محمد سریر مدیرعامل خانه موسیقی، آهنگساز و نوازنده، در خصوص همخوانی سبک رپ فارسی با فرهنگ ایرانی گفت: اول باید در مورد اینکه رپ چقدر به موسیقی ربط دارد و آیا واقعا رپ در موسیقی جایگاهی دارد یک کالبدشکافی کنیم. در حوزه موسیقی کلامی این موسیقی چندان جایگاهی ندارد چون نغمگی و ملودی این نوع موسیقی در حول و حوش یک یا دو نت بیشتر حرکت نمی‌کند، بنابراین یک شکل تکراری است. از یک نت خاص که بر روی آن کلام گذاشته شده و در حقیقت یک ریتم مشخص و تکراری است.
وی ادامه داد: در مجموع اگر از راه تعریف موسیقی بخواهیم بررسی کنیم باید گفت موسیقی بسیار ضعیفی دارد، چیزی که در این نوع موسیقی در غرب معمول بوده و شده است این است که آن را نوعی گلایه اجتماعی یا مطالبی را که جنبه شخصی دارند و شاید گاهی هم جنبه خیلی زیبایی در مفاهیمش ندارد، در قالب نوعی حرکت موسیقایی انتشار داده و اجرا می‌کنند. بنابراین اساسا مقوله‌ای به عنوان موسیقی برای رپ در کشور ما بسیار ضعیف است.
سریر افزود: اگر بخواهیم درصدی از موسیقی برای رپ قائل شویم، شاید بتوان پنج درصد تا شش درصد آن را به عنوان موسیقی تعریف کرد و فقط ریتمش می‌تواند به عنوان بخشی (گوشه‌ای) از موسیقی تلقی شود.
این آهنگساز تصریح کرد: رپ با موسیقی ایرانی هیچ نوع سنخیتی ندارد چون موسیقی مجموعه‌ای از نت‌هایی با ترتیب‌های مشخص و پایه‌هایی در یک چارچوب مطرح می‌شود، به عبارتی دیگر موسیقی بدون اینکه حتی کلامی روی آن باشد، جایگاه هنری خاصی دارد و ربطی به این ندارد که اگر کلام طنزآمیز را از روی آن برداریم موسیقی نخواهد بود. بنابراین فاکتور موسیقایی آن حذف شده و فقط بخشی از فاکتور موسیقایی آن یعنی ریتم در آن مانده که البته خود ریتم نمی‌تواند بیانگر یک چارچوب موسیقیایی باشد.
سریر خاطرنشان کرد: رپ موسیقی نیست که سبک داشته باشد من این را راحت به شما بگویم که رپ اصلا سبک نیست، بلکه نوعی بیان کلامی ریتمیک بدون موسیقی است. متن و تم و کلامش هم در حوزه‌های مقطعی مسائل اجتماعی، سیاسی، نقدهای عمومی یا طنز را بیان می‌کند. موسیقی یک وجه دراماتیک دارد قطعات آوازی در یک چارچوب درام است که چندان جنبه فردی نداشته، بلکه بیشتر به جنبه‌های عمومی و ارتباطات اجتماعی مانند: عشق، کمک و ... و وجه موسیقایی آن یعنی نغمگی و ملودی و تنظیم و ارکستراسیون و هارمونیزه کردن آن برمی‌گردد اما چون واجد شرایط دیگر موسیقی نیست و تنها ریتم است که وجود دارد، نمی‌تواند به عنوان موسیقی تلقی شود.
وی در ادامه گفت: این موضوع در حال حاضر در غرب باب شده و مدت‌هاست که دیگر در ایران استفاده نمی‌شود، کلام آن وجاهت ادبیات ایران را دارد اما موسیقی در آن وجود ندارد که بتوان آن را به عنوان موسیقی تلقی کرد، پس ما خیلی نباید رپ را به عنوان موسیقی تعریف کنیم.
این آهنگساز در خصوص تأثیر منفی رپ بر موسیقی ایرانی اظهار داشت: به نظر می‌آید این سبک هم ممکن است مدتی باعث تفریح مردم بشود، اما به اعتقاد من اگر رپ در غرب کاربرد گسترده‌تری بین جوانان دارد به دلیل آسانی کار است دلیلش هم این است که هیچ موسیقی در آن وجود ندارد و به خواننده‌ای با صدای خوب هم نیاز ندارد بلکه فقط امتیاز خواننده خواندن ریتمی و تند شعر است همچون شخصی که بتواند خیلی تند و پشت سر هم حرف بزند. تنها تخصص خواننده در اینجاست وگرنه کار چندان فنی و هنری صورت نگرفته است.
وی با بیان خصوصیات موسیقی به خصایص موسیقی رپ اشاره کرد و گفت: موسیقی باید حاوی نغمگی ملودی ریتم و ... بوده تا بتواند جذا بیت های هنری موسیقی را القا کند همچنین باید ارزش و عیار هنری آن بررسی شود اگر این طور نباشد آن اثر موسیقی محسوب نمی‌شود بنابراین آثار موسیقایی که اشعار فقط با استفاده از یک یا دونت اجرا شده و فقط در آن ریتم حرکت داشته باشد بدیهی است که نمی‌تواند به عنوان موسیقی تلقی شود و فقط نوعی موسیقی بدوی است که مربوط به قبایل است.
