سبزی‌های كوهی را از دست ندهید
اینها همه هدایایی است كه تنها سالی یكبار، در فصل بهار و تنها به مدت یك ماه در روزهایی كه بارندگی و رطوبت زیاد است جوانه‌زده و به صورت خودرو می‌رویند.
این گیاهان به خاطر عطر و رایحه دل‌انگیزشان به قدری شامه نوازند كه اكثر افرادی كه برای تفریح و لذت از طبیعت به دشت و صحرا می‌روند، ترغیب به جمع‌آوری آنها می‌شوند.
این گیاهان به دور از كودهای شیمیایی و به وسیله باران آبیاری شده و زیر نور خورشید رشد می‌كنند و در مقایسه با سبزی‌هایی كه به روش مصنوعی پرورش می‌یابند، عطر و طعم متفاوت‌تری داشته و مغذی‌تر و طبیعی‌تر بوده و در واقع ارگانیك هستند.
در هر حال این روزها تفریح اكثر زنان روستایی چیدن و جمع‌آوری انواعی از سبزی‌های كوهی و عرضه آن از طریق بازارهای روز به شهرنشینان است، اما بسیاری از خانواده‌ها بخصوص نسل جوان شهرنشین این سبزی‌ها را نمی‌شناسند و خواص دارویی و تغذیه‌ای آن را نمی‌دانند.
والك، ترشك، غازیاغی، ریواس، كنگر و... از جمله سبزی‌های صحرایی یا كوهی هستند كه در این نوشتار به خواص آنها می‌پردازیم.
این گیاه قاعده‌آور خوبی است و به دلیل دارا بودن كلسیم برای درمان پوكی استخوان و التیام دردهای استخوانی و مفصلی مفید است. فیبر آن برای سلامتی معده و روده سودمند است و باعث لینت مزاج می‌شود. گوگرد آن به جهت خاصیت ضدعفونی‌كنندگی، اسهال خونی را التیام می‌بخشد. خواص پیاز آن تا حدود زیادی شبیه سیر است و با انبساط ملایم عروق خونی در كاهش فشار خون و رفع سرگیجه موثر است. این سبزی اثر آرامبخش دارد و درد نقرس، روماتیسم و آرتروز را تسكین می‌دهد.
ترشك: این سبزی، گونه‌های زیادی دارد. برگ‌های آن به جهت دارا بودن اسیدهای آلی، طعم ترشی دارد. ترشك سرشار از ویتامین C، آهن، فسفر و پتاسیم است. تصفیه‌كننده خون، معرق، مدر، تب بر، اشتهاآور و صفرابر است. جهت تقویت معده و كبد بهتر است برگ آن خام استفاده شود. این سبزی به دلیل ویتامینC فراوان خونریزی لثه را التیام بخشیده و بوی بد دهان را رفع می‌كند.
مصرف ترشك در فصول گرم سال از التهاب بدن كاسته، عطش را رفع كرده و به دلیل پتاسیم بالا ادرارآور خوبی است و سموم بدن را خارج و كلیه‌ها را شستشو می‌دهد. ترشك به جهت آن كه خون را تصفیه می‌كند از بین برنده كورك، دمل‌ها‌ی چركی و جوش‌های زیر پوستی است. قابل توجه آن كه مصرف زیاد ترشك به دلیل داشتن اسید اگزالیك برای كسانی كه سنگ كلیه و مثانه دارند، محدودیت مصرف دارد.
كنگر: گیاهی با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به كرفس است. از برگ‌های سبز آن به صورت خام در تهیه سالاد و از ساقه آن در تهیه خورش استفاده می‌شود. این گیاه، طبع گرمی دارد و بسیار نیرو بخش و مقوی قلب است. برگ‌های این سبزی، موجب كاهش چربی خون شده و به دلیل فیبر نامحلول، بسیار ملین و برای پایین آوردن قند خون سودمند است. اینولین آن باعث افزایش باكتری‌های مفید دستگاه گوارش شده و از سرطان روده باریك می‌كاهد. آنتی اكسیدان‌های موجود در آن نیز پوست را در برابر سرطان محافظت می‌كند.
كنگر به دلیل دارا بودن هورمون‌های گیاهی، ترشحات غدد را تقویت كرده و باعث افزایش نیروی جنسی می‌شود. این سبزی، دارویی موثر برای جلوگیری از حالت تهوع و ویار زنان باردار است. قابل‌توجه آن كه برگ‌های كنگر محرك انقباض كیسه صفرا و كلیه بوده و افرادی كه دارای سنگ كلیه و صفرا هستند نباید از آن استفاده كنند.
ریواس: دارای برگ‌های ضخیم و گوشت‌دار است و طعم ترشی دارد. این گیاه سرشار از ویتامین C و فیبر است. خاصیت ضدعفونی‌كنندگی داشته، زخم اثنی‌عشر را بهبود بخشیده و به جهت تقویت كبد و افزایش ایمنی بدن عفونت‌های ویروسی را از بین میبرد. یكی از مهم‌ترین خواص برگ‌های ریواس آن است كه لوزالمعده را وادار به ترشح انسولین كرده و برای كاهش قند خون سودمند است.
ریواس به دلیل اسیدهای فراوانی كه دارد از افزایش چربی خون جلوگیری كرده و با افزایش ترشح شیره معده موجب بهبود عملكرد هضم و جذب غذا می‌شود. این سبزی پتاسیم، فسفر و كلسیم زیادی دارد و مصرف آن برای كودكان در حال رشد و خانم‌های یائسه مفید است.
غازیاغی: این سبزی اغلب در كنار نهرها رشد می‌كند و در این فصل مخلوط با سبزی‌های دیگر با نام سبزی كوهی مخلوط به فروش می‌رسد. این سبزی بسیار معطربوده و طعم دلپذیری دارد و در تهیه انواع سوپ، آش، كوكو و سبزی پلو به كار می‌رود. غازیاغی، شیر مادران شیرده را زیاد، خون را تصفیه، ترشحات غدد داخلی را تنظیم و برای درمان بیماری‌های پوستی موثر است. این سبزی، گرمی و حرارت بدن را بالا برده و انرژی‌زا بوده، بی‌اشتهایی را رفع و برای آرامش اعصاب مفید است.
خواص ادویه ها
ادويه ای که چروك و خالهای سياه پوست را از بين میبرد
ادویه ای موثر در پیشگیری از بروز آلزایمر
ادویه ای مفید جهت درمان عفونت