مبارزه با مواد مخدر، چرا یک وظیفه اجتماعی است؟
به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر، 26 ژوئن مصادف با 5 تیرماه، به یادآوری اثرات سوء مصرف مواد مخدر بر فرد و جامعه پرداخته و امیدواریم تک تک افراد ایران عزیزمان به مبارزه با مواد مخدر بعنوان یک وظیفه اجتماعی نگاه کنند

مواد مخدر و عوارض سوء آن بر فرد و جامعه 

اعتیاد یک بیمارى اجتماعی است که عوارض جسمى و روانى دارد و تا زمانى که بـه علل گرایش بیمار توجه نشود، درمان جسمى و روانى فقط براى مدتى نتیجه بخش خواهد بود و فرد معتاد دوباره گرفتار مواد اعتیاد آور می گردد

اعتیاد به موادمخدر یکى از مهمترین مشکلات اجتماعی، اقتصادى و بهداشتى است که عوارض ناشى از آن تهدیدى جدى براى جامعه بشرى محسوب شده و موجب رکود اجتماعى در زمینه هاى مختلف می گردد. همچنین ویرانگری هاى حاصل از آن زمینه ساز سقوط بسیارى از ارزشها و هنجارهاى فرهنگى و اخلاقى شده و بدین ترتیب سلامت جامعه را بطور جدى به مخاطره می اندازد.

پدیده شوم قاچاق مواد مخدر بیش از آنکه فعالیتى سوداگرانه، تجارى و اقتصادى در عرصه مافیاى اقتصاد بین المللى باشد، ابزارى کارآمد، مؤثر و راهبردى در گسترش نظام سلطه صاحبان قدرت جهان بر کشورهاى توسعه نیافته است. تحلیلگران مسائل سیاسى و اجتماعى بر این باورند که در تهاجم و نفوذ فرهنگی، پدیده موادمخدر مهمترین عامل به تباهى کشیدن و انحطاط اخلاقى جوامع به شمار می رود.

متاسفانه گسترش دامنه مصرف مواد مخدر در جامعه امروزى به حدى است که حتى قشر متفکر و تحصیل کرده را نیز به سمت خود کشانده است. مواد مخـدر آنچنان آرام و بـی صـدا بـر جسـم و روان مصرف کننده مستولى میگردد که هیچ معتادى آغاز اعتیاد خود را به یاد نمی آورد. اعتیاد سبب تباهى میلیونها مغز فعال میشود که سرمایه هاى آینده جامعه بشرى بشمار می روند. اگر درصد کمى از کودکانى که والدین آنها معتاد هستند به سوى بزهکارى سوق داده شوند، بعد از گذشت چندین سال تعداد بزهکاران در این مملکت به هزاران نفر خواهد رسید. اعتیاد بیش از یک میلیارد نفر از اعضاء خانواده معتادان را در جهان بطور مستقیم با مشکلات ناشى از این آسیب مواجه نموده است.

 

آثار سوء مواد مخدر

در شرایط معمولی وقتی بشر از انجام دادن کاری لذت ببرد و به عبارتی دیگر پاداش بگیرد، از مناطق پایینی مغز او موادی به اسم دوپامین و نوراپی نفرین ترشح میشود و بر روی قشر و سایر مراکز حیاتی آن اثر میکند و احساس لذت و پاداش به او دست میدهد و سعی در تکرار آن عمل دارد. یکی از آثار سوء مواد مخدر فعال شدن همین سیستم است. بنابراین کسانی که یک بار با این مواد آشنا میشوند چون سیستم پاداش در مغز آنها تقویت شده، تمایلی شدید به تکرار مصرف آن پیدا میکنند.

از بین مواد مخدر، هروئین به سهولت در چربی حل میشود. مغز انسان نیز مقدار زیادی چربی دارد و بنابراین در مقایسه با مرفین و مشتقات آن، هروئین پس از مصرف در زمان کوتاهتری روی مغز اثر میکند. کدئین نیز که از مشتقات تریاك است به آسانی در سیستم گوارش جذب شده و در بدن تبدیل به مرفین میشود. در یک مطالعه روشن شده است که در معتادان، یکی از آثار سوء مصرف مواد، کاهش جریان خون در بعضی از نواحی مغز است.

