متوکلوپرامید METOCLOPRAMIDE
نام های تجاری متوکلوپرامید
Plasil ,Clopra ,Demetic ,Emetamid ,Mexolone ,Pladic ,Plazilin ,Reclomide ,Reglan.
لیست کامل اطلاعات دارویی متوکلوپرامید
- نام لاتین: metoclopramide.
- نام فارسی: متوکلوپرامید.
- مصرف در حاملگی: B.
- گروه درمانی – دارویی: پـاراسمپاتومیمتیک، از داروهـای پـروکینتیک و ضـدتهوع و اسـتفراغ و آنتی دوپامینرژیک.
اشکال دارویی متوکلوپرامید
- قرص Tab: 10mg.
- آمپول تزریقی Inj: 10mg/2ml.
- قطره دهانی Oral Drop: 4mg/ml – 60ml/15ml.
- کپسول ژلاتینی Gelatin Cap: 10mg.
فارماکوکینتیک – دینامیک، مکانسیم اثر
جذب سریع و کامل گوارشی، حداکثر میزان پلاسمایی یک تا دو ساعت پس از مصرف، %٧۵ فراهمی زیسـتی، حجم توزیع بسیار وسیع، عبور از BBB و جفت، ترشح در شیر، مهار مرکزی‌گیرنده دوپامین، اثر از طریق افزایش حرکت GI در پاسخ به استیل کولین، افزایش تون دریچه کـاردیا در هـنگام اسـتراحت و افـزایش شدت و ضد انقباضات دستگاه گوارش فوقانی، آثار ضداستفراغی از طریق افزایش آستانه تحریک CTZ و تخلیه سریع معده %٨۵ دفع‌کلیوی و %۵ صفراوی. دفع دوفازی. نیمه عمر نهایی ۴ تا شش ساعت.
مصرف برحسب اندیکاسیون
– ریفلاکس معده به مری.
– درمان استفراغ ناشی از شیمی درمانی.
– گاستروپارزی دیابتی.
– جلوگیری از استفراغ‌های بعد از عمل.
– تسهیل انتوباسیون روده کوچک.
– کمک به تخلیه معده در پرتودرمانی.
مصارف جانبی متوکلوپرامید
- در سکسکه مقاوم همراه باکلرپرومازین.
- در القای شیردهی.
- میگرن.
- افت وضعیتی فشارخون.
- متوقف کردن خون‌ریزی از واریس مری.
تداخلات مهم متوکلوپرامید
دارویی
– مصرف همزمان با فنوتیازین‌ها ممنوع به علت عوارض اکستراپیرامیدال.
– افـزایش سـمیت لیتیـم با دادن متوکلوپرامید.
– احتمال تداخل با داروهای سیستم عصبی شامل ضدصرع‌ها، ضدافسردگی‌ها و سمپاتومیمتیک‌ها.
– از بین‌رفتن اثر دارو با آنالژزیک‌های اوپیوئیدی و آنتی‌موسکارینیک‌ها.
– کاهش جذب دیگوکسین و افزایش جذب آسپیرین و استامینوفن.
– آثـار ضـد بروموکریپتین.
– تـاثیر بـر جذب گوارشی سایر داروهای خوراکـی.
– اصلاح میزان انسولین مصرفی در بیماران دیابتیک.
آزمایشگاهی
- افزایش سطح پرولاکتین و آلدوسترون سرم.
موارد منع مصرف متوکلوپرامید و احتیاط
منع مصرف: شرایطی که ایجاد انقباض، خطر دارد، مثل خون ریزی گوارشی، پرفوراسیون و انسداد در دستگاه گوارش، فئوکروموسیتوم، صرع، حساسیت به دارو.
احتیاط: دو انتهای طیف سنی، نارسایی‌کلیه، نارسایی کبد، بیماران افسرده هـنگام کـار بـا مـاشین‌آلات و رانندگی.
عوارض جانبی متوکلوپرامید
شایع‌ترین: عوارض خارج هرمی در دو دهم درصد از موارد، در افراد جوان، پیر، بچه‌ها و خانـم‌ها و در مصرف با دوز بالا شایع‌تر. غالبآ در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول با دوز معمول و به شکل حرکات غیرارادی اندام‌ها، تورتیکولی و grimacing و در موارد نادرتر استریدور و تنگی نفس، علایـم شبه پارکینسون در درمان دراز مدت (بیش از ۶ ماه) و بهبود تدریجی ٣-٢ ماه پس از قطع دارو. دیس‌کینز تاخیری و غیرقابل برگشت در افراد مسن (به ویژه خانم‌ها) بی‌قراری، منگی، خستگی، سردرد، کم خوابی، کانفیوژن، افسردگـی، تمایل به خودکشی.
مهم‌ترین: تشنج، توهم، گالاکتوره، آمنوره، ژنیکوماستی، ناتوانی جـنسی، احـتباس آب، افت یـا افـزایش فشارخون و نبض، اسهال، هپاتوتوکسیسیته، تکرر و عدم کنترل ادرار، نوتروپنی، لکوپنی، آگرانولوسیتوز، حساسیت و متهموگلوبینمی.
سایر عوارض متوکلوپرامید
- راش ( راش یا جوش یا دانه: بثورات موقتی برروی پوست که معمولاً با سرخی یا خارش همراه است. راش به هر تغییری در پوست مانند رنگ، نما و بافت قابل اطلاق است).
- تهوع.
- تب.
مصرف متوکلوپرامید در بارداری و شیر دهی
- ترشح در شیر.
- تجـویز براساس سنجیدن فواید دارو.
- تجـویز با احتیاط در بارداری.
مسمومیت با متوکلوپرامید و درمان
علائـم: منگی، عدم قدرت جهت یابی، عوارض اکستراپیرامیدال، علایـم موقتی هستند و بهبودی خـود بـه خـودی در یک شـبانه‌روز. بـا هـمودیالیز بـرداشت مـقدار کـمی دارو از پـلاسما،ایجاد متهـموگلوبینمی در نوزادان (درمان با متیلن‌بلو).
درمان مسمومیت: اقدامات حمایتی و علامتی. از بی‌پریدین می‌توان بـرای درمـان عـلایم خـارج هـرمی استفاده کرد.
توجهات پزشکی – پرستاری، آموزش بیمار – خانواده
– نیاز به رقیق‌کردن در تزریق وریدی با دوز بالا.
– پوشاندن محلول تزریقی با فویل آلومینیومی برای محافظت از نور.
– پایدار ماندن قرص‌ها تا ٣ سال و آمپول‌ها تا ۵ سال در درجه حرارت اتاق.
– اضطراب و منگی در تزریق سریع.
– بررسی دائم محلول‌ها از نـظر تـغییر رنگ.
– کار با وسایل سنگین و رانندگی.
– آموزش علایم دیستونی حاد و اقدامات لازم در صورت بروز.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:majalesalamat.com