدمی را می توان از یک لحاظ به مسکن او تشبیه کرد.

در این نوشته در عین اینکه با تاثیر عوامل مختلف بر شکل و اندازه و نوع لباس توجه شده است، در پی بررسی این تاثیرات نبوده و حتی قصد ندارد از دیدگاه شریعت اسلامی نیز درباره کیفیت و حدود لباس بحث کند.

آنچه اختصاصا مورد نظر نویسنده است «رابطه لباس و فرهنگ» است و در کتاب بیان کرده که تکیه ما بر رابطه لباس و فرهنگ، به معنی غفلت و یا با بی اعتقادی نسبت به رابطه لباس با عوامل متعدد دیگر نیست، و اگر در این بحث در کنار رابطه فرهنگ و لباس از سایر تاثیرات سخن نمی گوییم صرفا بدین علت است که رابطه فرهنگ و لباس را در طول رابطه لباس با سایر عوامل اجتماعی، اقلیمی، اقتصادی و تاریخی می دانیم، نه در عرض آن. حداد عادل در این کتاب  رابطه لباس غربی با فرهنگ غربی، سرمایه داری و لباس، زمینه های تاریخی وبازوهای علمی و فلسفی تبلیغ برهنگی، رابطة حجاب با فرهنگ اسلامی، لباس وسرّ ضمیر، ورود بی حجابی به ایران و غربی شدن لباس ژاپنی های سنتی بررسی کرده است و به طور کلی «فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی» اعتراضی صادقانه است در برابر جهانی که برهنگی را لباس می داند.

منبع:khabaronline.ir