بیماران روانی را جن زده می دانند
 امروز مهم‌ترین استراتژی دنیا در زمینه سلامت‌روان توانمندسازی است. یعنی افراد در شرایط مختلف می‌توانند کیفیت زندگی خود را حفظ کنند.

هنوز با افراد دچار اختلال روانی به عنوان جن زده برخورد می‌شود

هنوز فکر می‌کنند بیماران روانی جن زده هستند؛ این اظهار نظر را روز گذشته یک مقام مسئول در وزارت بهداشت در نشست هفته سلامت روان انجام داد. نرخ اختلالات روانی در ایران بیشتر از میانگین جهانی نیست، اما تصورات نادرست نسبت به این اختلالات و انگ‌های فرهنگی و اجتماعی که مبتلایان به اختلالات روانی می‌خورند، کار درمان این افراد را مشکل کرده است.

بسیاری از بیماران روانی درمان نشده و بیماری شان حاد می‌شود، حال آنکه در بسیاری موارد درمان به موقع اختلالات روانی می‌تواند بیماران را به زندگی عادی بازگرداند. روز گذشته رئیس دفتر سلامت روان وزارت بهداشت گفت: «هنوز با افراد دچار اختلال روانی به عنوان جن زده برخورد می‌شود.» همزمان معاون بهداشت وزارت بهداشت از افسردگی ۱۲‌درصدی شاغلان در محیط‌های کاری خبر داد.

رئیس دفتر سلامت‌روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت‌بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی گفت: سطح سواد سلامت روانی در جامعه ما پایین است و هنوز با افراد دچار اختلال‌روانی به عنوان جن زده برخورد می‌شود. احمد حاجبی در نشست هفته سلامت‌روان در وزارت‌بهداشت افزود: مهم‌ترین مشکل در حوزه‌سلامت، انگی است که به این افراد زده می‌شود، هنوز اگر برای یک خانم خواستگار می‌آید و او برادری دارد که دچار اختلال‌روانی است، برادر را قایم می‌کنند تا کسی نفهمد. او گفت: همسران زیادی هستند که برای درمان افسردگی به روانپزشک مراجعه می‌کنند و مثلا قرص ساده فلوکستین برای آنها تجویز می‌شود اما به محض اینکه با همسرشان درگیری‌لفظی پیدا می‌کنند، همسر می‌گوید، برو قرص‌هایت را بخور دیوانه.

حاجبی خاطر‌نشان کرد: بررسی‌های وزارت‌بهداشت نشان می‌دهد که ضعف پوشش بیمه‌ها برای خدمات‌روانپزشکی عامل مراجعه نکردن مردم به روانپزشک نیست و 4/67‌درصد این بیماران گفته‌اند که فکر می‌کردند این بیماری خودش خود‌به‌خود خوب می‌شود که البته قبول داریم نشانه ضعف آموزش و پایین بودن سطح‌سواد سلامت‌مردم است.

افسردگی ۱۲‌درصدی شاغلان در محیط‌های کاری

معاون بهداشت وزارت بهداشت در نشست خبری هفته ملی سلامت‌روان با اشاره به پیمایشی که در سال ۹۰ به منظور بررسی سلامت‌روان مردم کشور انجام شد، اظهار کرد: طی این پیمایش مشخص شد که 6/23‌درصد افراد بالای ۱۵ سال در کشور دچار نوعی اختلال روان هستند که بیش از ۶۰‌درصد این آمار مربوط به افسردگی بوده است. با توجه به آمارهای جهانی و همچنین آمارهای داخلی می‌توان حدس زد که ۱۰ تا ۱۲‌درصد شاغلان افسردگی دارند. علی‌رضا رئیسی افزود: ۱۰‌درصد افراد شاغل در محیط کار به دلیل افسردگی، سالانه ۳۶ روز مرخصی استعلاجی می‌گیرند.

او با اشاره به رابطه مستقیم سلامت‌روان محیط کار و افراد شاغل تصریح کرد: ارتباط مدیر با کارمند، ارتباط کارکنان با یکدیگر، امنیت شغلی، حقوق و مزایا و بحث تعلق سازمانی جزو عوامل موثر بر سلامت‌روان در محیط کار است. مدیری که می‌خواهد رابطه خوبی با کارکنانش داشته باشد، ابتدا باید خودش از نظر روان، سالم باشد.

برخی محیط‌های کاری به دلیل حجم زیاد کار و کمبود نیرو، استرس‌زا هستند. همچنین ممکن است فشار کاری از طرف مسئولان بسیار زیاد باشد، همه این عوامل بر سلامت‌روانی افراد شاغل تاثیرگذار است.

رئیسی درباره اقدامات وزارت‌بهداشت برای بهبود سلامت‌روان در محیط‌های‌کاری ادامه داد: ما از شروع طرح‌تحول نظام‌سلامت با توجه به اهمیت موضوع سلامت‌روان، بیش از‌هزار و ۳۰۰ کارشناس بهداشت‌روان را به نظام شبکه‌بهداشتی کشور اضافه کرده‌ایم.

