آیا کنترل عوارض جانبی داروها ممکن است؟
محققین دانشگاه‌های لیورپول، لانکشایر و کالج لندن با همکاری هم در پی یافتن راهی هستند که بتوانند از عوارض ناخواسته و نامطلوب داروها جلوگیری کنند. مصرف دارو رایج‌ترین، مطمئن‌ترین ومهم‌ترین راه درمان و پیشگیری از بیماری‌ها است.
داروی مطلوب و آرمانی دارویی است که عوارض ناخواسته مصرف نداشته و سبب بروز واکنش نامطلوب (ADR= adverse drug reaction) نشود، اما در واقعیت چنین دارویی وجود ندارد و داروها در افراد متفاوت، واکنش‌های متفاوتی را به‌وجود می‌آورند. تاثیر دارو بر کودکان با رشد و تکامل آنها تغییر می‌کند. هنگامی که یک پزشک دارویی را تجویز می‌کند، باید تناسب مزایای مصرف آن را نسبت به عوارض جانبی در نظر داشته باشد.
اجتناب از عوارض نامطلوب داروها
پیش از این تحقیقاتی که در مرکزدرمانی ـ پژوهشی آلدر هی در دانشگاه لیورپول انجام شده، نشان می‌دهد از هر 100 کودکی که در منزل درمان دارویی شده‌اند، 3 کودک به علت بروز ADR به بیمارستان مراجعه کرده و بروز 22 درصد این موارد قابل اجتناب بوده است. به عنوان مثال، از موارد ممکن برای اجتناب از عوارض نامطلوب، می‌توان به استفاده از آنتی‌بیوتیک در درمان اسهال، درمان دارویی یبوست، داروهای تسکین درد و تهوع ناشی ازانجام شیمی‌درمانی اشاره کرد.
همچنین از هر6 کودکی که در بیمارستان تحت مداوا قرار گرفته بودند، یکی از آنها دچار عوارض نامطلوب جانبی شده است. آمار به‌دست آمده شبیه نتایجی است که در مورد بزرگسالان به‌دست آمده است. بیش از نیمی از عوارض نامطلوب دیده شده بر اثر داروهای مصرفی برای بیهوشی عمومی و داروهای ضددردی است که پس ازانجام عمل جراحی تجویز می‌شوند. بیشتر عوارض جانبی مشاهده شده خطرناک نبوده با قطع دارو از بین می‌روند. 5 مورد اصلی عوارض جانبی که بیش از همه مشاهده می‌شوند، عبارتند از:
- تهوع.
- استفراغ.
- خارش.
- یبوست.
- بی‌خوابی.
پزشکی شخصی‌سازی شده
دکتر لوییس براکن داروساز و محقق سلامت زنان و کودکان عهده‌دار مطالعات بخش کودکان بیمارستان اطفال آلدر هی است. او می‌گوید که ارزیابی قابلیت اجتناب از بروز عوارض جانبی، امری است که ملاحظات بسیاری را با درنظر گرفتن فاکتورهای متعدد و پیچیده‌ای می‌طلبد. شناسایی عوارض ناخواسته ممکن است به ما کمک کند که با اجتناب از آن کیفیت درمان را بهبود بخشیم و تعداد کودکانی را که دچار رنج ناشی از عوارض دارویی می‌شوند، کاهش دهیم.
تغییر چارچوب راهنمای درمان، آموزش بیماران یا والدین آنها و همچنین استفاده از روش تکنولوژیک نسخه هوشمند که عوارض جانبی هر دارو را بلافاصله به پزشک یادآوری می‌کند، می‌تواند راهکارهای مناسبی باشند در کاهش تعداد افرادی که دچار این وضعیت می‌شوند. به کارگیری فارماکوژنتیک می‌تواند مصرف دارو را به بالاترین حد سودمندی خود برساند. در این روش با تعیین ژنتیک بیمار می‌توان دارو را متناسب با آن تجویز کرد، روشی که با نام درمان شخصی‌سازی شده شناخته می‌شود.
استفاده از الگوی کارت زرد اخطار
در انگلستان نهاد نظارت بر محصولات دارویی ودرمانی، عهده دار بررسی عوارض جانبی مصرف داروها است. اگر پس از دریافت مجوز مصرف دارو از سوی این نهاد، اطلاعاتی درباره مشاهده خطر مصرف آن گزارش شود، این سازمان به سرعت وارد عمل می‌شود و آن را بررسی می‌کند. از پزشکان، بیماران و متولیان امر درمان خواسته شده که عوارض مشاهده شده را به‌طور مستقیم به وبگاه این نهاد گزارش دهند. این روند توصیه شده که به کارت اخطار زرد شهرت دارد، فرصت مشارکت جمعی را در بهبود وضع درمان و اجتناب از عوارض ناخواسته فراهم می‌آورد.
گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:روزنامه سپید