وی در مورد عدم تناسب ساختار محتوایی رپ با جامعه ما اظهار داشت: ارزیابی این موضوع به محتوا برمی‌گردد محتوا معنی را می‌رساند در حقیقت ظرف خیلی مهم نیست محتوا مهم است آثار رپی را که خوانندگان جدید ارائه می‌دهند موسیقی ندارد فقط شعر (کلام) است اگر می‌تواند به ذهنیت ارتقا اندیشه مشخص کمک کند یا یک نقد علمی را مطرح کند که جامعه را اصلاح کرده و به سمت جلو ببرد خوب است ولی اگر فقط هنرنمایی در زمینه تندتند حرف زدن است که معانی آموزنده یا تاثیرگذاری در آن حرف نیست این به هیچ وجه خوب نیست.
این اهنگساز در خصوص علت های گرایش جوانان ما به رپ عنوان کرد: اولین مسئله ریتم است علاوه بر این جوانان ما، جوانان در همه جای دنیا در حال حاضر ریتم برایشان ایجاد نوعی هیجان و تحرک می‌کند زندگی در حقیقت نوعی علاقمندی جوانان به این است که یک عامل بیرونی حتی به شکل موسیقایی آنها را به تحرک بیشتر وادارد و از درون کمی شادمانه‌تر بشوند. دیگر اینکه بعضی نقدها یا صحبت هایی که در آثار رپ می‌شود به دلیل اینکه ممکن است مشکل خودشان باشد کمی بر ایشان دلپذیر است.
وی افزود: علت دیگر این است که این نوع آهنگ ها نوعی وجه اعتراضی دارند که ناشی از نابسامانی‌ها و یا ناراحتی‌هایی است که در مورد کارهایشان و افق های آینده‌شان احساس می‌کنند در حقیقت این نوع موسیقی جوانان را به نوعی از آن احساسات یا فکرها دور می‌کند و باعث می‌شود آنها مدتی به آن مسائل فکر نکنند ضمن اینکه اصولا یادگیری این نوع آثار خیلی ساده است چون فقط یک ریتم است و یک شعر!
سریر افزود: دلیل دیگر هم شاید این باشد که موسیقی خوب به عبارتی دیگر یعنی آن نوع موسیقی که در ذهن و ضمیر جوان بماند و احساسات درونی او را نسبت به زندگی، عشق ورزیدن، دوست داشتن، همکاری و این گونه مسائل تهییج کند. این نوع موسیقی متاسفانه خیلی کمتر شده است نمی‌خواهم بگویم اصلا نیست ولی خیلی کمتر شده این نوع موسیقی‌هایی که به خصوص از نظر کلامی خیلی خیلی سطحی است و بحث های خیلی عادی و ارتباطات بسیار مستقیم در آن است جذابیتی ندارد چون حرفهای غیر مستقیم است که در ذهن و ضمیر افراد می‌ماند حتی تبلیغاتی هم که به طور غیر مستقیم مطرح می شود اثرگذار و جذاب است.
سریر ابراز داشت: وقتی حرفی به طور مستقیم زده شود ادبیاتی در آن نیست و جذابیتی نخواهد داشت به همین خاطر است که در ادبیات گذشته کشور ما همه صحبت های غیر مستقیم و با ایهام بود که ماندگاری پیدا کرد و در این رابطه می‌توان اشعار تغزلی را مثال زد. اما در آثار رپ که اکنون وارد ادبیات آوازی ما شده تمام حرف ها مستقیم گفته می‌شوند طوری که بار اول روشن می‌شود و کسی نمی‌خواهد که کار را برای بار دوم بشنود اما این نوع کارها که راجع به مسائل روزمره زندگی است امور بسیار کوچکی هستند که ادبیات محسوب نمی‌شوند آثار سبک رپ به لحاظ موسیقایی علمی نیستند و ماندگاری ندارند من به شخصه توجهم در موسیقی بیشتر به نغمگی ملودی ها، هارمونیزه کردن و آن مواردی است که در موسیقی علمی ماندگاری وجود دارد اما هیچکدام آنها را در رپ نمی‌بینم.
سریر در پایان خاطر نشان کرد: رپ برای ما موسیقی نیست بلکه بخشی از موسیقی را دارد که آن هم ریتم است و در مابقی موارد حرفی برای گفتن ندارد حتی اگر یک مثبت آکورد هم در آن استفاده شود که هیچ نوع معنای مستقیم و طرحی ندارد این دیگر در قالب موسیقی تعریف نمی‌شود در کشور ما فقدان برخی از فعالیت های موسیقی که می‌توانند فکر جامعه مان را تغذیه کرده و سلیقه‌اش را بالا ببرند وجود دارد. آثاری مثل موسیقی رپ اصلا توجهشان به موسیقی نیست بلکه بیشتر توجهشان به کلام (شعر) است. ممکن است شنیدن این نوعی موسیقی جنبه‌های نقد داشته و برای شنونده تاحدودی دلپذیر باشد اما به عقیده من این روشی است که در غرب بوده و بعدها به مرور زمان از بین رفته است چون این کارها یک دوره‌ای دارند و بعد از آن تمام می‌شوند پس ما باید بدانیم که نباید خودمان را به این دوره‌ها گره بزنیم.
گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع : yjc.ir