گزنه را بیماران قلبی ـ عروقی و کلیوی و همچنین در رماتیسم و آرتروز نیز به دلیل تحریک شدید سیستم ایمنی و واکنشهای حساسیتی نیاید مصرف نمایند.


 

گزنه و پیشگیری

 گزنه بدلیل دارا بودن هورمونهای گیاهی ومحرک ادرار بودن در پیشگیری ازموارد زیر :

بزرگی پروستات: بخصوص در مراحل اولیه ودر افراد مسن

تشکیل سنگ کلیه و مجاری ادرار:  با افزایش جریان ادرار از تشکیل هسته اولیه و بزرگ‌شدن سنگهای کوچک ممانعت می‌نماید.

موثر است. 

 

  

 خانواده:
Urticaceae
 
مشخصات:
 گیاهی علفی با ریزوم خزنده و تعدادزیادی ریشه‌های کوچک است و ساقه‌ای راست چوبی که پوشیده از کرکهای گزنده است و ارتفاعش تا یک متر هم می‌رسد. برگها سبز رنگ دارای دندانه‌های عمیق در حاشیه که پوشیده از کرکهای گزنده است. گلهای نر و ماده در دسته‌های جداگانه برروی گیاه قرار دارند.
میوه‌های فندقه بیضی شکل بوده وحاوی یک عدد دانه است.
گزنه عموماً علف هرز مهاجم است. برگها را در فصل بهار وریزومها درفصل پاییز جمع آوری می‌شود.
 
پراکندگی:
در اروپا شمال و شمال‌شرق آفریقا، آسیا وشمال آمریکا یافت می‌شود.
در ایران درمناطقی از استانهای گلستان، مازندران، آذربایجان، کردستان، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویر احمد و بوشهر یافت می‌شود.
 
بخشهای مورد استفاده:
کل گیاه، برگها و ریشه
 
ترکیبات شیمیایی:
کلسیم، پتاسیم، سیلیسیک اسیدSilicic acid  ، ویتامینC، استرول‌های گیاهی Scopoletin‌، پرزهای گیاه حاوی هیستامین و سروتونین می‌باشند که عامل واکنش پوستی بدنبال تماس با این گیاه می‌باشند.

خواص:

مدر: بدلیل وجود پتاسیم بالا ادرار ‌آور قوی می‌باشد.

ضد رماتیسم: بواسطه دفع مواد مضر باعث بهبوداختلالات ناشی از بیماریهای مزمن متابولیک می‌گردد.Antidyscratice agent 1 هستند.

کاهنده حجم پروستات: بدلیل وجود استرولهای گیاهی که بیشتر در ریشه گزنه می‌باشد اندازه پروستات را کاهش می‌دهد.

ضد درد: بواسطه اثرات سوزاننده‌ای که دارد با مکانیسم  انحراف محرکهای عصبی درد را کاهش می‌دهد.

موارد مصرف:

 پیشگیری:
بزرگی پروستات: در مراحل اولیه بخصوص در افراد مسن منجر به پیشگیری از تورم پروستات می‌گردد.
 درمان:
بزرگی پروستات: در مراحل خفیف و متوسط اثرات قابل توجهی در کاهش اندازه پروستات و مخصوصاً در رفع علایم انسدادی مجاری ادرار ( ادرار شبانه، سوزش ادرار، تکرر ادرار، شروع دیر هنگام ادرار و ریزش قطره‌ای ادرار پس از پایان ادرار)دارد.{ (خوراکی) معادل و کمکی}

سنگ کلیه : با افزایش ادرار از تشکیل و بزرگ‌شدن سنگ مجاری ادراری جلوگیری کرده و موجب تسهیل در دفع سنگهای کوچک می‌گردد.{(خوراکی) کمکی}

التهاب مجاری ادراری: با افزایش رقت ادرار منجر به کاهش سوزش مجاری ادراری می‌گردد.{(خوراکی) کمکی}

آرتروز: با تحریک موضعی و افزایش خونرسانی باعث رفع درد بطور موقت می‌گردد. {(موضعی) کمکی}

عفونتهای ادراری: با افزایش میزان ادرار باعث دفع سریعتر عفونت وکاهش غلظت ادرار شده و سوزش ادرار را کاهش می‌دهد. {(خوراکی) کمکی}

موارد احتیاط و منع مصرف:
* بدلیل میزان بالای پتاسیم در کسانیکه اختلال شدید قلبی – عروقی یا کلیوی دارند منع مصرف دارد.

* مصرف موضعی گزنه در رماتیسم و آرتروز بعلت تحریک شدید سیستم ایمنی و واکنشهای حساسیتی بیشتر از سه روز مجاز نمی‌باشد.

تداخلات دارویی:

* مصرف به همراه دیکلوفناکDiclofenac اثرات ضد التهابی دارو را افزایش می‌دهد.

* مصرف توام با داروهای ادرارآور نگه‌دارنده پتاسیم مثل تریامترنTriamtren و اسپیرونو لاکتونSpirinolactone منجر به افزایش پتاسیم خون می‌گردد.

* اثرات آرامبخشی داروهای آرامبخش، خواب آور و ضد اضطراب را افزایش می‌دهد.

* باعث کاهش جذب آهن می‌گردد.

* بواسطه ویتامین K موجود در گزنه باعث کاهش اثر وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می‌گردد.

* در مصرف توام با داروهای ضد تشنج ممکن است که منجر به افزایش اثرات آرامبخشی و بروز تشنج گردد.

مصرف در دوران بارداری:
بعلت اثرات قاعده آوری وسقط زایی ناشی از ترکیبات سروتونینیSerotonine  مصرف مقادیر زیاد بخصوص در سه ماه اول ممنوع است.
 
مصرف در دوران شیردهی:
در تحقیقات بعمل آمده عارضه‌ای گزارش نشده است
 
 Antidyscratic agents   - 1  
به گیاهانی اطلاق می‌شود که از دو طریق عمده سبب بهبود عملکرد سلولی می‌شوند :

1. افزایش دفع مواد زاید از طریق:

*افزایش تولید و ترشح صفرا که منجر به بهبود هضم شده و در نتیجه مواد زاید کمتری در بدن تجمع می‌یابند و از طرفی با افزایش فعالیت روده‌ها مواد زاید سریعتر دفع می‌گردند.

*افزایش ادرار منجر به دفع سموم از بدن می‌گردد.

2. بهبود عملکرد بین سلولی با اثر بر روابط موجود در فضای بین سلولی{ اسمز، یونها، متابولیسم سلولی (بخصوص اسید اراشیدونیک)}

این گیاهان در روند بهبود بیماریهای مزمن متابولیک، بیماریهای خود ایمنی، رماتیسم، آرتروز  و نقرس اثرات مفیدی دارند و از موارد عود این بیماریها می‌کاهند.

از مهمترین این گیاهان می‌توان به گل قاصدک، گزنه، بابا آدم، درخت غان، پنجه شیطان اشاره کرد.

 
 
تهیه و تدوین : دکتر محمد رضا رضوانی ـ گروه سلامت سیمرغ
 
 اختصاصی سیمرغ    www.seemorgh.com/health