 

اثرات مواد مخدر بر رفتار

1- این مواد حالت خمودگی، ابر گرفتگی شعور ایجاد میکنند یعنی میتوانند بیداری بیش از حد بشر را کاهش دهند. مواد مخدر و الکل این حالت بیداری بیش از حد را کاهش میدهد. بنابراین آنهایی که کار فکری شدید، یکنواخت و خسته کننده میکنند با اولین آشناییها در معرض ابتلای به اعتیاد هستند و مواد مخدر و الکل ابتدا ظاهرا آنها را آرام میکند اما پس از مدتی قدرت مبارزه، کار و ثمر بخشی را از آنها میگیرد.

2- قسمت اعظم دردهای بشر روانزاد است، انواع کمر دردها، پشت درد، سردرد، دل دردهای مزمن، دردهای عضلانی و استخوانی، میتواند جنبه روانی داشته باشد. کسانی که با مراجعه به پزشکان مختلف و استفاده از روشهای مرسوم فرهنگی، تسکینی برای درد خود نمی یابند، در مقابل مواد مخدر بسیار آسیب پذیر هستند. این مواد اصل درد و عامل ایجاد کننده درد را از بین نمی برند، فقط شخص را نسبت به درد بی تفاوت میکنند. مثلاً اگر کسی شکستگی داشته باشد، درد ایجاد شده سبب کم حرکتی یا بی حرکتی عضو شکسته شده میشود و فرصتی برای محل شکسته ایجاد میشود تا استخوان سازی صورت گرفته و محل شکستگی ترمیم یابد اما مواد مخدر واکنش انسان را به درد که همان بی حرکتی و کم حرکتی است، از بین برده و عضو حرکت کرده میتواند جوش خوردن شکستگی را به تأخیر بیندازد

3- در مسیر اعتیاد، بتا آندورفینها که مواد شبه مخدر درون زا هستند کاهش می یابد، زیرا با ورود مواد مخدر خارجی جای شبه مرفینهای مفید و تولید شده در بدن شخص را میگیرد. بنابراین پس از ترك اعتیاد و در حین آن که مواد مخدر خارجی به بدن نمیرسد و مغز، دیگر مواد شبه مرفین درون زا ترشح نمیکند، درد و حالت روحی ناخوش و اضطراب و بیقراری در شخص زیاد است که البته پس از مدتی که از ترك بگذرد مجدداً مغز مواد لازم را ترشح خواهد کرد.

 

اثرات مواد مخدر بر بدن

1- مواد مخدر آن دسته از سلول های دفاعی بدن را که مسئول از بین بردن مهاجمان به بدن هستند، کاهش میدهند و نیز با کاهش فعالیت آنها، می توانند سبب رشد سلول های سرطانی شوند.

2- تمامی داروهای مخدر و روانگردان، مغز و نواحی مخـتـلف بـدن را تـحت تـاثـیـر خـود قـرار میدهند و تعادل شیمیایی بدن را بر هم میزنند.

3- با کاهش آندورفینها در مغز شخص معتاد و بدن او، خاصیت دشمن کشی مونوسیتها که از سلولهای دفاعی بدن هستند کاهش مییابد. بنابراین شخص معتاد نسبت به افراد سالم به عفونتها حساستر است و زودتر مبتلا میشود.

 

نشانه های اعتیاد

فرد معتاد شاید در وحله اول نپذیرد که معتاد شده اما وابستگی اجتناب ناپذیر وی به مواد مخدر سرانجام واقعیت را بر او آشکار خواهد کرد. از سوی دیگر علاوه بر وابستگی ناگزیر به مواد مخدر، چنین فردی دارای ویژگیهای دیگری نیز هست. چند ویژگی متداول معتادان عبارت است از: یبوست، کاهش فشار خون، کوچک شدن مردمکهای چشم، تهوع، نامفهوم شدن تکلم و ادای کلمات، عکس العملهای کند، خارش پوست، احساس تنگی نفس و کند شدن تنفس، کاهش حافظه، زرد شدن رنگ پوست، گودی زیر چشم. در عین حال سوختگی روی لباس، عدم تحمل برای استقرار در یک جمع و مکان به مدت طولانی از جمله نشانه هایی است که اگر فردی واجد آن بود باید احتمال آلودگی وی به مواد مخدر را داد.

