بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون یک بیماری است که در اثر افزایش سن بروز می کند. روز جهانی پارکینسون در 11 آوریل به منظور ایجاد آگاهی در مورد این بیماری جشن گرفته می شود. به علاوه 11 آوریل روز تولد جیمز پارکینسون James Parkinson، پزشکی در لندن که برای اولین بار بیماری پارکینسون را توصیف کرد، است.
بیماری پارکینسون parkinson's disease یک اختلال پیشرونده در سیستم عصبی است که بر روی حرکت تاثیر می گذارد. این بیماری به تدریج پیشروی می کند و گاهی با یک لرزش قابل توجه در یک دست شروع می شود. گرچه لرزش یکی از شناخته ترین نشانه های بیماری پارکینسون است، اما این اختلال باعث سفتی یا کند شدن حرکات می شود.
در مراحل اولیه بیماری پارکینسون صورت بیمار ممکن است به میزان کمی بیماری را نشان دهد یا ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد و یا اینکه ممکن است در هنگام راه رفتن دست های فرد هیچ نوسانی نداشته باشند. تکلم فرد بیمار نرم و ضعیف می شود. علائم بیماری پارکینسون به مرور زمان و با پیشروی شرایط بیماری بدتر می شوند.
گرچه بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، اما داروها به بهبود علائم کمک می کنند. در برخی موارد برای تنظیم بخش های خاصی از مغز و بهبود علائم پزشک جراحی را توصیه خواهد کرد.
علائم بیماری پارکینسون
نشانه های بیماری پارکینسون در تمام افراد یکسان نیستند. نشانه های اولیه این بیماری خفیف بوده و به آنها توجهی نمی شود. نشانه های بیماری پارکینسون معمولا در یک طرف بدن شروع شده و معمولا در آن سمت بدتر باقی می مانند، حتی بعد از اینکه علائم بر روی هر دو طرف بدن تاثیر گذاشت.
نشانه های بیماری پارکینسون عبارتند از :
علائم بیماری پارکینسون : لرزش
معمولا لرزش در یک عضو آغاز می شود که اغلب در دست ها و انگشتان دست شروع می شود. ممکن است فرد بیمار متوجه عقب و جلو شدن انگشت شست و اشاره خود شود. یکی از نشانه های پارکینسون لرزش دست در حالت استراحت است.
علائم بیماری پارکینسون : آهسته شدن حرکات
به مرور زمان بیماری پارکینسون توانایی فرد برای حرکت را کاهش داده و حرکت را آهسته می کند و در نتیجه انجام فعالیت های ساده سخت و وقت گیر می شود. در هنگام راه رفتن قدم ها کوتاه تر می شوند و یا بلند شدن از صندلی برای فرد سخت خواهد شد. به علاوه در هنگام راه رفتن پای فرد کشیده می شود که حرکت را برای فرد بیمار سخت می کند.
علائم بیماری پارکینسون : سفتی عضلات
این مشکل ممکن است در هر بخشی از بدن رخ دهد. عضلات سفت شده آستانه حرکت فرد را کم کرده و باعث بروز درد می شوند.
علائم بیماری پارکینسون : ختلال در وضعیت بدن و تعادل
وضعیت بدن فرد مبتلا به پارکینسون به سمت جلو خم می شود یا ممکن است دچار مشکل در تعادل شود.
علائم بیماری پارکینسون : از دست دادن حرکات اتوماتیک
در زمان ابتلا به بیماری پارکینسون توانایی فرد در انجام حرکات ناآگاهانه کاهش پیدا می کند، حرکاتی مانند پلک زدن، لبخند زدن یا حرکت دست ها در هنگام راه رفتن.
علائم بیماری پارکینسون : مشکل در تکلم
بیماری پارکینسون ممکن است باعث تغییر در تکلم شود. فرد ممکن است به نرمی، یا خیلی سریع یا با لکنت صحبت کند و قبل از صحبت دچار تردید شود. صحبت کردن فرد ممکن است یکنواخت شود و تن وی مانند همیشه تغییر نکند.
علت بیماری پارکینسون
در بیماری پارکینسون برخی از سلول های عصبی و نورون ها در مغز به تدریج آسیب دیده و می میرند. بسیاری از نشانه های پارکینسون به خاطر از دست دادن نورون هایی است که در مغز یک پیغام رسان شیمیایی به نام دوپامین dopamine تولید می کنند. زمانی که سطح دوپامین کاهش پیدا می کند، منجر به بروز فعالیت های غیر طبیعی در مغز می شود که در پی آن نشانه های بیماری پارکینسون بروز می کند.
علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، اما به نظر می رسد عوامل زیادی در بروز این بیماری نقش دارند، از جمله :
علت بیماری پارکینسون : ژنتیک
محققان جهش های ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده اند که منجر به بروز بیماری پارکینسون می شود، اما این ژن ها به ندرت باعث بروز پارکینسون می شوند، به جز در مواردی که تعداد زیادی از اعضای خانواده و فامیل مبتلا به بیماری پارکینسون باشند.
علت بیماری پارکینسون : عوامل محیطی
قرار گرفتن در معرض برخی سموم یا عوامل محیطی خطر بروز بیماری پارکینسون را در سنین بالا افزایش می دهد، اما خطر آن نسبتا کم است.
