آخرین اثر صادق هدایت روی جاده نمناک + واکنش مهدی اخوان ثالث به خودکشی وی
مهدی اخوان ثالث در شعر و متنی پر محتوی می كوشد تا در موضوعات داستانهای قبلی به موضوع داستان از بین رفته كه آخرین دست نوشته هدایت بوده پی ببرد.

چه می دیده است آن غمناک روی جاده نمناک

از كسانی كه بر بالین افتخار ادبیات ایران صادق هدایت در آپارتمانش در پاریس محله شامپی یونه خانه شماره37 حاضر بودند نقل است كه: وقتی همراه با پلیس وارد آپارتمان شدیم پیكر لاغر و ضعیف هدایت به گونه ای قرار داشت كه انگار یكی دیگر از شوخی های همیشگی اش را می كرد.در كنار تختش مبلغ 4510 فرانك جهت مراسم كفن و دفن قرار داشت.و همچنین نقل است كه تكه های كاغذ پاره ای كه نوشته كامل از بین رفته بود و تنها چیزی كه خوانده می شد این بود((روی جاده نمناك)).


مهدی اخوان ثالث در شعر و متنی پر محتوی می كوشد تا در موضوعات داستانهای قبلی به موضوع داستان از بین رفته كه آخرین دست نوشته هدایت بوده پی ببرد.

مهدی اخوان ثالث نوشت:
مدت ها پس از خودکشی صادق هدایت همین چندی پیش در اخبار او خواندم, که در ایام نزدیک به آن فرجام تلخ, چندتایی آثار منتشر نشده ی خود را که نزد این و آن بوده ازشان می گیرد و با آنچه از این دست آثار پیش خودش بوده, یکجا, در یک لحظه بحرانی, و خشماگین, می سوزاند, و از آن جمله کتابی یا کتابچه ای بوده است یا نمی دانم چه, نامش "روی جاده ی نمناک" که شاید بعضی از دوستان دمخور و نزدیک هدایت, این کتاب را نزد او دیده باشند یا نام و نشانش را شنیده. اما جز آنچه گذشت دیگر خط و خبری از چند و چون این اثر منتشر نشده و سوخته ی او, ظاهرا در دست نیست, یا ما انبوه و عامه مردم بی خبریم... باری, از حرف های او گذشته, اصلا نفس خبر, و اسم و سرنوشت این اثر معدوم از آن عزیز برای من خاطره انگیز و دردآلود بود, و پرسش ها و حسرت ها و تاثرها با خود داشت که یحتمل از خوانده های کار او پیشم کمتر نبود. گرامی خوبی که ننگ وجود تهران را بر صفحه ی این ملک, هزاره ای و قرنی چند یک بار, پیدا شدن چنین نازنین فرزندی در دامنش مگر بشوید و کفاره دهد. اکنون این زمزمه ای است با او و برای او و کتیبه ی شکسته بسته ای بر آستانه ی یاد ارجمند او.

روی جاده نمناك

اگر چه حالیا دیریست كان بی كاروان كولی

ازین دشت غبارآلوده كوچیده ست,

هنوز از خویش پرسم گاه :

آه

چه می دیده ست آن غمناك روی جاده نمناك,

زنی گم كرده بویی آشنا و آزار دلخواهی؟

سگی ناگاه دیگر بار

وزیده بر تنش گمگشته عهدی مهربان با او.

سیه روزی از عبث بیزار و سیر از عمر

بتلخی باخته دار و ندار زندگی را در قماری سرخ؟

و شاید هم درختی ریخته هر روز همچون سایه در ریزش

هزاران قطره خون بر خاك روی جاده نمناك؟

چه نجوا داشته با خویش؟

پیامی دیگر از تاریكخون دلمرده سودازده , كافكا؟

درودی دیگری بر هوش جاوید قرون و حیرت عصیانی اعصار

ابر رند همه آفاق, مست راستین خیام؟

تفو ی دیگری بر عهد و هنجار عرب, یا با تفی دیگر به ریش عرش و بر آیین این ایام؟

چه نقشی میزده ست آن خوب

به شوق و شور یا حسرت؟

دگر بر خاك یا افلاك روی جاده نمناك؟

مگر, آن نازنین عیاروش لوطی؟

شكایت می كند ز آن عشق نافرجام  دیرینه,

و ز او پنهان, بخاطر می سپارد گفته اش طوطی؟

كدامین شهسوار باستان می تاخته چالاك

فكنده صید بر فتراك روی جاده نمناك؟

كه می داند چه می دیده ست آن غمگین؟

دگر دیریست كز این منزل ناپاك كوچیده ست.

و طرف دامن از این خاك بر چیده ست.

ولی من نیك می دانم,

چو نقش روز روشن بر جبین غیب می خوانم,

كه او هر نقش می بسته ست,یا هر جلوه می دیده ست,

نمی دیده ست چون خود پاك روی جاده نمناك.

شاعر: مهدی اخوان ثالث

اخوان ثالث در عبارتهای این شعر به چندین داستان کوتاه و 2 اثر دیگر از صادق هدایت اشاره داشته که در زیر به آنها اشاره شده:

*1- داستان کوتاه "زنی که مردش را گم کرد"

*2 - داستان کوتاه "سگ ولگرد"

*3- داستان کوتاه "تاریکخانه"

*4- داستان کوتاه "اسیر فرانسوی"

*5- داستان کوتاه "سه قطره خون"

*6- ترجمه رمان "مسخ" اثر کافکا که جریان فکری صادق هدایت بسیار نزدیک به این نویسنده میباشد.

*7- هدایت کتابی در شرح و انتخاب رباعیات اصیل حکیم عمر خیام دارد.


تهیه و تدوین: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