 

آنچه در مورد اعتیاد و موادمخدر باید بدانیم

• اعتیاد به موادمخدر یکى از عوامل اصلى شیوع بیماریهاى ایدز و هپاتیت می باشد. همچنین موادمخدر منشاء وقوع بسیارى از جرائم اجتماعى نظیر قتل، تجاوز، سرقت و ... می باشد.

• مواد مخدر سالانه حدود 600 میلیارد دلار سود به حساب سوداگران مرگ واریز می کند که این رقم چند صد برابر کل بودجه کشور ما و بسیارى دیگر از کشورهاى بزرگ دنیاست. قاچاقچیان بین المللى موادمخدر براى رسیدن به مقاصد شوم خود به مدرنترین تجهیزات تسلیحاتى و ارتباطى مجهز هستند.

 •%75 از زندانیان کشور را بطور مستقیم و غیرمستقیم مجرمین مواد مخدر تشکیل می دهند.

• امروز مصرف مواد مخدر از مواد کم خطر به پرخطر تبدیل شده است. بیشترین میزان مصرف مواد مخدر مربوط به کریستال و شیشه است و سن شروع اعتیاد روز به روز پایین تر می آید. نامهای مختلف مواد مخدر که در جامعه رایج هستند: یخ، آیس، شابو، سولفات، یابا، تینا و ... از جمله این نامها هستند. حتی آدامسهای مختلف که با نام های متفاوت وارد بازار می شوند را می توان به عنوان طعمه برشمرد، چون این آدامسها از ماده های محرك تشکیل شده است. پس باید هوشیار باشیم و با توجه به اینکه زمینه پیشگیری از خانواده ها شروع می شود، مهارت زندگی کردن را به فرزندمان آموزش دهیم.

 

روز جهانی مبارزه با مواد مخدر

کنفرانس بین المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر "وین" به منظور ابراز عزم سیاسی ملتها در امر مبارزه با پدیده خانمان سوز و شوم مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان C.M.O به تصویب کشورهای شرکت کننده رسید. این سند خط مشی همه جانبه اقدامات در امر کنترل مواد مخدر را از سوی کشورهای شرکت کننده مشخص و آنان را متعهد نموده است تا اقدامات بین المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند.

در این کنفرانس سندی در چهار فصل تنظیم شد که بیش از 35 مورد اقدام عملی را همچون ارزیابی میزان مصرف، پیشگیری از طریق آموزش، نقش رسانه ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، ریشه کنی مزارع غیر مجاز خشخاش، نابودی شبکه های عمده قاچاق مواد مخدر، همکاریهای حقوقی کشورها و غیره را در خود جای داده است. این سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تیرماه به اتفاق آراء مورد تأیید و تصویب کشورهای شرکت کننده قرار گرفت و سالروز تصویب این سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر اعلام شد.

 

گزارش سازمان ملل درباره مبارزه با مواد مخدر

سازمان ملل متحد اعلام کرد، مبارزه بر ضد مواد مخدر باید به صورت پیشگیری از اعتیاد، درمان معتادان در کشورهای مصرف کننده، انجام برنامه های فرهنگی و ایجاد درآمدهای جایگزین برای تولید کنندگان انجام گیرد. مدیر دفتر مبارزه بر ضد مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد در گزارش سال دو هزار و هفت خود اعلام کرد اگر میخواهیم مسئله مواد مخدر در بلند مدت حل شود، باید با مسئله مصرف به صورت ریشه ای برخورد کرد. بنا به این گزارش، حدود دویست میلیون نفر یعنی 8.4 درصد مردم جهان مواد مخدر مصرف می کنند، این افراد بین پانزده تا شصت و چهار ساله هستند. این مسئول سازمان ملل افزود باید از روستاییانی که از کشت مواد مخدر چشم پوشی کرده اند حمایت کرد و آنها را تنها نگذاشت بنابراین باید به کشتهای جایگزین روی آورد.

 

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: gums.ac.ir