تاثیر تغییرات نامناسب خواب و رژیم غذایی بر کبد
کبد به عنوان یکی از حیاتی‌ترین اعضاء بدن، متابولیسم یا سوخت و ساز بدن را تنظیم می‌کند و در صورتی که الگوی نامناسب و ناسالمی در دستور کار قرار گیرد، کبد در معرض خطر قرار می‌گیرد. الگوهای ناسالم خواب یا ایجاد تغییرات نامناسب در رژیم‌غذایی و... از جمله عواملی است که می‌تواند سلامت کبد را از بین ببرد.
در تعطیلات معمولا نظم زندگی کمی دگرگون و رژیم‌غذایی به هم‌ریخته می‌شود. مصرف حجم بالای نوشیدنی‌ها و انواع غذاها و خوابیدن بعد از آن و همچنین ساعات طولانی خواب دست به دست هم می‌دهند تا سیستم برخی اندام‌های بدن را به هم بریزند. این قبیل تغییر عادات و فعالیت‌های روزانه‌ای که در تعطیلات انجام می‌دهیم در جهتی پیش می‌رود که بتواند ساعت درونی بدن را سازگار کند و عملکردهای بدن را با محیط خارجی هماهنگ کند.
اگر بعد از مصرف حجم زیادی از مواد غذایی احساس سوء‌هاضمه یا کاهش انرژی می‌کنید، علامت آن است که کبد از تنظیم خارج شده است. در سال‌های اخیر، محققان به مطالعه در زمینه کرونوبیولوژی یا علم هماهنگ‌سازی زیستی پرداخته‌اند که به اهمیت داشتن یک برنامه‌ریزی سازگار با عملکرد کبد اشاره می‌کند.
ساعت درونی بدن به کبد در پیش‌بینی خواسته‌های بدن در طول روز مانند ذخیره کردن انرژی بعد از وعده‌های غذایی و آزاد کردن این انرژی هنگام خواب کمک می‌کند. در مطالعات اخیر، تأثیر مشروبات الکلی روی ساعت درونی بدن بررسی شده و محققان معتقدند که مصرف این قبیل نوشیدنی‌ها خطر ابتلا به بیماری کبدی الکلی را افزایش می‌دهد. پزشکان و محققان کار کردن در شیفت‌های شب (برای ماه‌ها و سال‌های طولانی) را نیز نفی می‌کنند. آنها معتقدند انسان تنها می‌تواند در مدت زمانی کوتاه با انجام کارهایی چون کار کردن در شیفت‌های شبانه در درازمدت، بدن را با انجام رفتارهای بد و ناسازگار با بدن، در معرض خطر قرار دهند اما زمانی که این مدت بیشتر می‌شود، بدن دچار اختلال می‌شود.
وقتی کبد مختل می‌شود
دانشمندان در آزمایش‌هایی، چرخه عملکرد کبد را در موش‌ها مورد مطالعه قرار دادند. آنها بیش از ۵۰۰ پروتئین در سلول‌های کبدی موش‌ها پیدا کردند که در طول روز مقدار آنها افزایش می‌یابد. این پروتئین‌ها در نهایت به کبد در پالایش خون و پردازش چربی‌ها و مواد قندی کمک می‌کنند. بعد از کنار گذاشتن برنامه‌های روزانه سرسخت و دشوار و بازگشت به روند طبیعی زندگی، در عملکردهای طبیعی کبد مشکلاتی ایجاد می‌شود و کبد کار سم‌زدایی و گوارش را با تأخیر آغاز می‌کند.
چرخه‌های روزانه کبد با فعل و انفعالات میان خواب، رژیم‌غذایی و مانند اینها شکل می‌گیرد. خواب روی ساعت بیولوژیک مغز اثر می‌گذارد. کبد نیز مانند بیشتر اندام‌های بدن با ساعت درونی مرکزی بدن هماهنگ می‌شود. با این حال، کبد هم ساعت درونی مختص به خود را دارد که با مصرف انواع موادغذایی هماهنگ می‌شود.
پژوهشگران دانشگاه پزشکی نورث‌وست اوهایو در تحقیقات خود روی موش‌های آزمایشگاهی دریافتند که حتی تغییرات کوتاه‌مدت ایجاد شده در خواب یا رژیم‌غذایی می‌تواند توانایی کبد را در گوارش چربی‌ها تحت تأثیر قرار دهد. اختلالات مزمن ایجاد شده ممکن است باعث تجمع چربی‌ها در کبد شود که در نهایت می‌تواند انواع بیماری‌ها از قبیل بیماریهای کبدی، دیابت، چاقی، بیماری قلبی و حتی سرطان را به دنبال داشته باشد.
محققان دانشگاه آلابامای بیرمنگهام معتقدند که مصرف مشروبات الکلی ریتم طبیعی عملکرد کبد را بر هم می‌زند. مصرف الکل حتی در حد اعتدال نیز به مدت یک ماه، اختلال قابل توجهی را در عملکرد ساعت درونی کبد ایجاد می‌کند. از این رو، پژوهشگران توصیه می‌کنند که افراد چنین رفتارهای پرخطری را برای کبد کنار بگذارند و رفتارهای سالم در پیش گیرند که سلامت بدن را نیز در معرض خطر قرار ندهند.
یکی از رفتارهای سالم برای کبد این است که با تنظیم ساعت خواب سعی کنید ساعت درونی بدن را در حالت طبیعی حفظ کنید. ممکن است گاهی پیش بیاید که شب‌ها دیرتر از حد معمول بخوابید، اما سعی کنید این تأخیر خواب، بیش از ۲ ساعت از زمان طبیعی خوابتان نباشد.
یکی دیگر از توصیه‌های مفید برای سلامت کبد، پیاده‌روی صبحگاهی است. نور مهم‌ترین عامل برای فعال شدن دوباره ساعت درونی بدن است. مطمئن باشید که انجام این قبیل برنامه‌ها و کارهای سالم حتی در مدت کوتاه نیز می‌تواند شما را به حالت طبیعی برگرداند. به خاطر بسپارید حفظ برنامه روزانه غذایی و خواب منظم در طولانی مدت و قطع مصرف الکل علاوه بر تنظیم سوخت و ساز بدنتان، از بروز بیماریهای مختلف نیز جلوگیری می‌کند.
گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:salamatonline.ir