باید با بررسی علل تن فروشی در جامعه دریابیم که چه اقداماتی را می‌توان انجام داد که باعث کاهش شیوع آن در اجتماع شود. بسیاری از زنان تن فروش حتی نمی دانند که از طریق مشتریان خود (آقایان) در حال انتقال ویروس HIV به همسران آنها هستند.

گزارشی از وضعیت تن فروشی و فاجعه افزایش ویروس HIV مثبت در ایران

کارگروه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری عصر یکشنبه (26مهرماه) نخستین نشست تخصصی خود را از سلسله نشست‌های تخصصی «سلامت زنان و رفتارهای پرخطر با تمرکز بر تن فروشی» برگزار کرد که گروه سلامت سیمرغ گوشه ای از سخنان متخصصانی که در جلسه حضور داشتند و مستقیما به سلامت جامعه و پیشگیری مرتبط می شود را برای کاربران عزیز منعکس می کنند.پس کاربران گرامی حتما این مطلب را به دقت مطالعه بفرمایید.

 ژاله شادی طلب، جامعه شناس در این نشست اظهار کرد: باید با بررسی علل تن فروشی در جامعه دریابیم که چه اقداماتی را می‌توان انجام داد که باعث کاهش شیوع آن در اجتماع شود.

 

آمار دقیقی از تعداد زنان تن‌فروش در دست نیست

در خصوص تعداد زنان تن فروش در کشور و سطح شهرها و محلات هیچ آمار دقیقی وجود ندارد، چنانچه هر مسئولی با توجه به مسئولیت خود آماری را از این زنان اعلام و منتشر کند نیز در خصوص صحت آن خودش مسئول است.

شادی طلب در ادامه این نشست ضمن بیان اینکه حدود هشت سال پیش پژوهشی را برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سطح شهر تهران با همکاری سایر سازمان‌ها، اعم از قوه قضائیه به انجام رسید، به تشریح آمارها و نتایج این پژوهش پرداخت و گفت: ویژگی‌های ظاهری علل جذب این افراد به چنین حرفه‌ای، مشتری‌های آنها و غیره همگی در این پژوهش بررسی شدند؛ تعداد کل زنان تن فروشی که در این پژوهش قرار گرفتند حدود 300 نفر (به طور دقیق 289) نفر بودند که عمدتا در خیابان‌ها آنها را پیدا کردیم. در واقع در این پژوهش به سازمانی خاص برای دریافت این زنان مراجعه نکرده و تمامی آنها کسانی بودند که در سطح شهر تهران کار می‌کردند. مثلا خیابان شهید مطهری، زیر پل محمودیه، ابتدای اتوبان کردستان، میدان ونک، همچنین توانیر و جنوب شهر تهران و غیره از اقصی نقاطی بودند که این زنان را در آنجا یافتیم.

این جامعه شناس ادامه داد: در این تحقیق 300 پرسشنامه کامل و حدود 75 مصاحبه عمیق داشتیم.

وی تصریح کرد: به دلیل آنکه زنان از ساعت کار خود زده و وقتشان را در اختیار ما قرار می‌دادند باید در ازای پاسخ آنها به سوالاتمان مبلغی را به آنها پرداخت می‌کردیم که چنین مسئله‌ای در سایر پژوهش‌های آسیب‌های اجتماعی اعم از اعتیاد هم صدق می‌کند به همین ترتیب پژوهش در آسیب‌ها به طور کلی پژوهش‌های گرانی هستند.

 

تصور فراری و معتاد بودن تمامی زنان تن‌فروش اشتباه است

شادی طلب در ادامه ضمن تاکید بر آنکه بررسی وضعیت این زنان قبل از گرایش به تن فروشی در این پژوهش برای ما از اهمیت بالایی برخوردار بود، اظهار کرد: 76 درصد زنان حاضر در این پژوهش اظهار کردند که هرگز سابقه فرار از منزل را نداشته‌اند. پس این تصور که خیلی‌ها گمان می‌کنند اکثر آنها افراد فراری هستند اصلا صحت ندارد زیرا تنها حدود یک سوم این افراد تجربه فرار از منزل را داشتند؛ همچنین برخی تصور می‌کنند میان مصرف مواد و تن فروشی ارتباط وجود دارد در حالی که تنها 23 درصد این زنان قبل از گرایش به تن فروشی مصرف کننده بوده‌اند. علاوه بر آن تنها 12 درصد زنان حاضر در این پژوهش قبل از گرایش به تن فروشی تجربه ورود به زندان را داشته‌اند.

وی افزود: کمتر از هفت درصد آنها اظهار کردند که برای تامین هزینه‌های مصرف مواد خود اقدام به تن فروشی کرده‌اند و این در حالیست که معمولا این تصور در جامعه وجود دارد که این افراد برای تامین مواد خود وارد پروسه تن فروشی می‌شوند.

