علل، علایم و درمان بیماری لوپوس
لوپوس منتشر یا لوپوس اریتماتو سیستمیک که به اختصار آن را با SLE نشان می‌دهند، نوعی بیماری التهابی مزمن و خودایمنی (اتوایمیون) است که در آن سیستم دفاعی بدن که وظیفه‌اش محافظت از بدن در برابر عوامل خارجی آسیب‌رسان است، علیه ارگان‌ها و بافت‌های خودی عمل کرده و به آنها آسیب می‌زند. یکی از اندام‌های مهمی که بر اثر این بیماری اغلب تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد، پوست است. این بیماری معمولا دوره‌های خاموش و روشن دارد.
متاسفانه هنوز علت قطعی این بیماری شناخته نشده است، اما برخی پژوهشگران به‌دلیل اینکه این بیماری در برخی خانواده‌ها شایع‌تر است و احتمال اینکه یک شخص مبتلا به لوپوس حداقل دارای یک خویشاوند درجه اول مبتلا به همین بیماری باشد زیاد است، به این نتیجه رسیده‌اند که عوامل ژنتیکی می‌تواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد. گرچه علل ایجاد لوپوس را به درستی نمی‌شناسیم اما عواملی که می‌توانند باعث تشدید علائم آن شوند، مانند در معرض آفتاب شدید قرار داشتن، ابتلا به یک بیماری عفونی شدید، تحت عمل جراحی قرار گرفتن، در معرض استرس شدید بودن و حاملگی را تا حدودی می‌شناسیم. این بیماری در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است و معمولا بین 15 تا 45 سالگی علائم آن بروز می‌کند و تشخیص داده می‌شود. لوپوس مسری نیست و از طریق روابط جنسی یا تماس به فرد دیگر انتقال نمی‌یابد.
علائم عمومی
این بیماری می‌تواند تمام ارگان‌های بدن را تحت‌تاثیر قرار دهد. یکی از علائم بسیار شایع لوپوس، خستگی و ضعف همیشگی است. به علت کاهش تعداد پلاکت‌های موجود در خون، پوست این بیماران به سادگی دچار کبودی می‌شود. تغییرات وزن هم به صورت افزایش و هم به‌صورت کاهش در بیماران لوپوسی مشاهده می‌شود. کاهش وزن می‌تواند به علت کاهش اشتها، عوارض داروها یا مشکلات گوارشی باشد برعکس، افزایش وزن ممکن است به دلایلی چون تجمع آب و نمک به علت اختلال عملکرد کلیه یا مصرف کورتون‌ها ایجاد شود. علامت بعدی که ناشایع هم نیست، تب است که البته اغلب در دوره‌های فعال شدن بیماری مشاهده می‌شود و با داروهایی مانند بروفن و ناپروکسن یا استامینوفن قابل‌کنترل است.
نشانه‌های پوستی
پوست ارگانی است که در بیش از 80 درصد بیماران لوپوسی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. مهم‌ترین تظاهرات پوستی این بیماری، راش‌های پوستی قرمز رنگی است که معمولا به دنبال قرار گرفتن در معرض آفتاب نمایان می‌شوند و بالای بینی و روی گونه‌ها را می‌پوشانند و از مشخصه‌های پوستی لوپوس هستند. به علت شکل خاصی که این راش‌ها روی پوست صورت ایجاد می‌کنند به آنها راش‌های پروانه‌ای گفته می‌شود. علاوه بر این علائم، لوپوس می‌تواند باعث تاول‌های پوستی و زخم‌های مخاطی در دهان شود. برخی از بیماران لوپوسی ممکن است دچار آلوپسی (ریزش مو به شکل سکه‌ای در سر و نواحی دیگر بدن) شوند.
