روز جهانی آسم و معرفی بیماری آسم
روز جهانی آسم یک رویداد سالانه است که توسط سازمان جهانی آسم برای این بیماری مشخص شده است. هدف از مشخص کردن یک روز به عنوان روز جهانی آسم بالا بردن آگاهی در سراسر جهان نسبت به این بیماری است. روز جهانی آسم اولین سه شنبه ماه مه برگزار می شود که در سال 2018 اولین سه شنبه ماه مه مصادف است با اول مه و 11 اردیبهشت. در ادامه به معرفی بیماری آسم می پردازیم.
آسم چیست؟
آسم شرایطی است که بر اثر آن مسیر هوایی باریک شده، ملتهب می شود و مخاط بیشتری تولید می کند. این مسئله باعث مشکل در نفس کشیدن، سرفه، خس خس و تنگی نفس می شود.
در برخی افراد آسم یک مشکل جزئی محسوب می شود اما برای برخی دیگر به یک مشکل بزرگ تبدیل شده که مانع فعالیت های روزانه فرد شده و ممکن است منجر به حملات کشنده آسم شود.
آسم قابل درمان نیست اما علائم آن قابل کنترل هستند. از آنجایی که آسم به مرور زمان تغییر می کند، لازم است به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا علائم را بررسی کرده و در موارد نیاز اقدامات لازم را انجام دهد.
علائم آسم
علائم آسم در افراد مختلف یکسان نیست. اگر مبتلا به آسم باشید، ممکن است حملات آسم را به طور غیر مداوم و در شرایط خاص تجربه کنید - به عنوان مثال در زمان انجام فعالیت ورزشی – یا ممکن است علائم را در هر زمانی در خود مشاهده کنید.
نشانه های آسم عبارتند از:
- تنگی نفس
- سفتی یا درد قفسه سینه
- مشکل در هنگام خواب که به دلیل تنگی نفس، سرفه یا خس خس بروز می کند
- صدای سوت یا خس خس در هنگام بازدم
- سرفه یا حملات خس خس که با ویروس های تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بدتر می شوند
علائمی که نشان می دهند آسم در حال بدتر شدن است عبارتند از:
- علائم مربوط به آسم که بیشتر و آزاردهنده تر می شوند
- افزایش مشکل تنفسی
- نیاز فوری و بیشتر به یک تسکین دهنده تنفسی
برای برخی افراد علائم آسم تحت شرایط خاص تشدید می شوند، از جمله:
- آسم ناشی از ورزش، که ممکن است زمانی که هوا سرد و خشک است بدتر شود.
- آسم شغلی که با برخی تحریک کننده ها در محل کار، مانند گازهای مختلف و گرد و غبار بدتر می شود.
- آسم ناشی از حساسیت که به وسیله مواد موجود در هوا، آلاینده ها، گرد و غبار، زباله های سوسک و بزاق خشک حیوانات خانگی بروز می کند
زمان مراجعه به پزشک
حملات شدید آسم ممکن است کشنده باشند. به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا بدانید در زمان بدتر شدن علائم چه کارهایی باید انجام دهید و اینکه چه زمانی به مراقبت های اورژانسی احتیاج دارید. نشانه های آسم اورژانسی عبارتند از:
- تنگی نفس یا خس خس سینه که به سرعت در حال بدتر شدن است
- عدم بهبود سریع حتی بعد از استفاده از تسکین دهنده استنشاقی مانند آلبوترول albuterol
- تنگی نفس زمانی که فعالیت بدنی کمی انجام می دهید
در این موارد حتما به پزشک مراجعه کنید:
- اگر فکر می کنید مبتلا به آسم هستید. اگر به طور مکرر دچار سرفه و خس خس می شوید که بیشتر از چند روز طول می کشد یا هر نشانه دیگری که مربوط به آسم است، حتما به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع آسم از بروز آسیب های بیشتر به کبد جلوگیری می کند و از بدتر شدن شرایط به مرور زمان جلوگیری می کند.
- آسم خود را بعد از تشخیص کنترل کنید. اگر می دانید به آسم مبتلا هستید، به پزشک مراجعه کنید تا بیماری را تحت کنترل بگیرد. کنترل منظم بیماری از بدتر شدن آن پیشگیری کرده و از بروز حملات کشنده آسم نیز جلوگیری می کند.
- اگر علائم آسم بدتر شدند. اگر به نظر می رسد داروها شرایط بیماری را بهبود نمی بخشند یا اگر لازم است از اسپری استنشاقی خود بیشتر استفاده کنید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. سعی نکنید مشکل را با مصرف داروهای بیشتر و بدون مشورت با پزشک حل کنید. مصرف بیش از حد داروهای آسم عوارض جانبی در پی خواهد داشت و شرایط بیماری آسم را بدتر می کند.
- برای بررسی درمان. بیماری آسم اغلب به مرور زمان تغییر می کند. برای صحبت در مورد علائم و اقدامات لازم برای درمان های انجام شده به پزشک مراجعه کنید.
علت آسم
دقیقا مشخص نیست که چرا برخی افراد به آسم مبتلا می شوند و برخی نه، اما احتمالا علت آن مربوط به ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی است.