این در حالی است که از ابتدای انقلاب تاکنون تنها حدود ۳۰۰ کارشناس در شبکه‌بهداشت کشور فعالیت می‌کردند. امروز مهم‌ترین استراتژی دنیا در زمینه سلامت‌روان توانمندسازی است. یعنی افراد در شرایط مختلف می‌توانند کیفیت زندگی خود را حفظ کنند. یکی از این توانمندی‌ها ایفای نقش متناسب با هر محیطی که در آن حضور داریم، است.

محدودیت اجتماعی افسردگی می‌آورد

یک روانشناس با تاکید بر لزوم افزایش‌ آگاهی‌ مردم نسبت به بیماری‌های‌روانی و علائم آنها می‌گوید: اینکه برخی مردم بیماری‌های‌روانی را به دلیل جن‌زدگی می‌دانند، ناشی از ناآگاهی آنهاست. در ایران مطالعات ‌آماری درباره میزان اطلاع مردم از انواع بیماری‌های‌روانی و علائم آنها رخ نداده است. بنابراین به درستی نمی‌دانیم که چه میزان از افراد بیماری‌های‌روانی را جن‌زدگی می‌دانند.

امیرهوشنگ مهریار می‌افزاید: البته بر اساس مشاهدات شخصی بیماران و همراهان آنها علت بیماری را عواملی ‌جسمی می‌دانند و اعتقاد به جن‌زدگی و بیماری‌های‌روانی ندارند و بیماری خود را بر اساس عوامل ماوراءالطبیعه نمی‌دانند.

او خاطرنشان می‌کند: ناآگاهی نسبت به بیماری‌های اعصاب‌و‌ روان، منحصر به جامعه و فرهنگ ما نیست و به‌طورکلی آگاهی ‌زیادی نسبت به بیما‌ری‌های‌روانی وجود ندارد. به عنوان‌مثال سال‌ها علت بروز و ظهور بیماری‌های‌روانی عواملی مانند سحر، جادو، جن‌زدگی و ارواح‌خبیثه عنوان می‌شد و تا قرن 17 در اروپا بیماری‌های‌روانی را ناشی از تسخیر‌ بدن توسط شیطان می‌دانستند.

مهریار می‌افزاید: پزشکان‌ایرانی از قرن چهارم در کتب‌پزشکی به عامل جن‌زدگی برای بروز بیماری‌روانی معتقد نبودند و به دلایل‌ پزشکی و روانشناسی برای بیماری‌های‌روانی اعتقاد داشتند.

بیما‌ری‌های‌روانی در طبقه‌بندی کتاب‌های‌پزشکی ‌تاریخی در ایران جزو بیماری‌های‌مغزی به حساب می‌آمد. او تاکید می‌کند: افراد باسواد جامعه مانند پزشکان علت بیماری‌های روانی را مشکلاتی در جسم یا روح افراد می‌دانستند و افراد بی‌سواد جامعه نیز تحت‌تاثیر تلقین برخی از مبلغان ‌مذهبی علل بروز بیماری‌‌روانی را جن‌زدگی عنوان می‌کردند.

او تاکید می‌کند: مردم باید آموزش‌های لازم را به منظور افزایش‌آگاهی در مورد بیماری‌های‌روانی ببینند اما نمی‌توان گفت اکثریت مردم با افراد دارای اختلالات‌روانی مانند یک جن‌زده برخورد می‌کنند! سطح سواد افراد بسیار بالا رفته و دسترسی آنها به امکانات ‌‌آموزشی افزایش یافته است. میزان آگاهی افراد توسط رادیو و تلویزیون بسیار بالا رفته است و اظهاراتی مانند اعتقاد به جن‌زدگی با میزان معلومات آنها همخوانی ندارد. اما در ایده‌آل‌ترین شرایط، هنوز افرادی وجود دارند که به عوامل ماوراء الطبیعه برای بروز مسائل معتقدند.

این روانشناس در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به آمار 12‌درصدی افسردگی در شاغلان می‌گوید: این آمار طبیعی است. 13‌درصد افراد بالغ در اکثر کشورها از انواع افسردگی رنج می‌برند. کشورهای سوئیس، سوئد، نروژ و انگلستان نیز آمارهای مشابهی از افسردگی در میان تمام گروه‌های‌سنی دارند.

عوامل بیولوژیکی، اجتماعی و روانی در بروز این بیماری‌روانی دخالت دارند. احتمالا افراد عادی نیز به میزان شاغلان به افسردگی دچارند. مهریار می‌افزاید: هنگامی‌که از هرگونه ابزار‌شادی و خوشحالی در اماکن‌عمومی در جامعه جلوگیری ‌شود افسردگی در آن جامعه نسبت به جوامع دیگر بیشتر خواهد شد. فشارهای اقتصادی، اجتماعی و محدودیت‌های‌اجتماعی سبب افزایش میزان‌افسردگی در جامعه می‌شود.


گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: سلامت نیوز