امسال روز جهانی ماما در کشور ما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چون پس از تغییر بخشی از سیاست‌های قبلی کشور در حوزه کنترل جمعیت، نقش حرفه مامایی نیز به بازخوانی نیاز دارد.
پنجم می مصادف با 15 اردیبهشت، در سراسر دنیا به عنوان روز جهانی ماما برای تاکید بر فعالیت ماماها شناخته شده است. در این روز بر فعالیت ماماها و نقش آنها در سلامت مادران و نوزادان تاکید می‌شود. کنفدراسیون بین‌المللی ماماها یا آی. سی. ام هر ساله برای این روز شعاری را مطرح می‌کند و شعار امسال، «ماماها؛ برای فردایی بهتر» است.
آی. سی. ام امسال روز جهانی ماما را از سال‌های قبل با اهمیت‌تر دانسته؛ چون برنامه «اهداف توسعه هزاره» در سپتامبر به پایان می‌رسد و این آخرین شانس برای درخشش و در کانون توجه‌قرارگرفتن مامایی، قبل از اینکه جهان وارد دوره جدید شود، است؛ از این رو این انجمن از همه ماماها و انجمن‌های مامایی در دنیا خواسته است امسال در روز جهانی ماما با هم متحد شوند تا بر اهمیت‌داشتن ماماها در توسعه این دوره جدید تاکید شود. دلیل اینکه این شعار برای امسال انتخاب شد نیز همین بود. این شعار به وضوح بیان می‌کند ماماها باید برای رسیدن به اهداف جدید توسعه پایدار و ایجاد آینده‌ای روشن‌تر برای مادران، نوزادان و خانواده‌ها دخالت داشته باشند؛ البته شعار کلی « جهان اکنون بیشتر از قبل به ماما نیاز دارد» به صورت شعار فرعی در سال 2015 در نظر گرفته شده است.
حرفه مامایی در کشور ما اما بسیار مظلوم واقع شده است. هم جامعه مامایی ما این حرفه حساس را خوب نشناخته و هم واقعیت این حرفه برای سایر حرف گروه پزشکی و مردم، به خوبی شناسانده نشده است. در کشورهای پیشرفته دنیا، حرفه مامایی هویتی مستقل در گروه‌های پزشکی دارد، ماماها در دوران تحصیل با وظایف و محدودیت‌های حرفه‌ای خود، به روشنی آشنا می‌شوند، آنها یاد می‌گیرند که ماما در مراقبت از زنان، حتی هنگامی که به دخالت سایر تخصص‌ها نیاز هست، نقش کلیدی دارد؛ به طوریکه در بارداری طبیعی، ماما نقش اصلی را در مراقبت از زنان دارد و در بارداری‌های غیرطبیعی، هماهنگ‌کننده مراقبت‌ها، با دخالت سایر تخصص‌هاست. آنها همچنین یاد می‌گیرند که «طبیعت در بسیاری از پدیده‌ها، بدون کمک قادر به انجام عملکرد خود هست و مامایی مداخله‌گرایانه، خطرات زایمان را افزایش می‌دهد»، ماماها در دوران دانشجویی یاد می‌گیرند که «زایمان فرایندی فیزیولوژیک است که با محیط بدون مداخله، حمایتی و توانمندی زنان مشخص می شود.». آنها انجام زایمان را در فرآیندی متفاوت از «متخصصین زنان» یاد می‌گیرند؛ زیرا محیط زایمان خوشایند و مناسب دارای ویژگی‌هایی است که برای مادران خاطره‌ای خوش برجا می‌گذارد.
مهمترین عامل برای آموزش دانشجویان مامایی هم استفاده از منابع درسی مختص حرفه مامایی است. این کتب، بر اساس عملکرد مبتنی بر شواهد حرفه ای نوشته شده‌اند و به طور شفاف و دقیق، مدرسان و دانشجویان مامایی را هدایت می‌کنند که از یک ماما برای انجام وظیفه حرفه‌ای، چه انتظاراتی در راستای سلامت زنان و خانواده وجود دارد. قدمت بعضی از این کتب و ویرایش‌های متعدد آنها در سال‌های متمادی، نشان‌دهنده ارزشمند بودن آنهاست.
کتاب مامایی «مایلز» با قدمت بیش از 60 سال و 16 ویرایش، قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین کتاب درسی مامایی در دنیاست که با کمی جستجوی اینترنتی قابل اثبات است. خوشبختانه این کتاب در کوریکولوم جدید مامایی جزو رفرنس‌های درسی اعلام شده و در بورد مامایی وزارتخانه، در سال 1391 تصویب شد که منابع درسی دانشجویان مامایی بر اساس کتب مامایی محور تغییر داده شوند. غیر از منابع درسی و اهمیت آنها در عرصه کار عملی نیز برای دسترسی به سلامت مادران و نوزادان، ضروریست که ماماهای کشور با توانمندی، آموزش‌های دوران بارداری را با کیفیت مناسب به مادران ارائه کنند و زایمان‌های بدون مشکل، با حداقل مداخله و فقط در مواقع لازم، در محیطی مطلوب، فقط توسط ماماها انجام شود و فرآیند زایمان طبیعی به گونه‌ای باشد که مادران رضایت‌مندی کامل از زایمان خود داشته باشند. برای رسیدن به این اهداف، لازم است مشکلات مامایی به طور کارشناسانه و مبتنی بر شواهد، ریشه‌یابی شود که برای تحقق این امر مهم، تلاش مسئولین حوزه آموزش و درمان و همچنین همیاری و همدلی سایر مسئولین وزارت بهداشت ضروری است؛ زیرا بدون بکارگیری بهینه نیروهای جوان مامایی کشور در جهت اهداف حرفه مامایی، سلامت مادران و نوزادان کشور تامین نخواهد شد.
فراموش نکنیم رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار با مسئولین جمعیت مامایی کشور، بر این موضوع که فرهنگ‌سازی موضوع مهم و اصلی در ترغیب جامعه زنان به استفاده از خدمات مامایی و زایمان طبیعی است، تاکید داشتند. ایشان همچنین نقش ماماها را در تامین سلامت جامعه و بقای نسل بشر بسیار مهم و ارزشمند دانستند؛ بنابراین شناساندن نقش ماما به زنان کشور عزیزمان، در این برهه حساس، از وظایف مهم حرفه‌ای تک تک ماماهای کشور محسوب می‌شود و در این روزها لازم است توجه مسئولین به نقش حیاتی ماماها در تامین سلامت مادران و نوزادان جلب شود. برای ایجاد تغییر نباید انتظار کارهای خارق العاده را داشت. انجام یک تغییر کوچک مثل جابجایی وسایل در اتاق زایمان، می‌تواند باعث ایجاد تفاوتی بزرگ شود. این همان روحیه‌ای است که حضور ماماها را برای مادران بسیار ارزشمند می‌سازد. به امید اینکه ماماهای کشور با آموزش و بکارگیری مهارت‌های حرفه‌ای، هدایت زایمان‌ها را در دست بگیرند؛ زیرا ماماهای توانمند در ارائه مراقبت از زنان در عرصه‌های مختلف، فرشتگان نجاتی خواهند بود که می‌توانند تغییرات مثبت زیادی در روند زندگی زنان و خانواده آنان ایجاد کنند.
سیده فاطمه واثق رحیم‌پرور - مدرس مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : ایسنا