عوامل بروز آسم
قرار گرفتن در معرض محرک های مختلف و موادی که باعث بروز حساسیت می شوند، منجر به پدیدار شدن علائم آسم می شوند. عوامل محرک آسم در افراد مختلف متفاوت هستند و عبارتند از:
- مواد موجود در هوا مانند گرده ها، گرد و غبار، ذرات پرنده ها و حیوانات
- عفونت های تنفسی رایج مانند سرماخوردگی
- فعالیت بدنی (آسم ناشی از ورزش)
- هوای سرد
- آلاینده ها و تحریک کننده های موجود در هوا مانند دود
- بعضی داروها مانند مسدود کننده های بتا، آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
- استرس
- سولفیت ها و مواد نگهدارنده افزوده شده به غذاها و نوشیدنی ها، از جمله میگو، میوه های خشک، سیب زمینی فراوری شده و آبجو
- بیماری ریفلاکس معده، وضعیتی است که در آن اسیدهای معده به داخل گلو وارد می شوند.
عوامل تشدید کننده آسم
تصور می شود برخی عوامل احتمال ابتلا به آسم را افزایش می دهند. این عوامل عبارتند از :
- خویشاوند نزدیک مبتلا به آسم (مانند والدین یا خواهر و برادر)
- ابتلا به شرایط حساسیتی دیگر مانند درماتیت آتوپیک atopic dermatitis یا رینیت حساسیتی (تب یونجه)
- اضافه وزن
- سیگار کشیدن
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار دیگران
- قرار گرفتن در معرض دود اگزوز یا سایر انواع آلودگی ها
- قرار گرفتن در معرض عوامل شغلی، مانند مواد شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، آرایشگری یا تولیدات مواد
پیامدهای آسم
پیامدهای آسم عبارتند از:
- علائمی که بر روی کار، خواب یا سایر فعالیت ها تاثیر می گذارند
- اختلال در کار یا مدرسه به دلیل بیماری آسم
- تنگ شدن دائمی لوله های برونش (تغییر شکل مسیر هوایی) که بر روی تنفس شما تاثیر می گذارد
- مراجعه به اورژانس و بستری شدن بر اثر حملات شدید آسم
- عوارض جانبی مربوط به استفاده طولانی مدت برخی داروها که برای بهبود آسم شدید استفاده می شوند
درمان مناسب در پیشگیری از پیامدهای کوتاه مدت و بلند مدت آسم تاثیر می گذارد.
پیشگیری از آسم
در حقیقت راهی برای پیشگیری از آسم وجود ندارد، اما بیمار به کمک پزشک می تواند اقداماتی انجام دهد تا با وجود شرایط زندگی عادی داشته باشد و از حملات آسم پیشگیری کند. در ادامه به برخی از این اقدامات اشاره می کنیم.
- برنامه تعیین شده برای درمان آسم را دنبال کنید. به کمک پزشک و تیم پزشکی خود برای مصرف داروها و کنترل حملات آسم برنامه ای با جزئیات کامل طراحی کنید، سپس این برنامه را با دقت دنبال کنید.
- آسم یک وضعیت مداوم است که نیاز به کنترل و درمان منظم دارد. کنترل و درمان بیماری می تواند به کنترل بهتر شما در زندگی تان هم کمک کند.
- برای بیماری هایی مانند آنفولانزا و پنومونی واکسن بزنید. داشتن برنامه منظم واکسیناسیون می تواند از بروز آنفولانزا و پنومونی که هر دو از عوامل محرک آسم هستند، جلوگیری کند.
- عوامل تحریک کننده آسم را شناسایی کرده و از آنها پرهیز کنید. برخی عوامل حساسیت زا و محرک بیرونی می توانند به حمله آسم منجر شوند. سعی کنید تشخیص دهید چه چیزی باعث آسم شده یا شرایط آسم را بدتر می کند و سعی کنید از این عوامل دوری کنید.
- تنفس خود را کنترل کنید. ممکن است برخی علائم هشدار دهنده یک حمله قریب الوقوع را تشخیص دهید، از جمله سرفه، خس خس یا تنگی نفس. اما از آنجایی که ممکن است قبل از تشخیص هر نوع نشانه عملکرد ریه کاهش پیدا کند، بهتر است به طور منظم با جریان سنج جریان تنفسی خود را در خانه اندازه گیری کنید.
- حملات آسم را خیلی زود شناسایی کرده و درمان کنید. اگر سریع عمل کنید، احتمال بروز حمله شدید کمتر خواهد بود. در این صورت برای کنترل علائم به داروی زیادی نیز احتیاج ندارید.
- زمانی که فشار سنج تنفسی شما به شما هشدار می دهد که یک حمله آسم در راه است، بلافاصله داروهای تجویز شده را طبق دستور پزشک مصرف کنید و بلافاصله هر گونه فعالیتی که باعث شروع حمله آسم می شود را متوقف کنید. اگر علائم بهبود پیدا نکرد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
- داروهای را طبق دستور پزشک مصرف کنید. صرف اینکه علائم آسم در حال بهبود هستند، دلیل بر تغییر یا توقف مصرف داروهای آسم نیست. هیچ چیزی را بدون مشورت با پزشک تغییر ندهید. بهتر است به هر پزشکی که مراجعه می کنید داروهایی را که در حال مصرف آنها هستید، به همراه خود داشته باشید، به این ترتیب پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا به درستی از داروها مصرف می کنید و میزان مصرف آنها را نیز مشخص کند.
- به میزان مصرف اسپری تنفسی دقت کنید. اگر به مصرف اسپری تنفسی مانند albuterol عادت کرده اید، بیماری آسم در شما تحت کنترل نیست. برای تنظیم درمان و تعیین میزان مصرف این اسپری به پزشک مراجعه کنید.
تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
اختصاصی سیمرغ