شیخ بهایی که بود؟
شیخ محمد على عاملى ملقب به بهاءالدین معروف به شیخ بهایى فرزند حسین بن عبدالصمد است كه از فقهاى مذهب شیعه بود و در روز پنجشنبه هفدهم ذي الحجه سال 953 هجرى در شهر بعلبك لبنان به دنیا آمد. چون در آن زمان دولت عثمانى نسبت به اقلیتهاى مذهبى خصوصاً شیعیان رفتار خوبى نداشت، ناچار شیعیان جبل عامل تصمیم گرفتند از خاك عثمانى مهاجرت كنند. بهاء الدین محمد ده ساله بود که پدرش عزالدین حسین عاملی از بزرگان علمای شام به سوی ایران رهسپار گردید و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند، در آن سکنی گزیدند و بهاءالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول گردید و مورد تفقد شاه طهماسب قرار گرفت. پس از آنكه شاه عباس به سلطنت رسید پایتخت ایران به اصفهان منتقل شد و ایران عظمت فوق العادهاى یافت. در این موقع شیخ بهایى پس از مرگ پدر مقرب دربار شاه عباس شد و به امر شاه با دختر شیخ على منشاد شیخ الاسلام ایران ازدواج كرد و همین كه شیخ على وفات كرد شیخ بهایى شیخ الاسلام شد.
چون شیخ بهایى حكیم و عارف و فقیه و ادیب و ریاضى دان عصر خویش به شمار مىرفت و مىتوانست از هر مقولهاى سخن بگوید لذا شاه عباس علاوه بر منصب شیخ الاسلام منصب وزیردربارى و ریاست تشریفات قدیمى پادشاه را هم به او واگذار كرد.
شیخ بهایی مردی بود که از تظاهر و فخر فروشی نفرت داشت و این خود انگیزه ای برای اشتهار خالص شیخ بود. شیخ بهایی به تایید و تصدیق اکثر محققین و مستشرقین، نادر روزگار و یکی از مردان یگانه دانش و ادب ایران بود که پرورش یافته فرهنگ آن عصر این مرز و بوم و از بهترین نمایندگان معارف ایران در قرن دهم و یازدهم هجری قمری بوده است. شیخ بهایی شاگردانی تربیت نموده که به نوبه خود از بزرگترین مفاخر علم و ادب ایران بوده اند، مانند فیلسوف و حکیم الهی ملاصدرای شیرازی و ملاحسن حنیفی کاشانی وعده یی دیگر که در فلسفه و حکمت الهی و فقه و اصول و ریاضی و نجوم سرآمد بوده و ستارگان درخشانی در آسمان علم و ادب ایران گردیدند که نه تنها ایران،بلکه عالم اسلام به وجود آنان افتخار می‌کند.
شیخ بهایى علاوه بر علوم شرعى در ریاضیات و فیزیك و هندسه و مكانیك و نجوم هم دست داشته است، تالیفات شیخ بهایى در وقفه و ادبیات و ریاضیات و عرفان بسیار است، از کتب و آثار بزرگ علمی‌و ادبی شیخ بهایی علاوه بر غزلیات و رباعیات دارای دو مثنوی بوده که یکی به نام مثنوی "نان و حلوا" و دیگری "شیر و شکر" می‌باشد و آثار علمی او عبارتند از "جامع عباسی، کشکول، بحرالحساب و مفتاح الفلاح والاربعین و شرع القلاف، اسرارالبلاغه والوجیزه". سایر تالیفات شیخ بهایی که بالغ بر هشتاد و هشت کتاب و رساله می‌شود همواره کتب مورد نیاز طالبان علم و ادب بوده است.
مرگ این عارف بزرگ و دانشمند را به سال 1030 و یا 1031 هجری در پایان هشتاد و هفتمین سال حیاتش ذکر کرده اند. وی در شهر اصفهان روی در نقاب خاک کشید و مریدان پیکر او را با شکوهی که شایسته شان او بود، به مشهد بردند و در جوار حرم هشتمین امام شیعیان به خاک سپردند.
و اینک چند مطلب خواندنی از کشکول اثر جاودانه شیخ بهایی:
يکی گفت: دوستی سه گونه است: دوستی خداوند عز و جل بدون آنکه از اميدی بود يا بيمی. اين دوستی را عذر و خيانت نمی‌آلايد. ديگر دوستی از جهت عشق و محبت در جهت معاشرت. و سوم دوستی ای که از اميدی بود يا از بيمی‌که اين يکی از همه بدتر است و زودتر از ميان رود.
حکيمی گفت: ده چيز را با ده چيز ديگر مياميز: وقار را از سستی، سرعت را از تعجيل، بخشندگيت را از تبذير، ميانه روی را از سخت گيری، دليری را از آشوب طلبی، دورانديشی ات را از بزدلی، پاکدامنيت را از کبر، فروتنی ات را از پستی و خواری، انس را از شيفتگی، رازپوشی را از فراموش کاری.
از سخنان عيسی: آنکس که گناهی کوچک کند با آنکه گناهی بزرگ مرتکب شود، يکی اند. پرسيدند چگونه چنين است؟ گفت: دليری بر گناه يکی است و آنکس که از دزدی ذرت نگذرد از مرواريد نخواهد گذشت.
بیشتر بدانید : راز گرم شدن «حمام شیخ‌بهایی» تنها با یک شمع + عکس
بیشتر بدانید : راز ساخت حمام شیخ بهایی!
بیشتر بدانید : خانه تاریخی شیخ بهایی حراج می‌شود
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منابع: creativity.schoolnet.ir
aztobato.persianblog.ir