به علاوه محققان بیان می کنند که تغییرات زیادی در مغز افراد مبتلا به پارکینسون رخ می دهد، گرچه علت دقیق این تغییرات مشخص نیست. این تغییرات عبارتند از:
- وجود اجسام لوئی Lewy bodies : تجمع هایی از مواد خاص در داخل سلول های مغز که نشانگرهای میکروسکوپی بیماری پارکینسون هستند. این مواد اجسام لوئی نامیده می شوند و محققان معتقدند اجسام لوئی نقش مهمی در بروز بیماری پارکینسون دارند.
- آلفا سینوئولین alpha-synuclein که در اجسام لوئی وجود دارد: گرچه مواد زیادی در بین اجسام لوئی یافت می شوند، اما دانشمندان معتقدند یکی از مهم ترین آنها پروتئین طبیعی و منتشر شده ای به نام آلفا سینوئولین است. این پروتئین در تماماجسام لوئی در یک تجمع یافت می شوند. این یکی از مهم ترین مسائلی است که محققان بیماری پارکینسون روی آن تمرکز می کنند.
عوامل تشدید کننده بیماری پارکینسون
عوامل تشدید کننده بیماری پارکینسون عبارتند از:
سن و سال و پارکینسون
افراد جوان تر به ندرت دچار بیماری پارکینسون می شوند. این بیماری معمولا در میانسالی یا سنین بالا بروز می کند و خطر ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر می شود. افراد معمولا در سن 60 سالگی به بعد دچار این بیماری می شوند.
وراثت و پارکینسون
مبتلا شدن اقوام نزدیک به بیماری پارکینسون خطر بروز این بیماری را افزایش می دهد. با این حال احتمال ابتلای شما به این بیماری کم است مگر اینکه افراد زیادی در بین نزدیکانتان به بیماری پارکینسون مبتلا باشند.
جنسیت و پارکینسون
مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند.
قرار گرفتن در معرض سموم و پارکینسون
قرار گرفتن مداوم در معرض آفت کش ها و سموم کشاورزی خطر بروز بیماری پارکینسون را افزایش می دهد.
پیامدهای بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون اغلب با مشکلات دیگری هم همراه است که قابل درمان هستند. این مشکلات و پیامدها عبارتند از:
مشکل در فکر کردن
فرد ممکن است دچار مشکلات شناختی یا زوال عقل و مشکلات فکری شود که معمولا در مراحل پیشرفته تر بیماری پارکینسون رخ می دهد. مشکلات شناختی به داروها خیلی خوب پاسخ نمی دهند.
افسردگی و تغییرات روحی و عاطفی
افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار افسردگی شوند. درمان افسردگی به کنترل دیگر پیامدهای بیماری پارکینسون کمک می کند.
به علاوه ممکن است فرد تغییرات روحی دیگری مانند ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه را تجربه کند. در این شرایط پزشک برای بهبود علائم دارو تجویز خواهد کرد.
مشکل در بلع
با پیشروی شرایط پارکینسون ممکن است دچار مشکل در بلع شوید. به دلیل کند شدن سرعت بلع، بزاق در دهان تجمع پیدا می کند و باعث بروز آبریزش دهان می شود.
اختلالات خواب
مبتلایان به بیماری پارکینسون اغلب دچار مشکل و اختلال در خواب می شوند، از جمله در طول شب به طور مکرر از خواب بیدار می شوند، صبح خیلی زود بیدار می شوند یا در طول روز احساس خواب آلودگی می کنند.
به علاوه این افراد ممکن است دچار مشکلات رفتاری در مرحله REM خواب شوند که شامل اجرا کردن رویاها می شود. داروها به رفع این مشکلات کمک می کند.
مشکل در مثانه
بیماری پارکینسون ممکن است باعث بروز مشکل در مثانه شود، از جمله فرد ممکن است توانایی کنترل ادرار خود را از دست بدهد یا در دفع ادرار دچار مشکل باشد.
یبوست
بسیاری از مبتلایان به پارکینسون دچار یبوست می شوند که عموما به خاطر کند شدن عملکرد سیستم گوارشی است.
تغییر در فشار خون
فرد ممکن است در حالت ایستاده احساس خواب آلودگی و سبکی سر کند که به خاطر افت ناگهانی فشار خون بروز می کند.
اختلال در حس بویایی
ممکن است حس بویایی فرد مبتلا به پارکینسون دچار مشکل شود، بنابراین در تشخیص برخی بوها یا بیان تفاوت بین بوها دچار مشکل می شود.
خستگی شدید
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دچار کمبود انرژی می شوند و احساس خستگی می کنند که علت آن همیشه مشخص نیست.
درد
بسیاری از مبتلایان به پارکینسون در بخش های خاصی از بدن خود یا در تمام بدن احساس درد می کنند.
اختلالات جنسی
برخی افراد مبتلا به پارکینسون تمایلات جنسی و همچنین عملکرد جنسی خود را از دست می دهند.
پیشگیری از بیماری پارکینسون
از آنجایی که علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، روش های پیشگیری از آن نیز ناشناخته باقی مانده است. با این حال برخی محققان دریافته اند که کافئین – موجود در قهوه، چای و برخی نوشابه ها – خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش می دهد. چای سبز نیز در کاهش خطر ابتلا به این بیماری موثر است.
برخی محققان نیز ثابت کرده اند که ورزش منظم می تواند خطر ابتلا به پارکینسون را کاهش دهد.
تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