درمان‌های رایج
خوشبختانه داروهای مناسبی برای کنترل این بیماری و کاهش التهاب و به حداقل رساندن آسیب به بافت‌ها و ارگان‌های بدن، شناخته شده است. برای کنترل لوپوس حاد از کورتیکواستروئید استفاده می‌شود. تجویز داروی ضدمالاریا مانند هیدروکسی کلروکین نیز موثر است. در موارد مقاوم به کورتیکواستروئیدها از داروهای ضعیف‌کننده ایمنی مانند آزاتیوپرین و سیکلوفسفامید استفاده می‌شود. یک بیمار مبتلا به لوپوس باید حتما به‌طور منظم تحت نظر یک روماتولوژیست باشد و از نظر عوارض دارویی، خطر عود و احتمال آسیب ارگان‌های بدن مانند کلیه و مفاصل و... مورد ارزیابی قرار گیرد.
لوپوس و بارداری
به نظر نمی‌رسد به جز افرادی که ناچار به مصرف سیکلوفسفامید هستند، افراد دیگر مشکلی برای باردار شدن داشته باشند اما دیده شده که خانم‌های مبتلا به لوپوس در صورت بارداری ریسک بالاتری برای مسمومیت حاملگی (پره اکلامپسی) و زایمان زودرس دارند. منظور از پره اکلامپسی، شرایطی است که خانم باردار دچار فشار خون بالا و دفع پروتئین در ادرار، بعد از گذشت 24 هفته از بارداری می‌شود. منظور از زایمان زودرس، زایمان قبل از اتمام 37 هفته از آغاز بارداری است. خبر خوب این است که اگر بیماری، در طول 6 ماه قبل از بارداری به خوبی تحت کنترل باشد و کلیه‌ها نیز آسیب جدی ندیده باشند، بارداری برای مادر و فرزند به احتمال زیاد مشکل جدی ایجاد نخواهد کرد. در 7 تا 33 درصد موارد، ممکن است که بارداری باعث دوباره فعال شدن لوپوسی که در فاز خاموشی بود، شود. کودکان متولد شده از مادران لوپوسی با شیوع بالاتری دچار کم‌وزنی موقع تولد می‌شوند. خانم‌هایی که مبتلا به لوپوس هستند و قصد باردار شدن دارند باید حتما از نظر وجود فاکتوری به نام آنتی فسفولیپید، آنتی بادی در خونشان مورد آزمایش قرار بگیرند زیرا تمام خطراتی که خانم‌های باردار مبتلا به لوپوس را تهدید می‌کند، در صورت بالا بودن میزان این فاکتور در خون، چندین برابر می‌شود.
بخورنخورهای لوپوس
اگرچه افراد مبتلا به لوپوس به رژیم خاص و ویژه‌ای نیاز ندارند اما ثابت شده که رعایت یک رژیم متعادل که دارای چربی و گوشت قرمز کمتر و میوه و سبزیجات بیشتر همراه حبوبات و گوشت سفید (مرغ و ماهی) باشد، برای این بیماران مفید است. بیماران لوپوسی باید توجه داشته باشند که هنگام فعال بودن بیماری، به‌خصوص هنگام تب، بیمار به کالری بیشتری نیاز دارد. افرادی که از کورتون استفاده می‌کنند باید بدانند که این دارو باعث افزایش اشتها و در نتیجه افزایش وزن می‌شود پس باید تا جایی که ممکن است فعالیت داشته باشند تا دچار اضافه وزن نشوند.
بایدها و نبایدهای لوپوس
افرادی که لوپوس دارند برای پیشگیری از آسیب‌های ناشی از اشعه خورشید باید:
- از رفتن به مکان‌هایی که باعث می‌شود مواجهه شدید و طولانی با نور خورشید داشته باشند امتناع کنند (مانند ساحل، مکان‌های پوشیده از برف).
- از داروهایی که عارضه جانبی آنها حساسیت به نور است، استفاده نکنند.
- به‌طور روزانه از ضدآفتاب‌هایی که SPF آنها 50 یا بالاتر است استفاده کنند.
- ضدآفتاب را باید نیم‌ساعت قبل از بیرون رفتن به نواحی در معرض آفتاب بزنند و این کار را هر 4 تا 6 ساعت یک‌بار تکرار کنند.
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : salamat.ir