وی ادامه داد: 9 درصد این زنان برای نخستین بار به اجبار شوهر، 18 درصد به اجبار والدین (غالبا پدر) مبادرت به تن فروشی کرده‌اند.

شادی طلب در ادامه اظهار کرد: تعداد زیادی از این افراد را زنان و دختران جوان تشکیل می‌دهند به طوری که 70 درصد زنان حاضر در این پژوهش کمتر از 5 سال بود که تن فروشی را آغاز کرده بودند و عمدتا شروع آنها نیز در 18 یا 19 سالگی بوده است.

 

مهمترین عوامل موثر در شیوع تن فروشی در کشور

این جامعه شناس در ادامه به مهمترین عوامل موثر در شیوع تن فروشی در کشور مبتنی بر این پژوهش اشاره کرد و گفت: به ترتیب مسئولیت تامین مخارج چند نفر در زمان تن فروشی، مهمترین دلیل و دارای بیشترین فراوانی در میان زنان تن فروش بوده است. سپس سابقه بازداشت و جرم پدر (اکثر افرادی که توسط والدین مجبور به تن فروشی می‌شوند در این گروه قرار دارند)، وضعیت تاهل (نوع رابطه با همسر در شروع تن فروشی بی‌تاثیر نبوده است) و همچنین حضور در بین دوستان تن فروش و معاشرت با افرادی که اقدام به تن فروشی کرده‌اند در آخرین رتبه علل ابتلا به این پدیده بوده است.

وی در خصوص فعالیتهای اقتصادی این زنان قبل از اقدام به تن فروشی نیز تصریح کرد: تنها 22 درصد آنها شاغل بوده‌اند و در واقع 80 درصد آنها اعلام کرده‌اند که هیچ شغلی نداشتند و در عین حال مسئول تامین زندگی چند نفر بوده‌اند.

شادی طلب در خصوص 22 درصدی که شاغل بوده‌اند گفت: هشت درصد آنها کارمند امور اداری بازرگانی، هفت درصد منشی، چهار درصد فروشنده، هفت درصد آرایشگر، پنج درصد کارگر و همچنین دو درصد اقدام به کار سیاه می‌کرده‌اند و به نظر می‌آید مشاغل آنها قبل از تن فروشی از لحاظ مالی آنها را تامین نمی‌کرده است.

وی در خصوص تعداد افراد خانواده‌های این زنان نیز اظهار کرد: در سال 86 میانگین بعد خانوار 3.5 نفر بود که بیشتر آنها در خانواده‌هایی بیش از میانگین بعد خانوار کشور و معمولا پرجمعیت بودند.

شادی طلب همچنین در خصوص سن گرایش آنها به تن فروشی نیز عنوان کرد: اغلب اینها در سن 20 سالگی برای اولین بار اقدام به تن فروشی کرده‌اند به طوری که زنانی که دارای 5 سال سابقه کار بودند در حدود 25 سال سن قرار داشتند.

وی در خصوص وضعیت تاهل این زنان نیز عنوان کرد: اغلب زنان حاضر در این پژوهش اولین ازدواج دائم خود را در سن 15 تا 18 سالگی داشتند البته تعدادی هم ازدواج کمتر از سن 15 سال داشتند با وجود آنکه طبق قوانین بین المللی ازدواج کودکان جرم محسوب می‌شود.

این جامعه شناس در خصوص تحصیلات این زنان نیز اظهار کرد: با توجه به افزایش نرخ سواد در کشور شاهد آن بودیم که تنها شش درصد آنها بیسواد بودند اما بیشترین گروه دارای تحصیلات راهنمایی و ابتدایی و سپس دیپلمه‌ها هستند.

شادی طلب ادامه داد: تکان دهنده ترین مسئله در خصوص سطح سواد این زنان نیز آن است که حدود 14 درصد آنها دارای تحصیلات فوق دیپلم و لیسانس بوده‌اند که این مسئله هشداری است برای کشور که حاکی از آن است که گرفتن مدرک دانشگاهی لزوما به معنای کسب شغل برای تامین زندگی نیست.

وی ادامه داد: 11 درصد این زنان دارای ازدواج دائم، 42 درصد مجرد و 39 درصد مطلقه، 4 درصد بیوه و همچنین تعداد کمی از آنها کسانی بوده‌اند که بدون طلاق، جدا از همسر خود زندگی می‌کرده‌اند.

 در ادامه این نشست شادی طلب در خصوص نقش ازدواج‌های موقت و تن فروشی زنان نیز اظهار کرد: در حال حاضر مرز بین تن فروشی و ازدواج موقت بسیار مبهم است؛ البته می‌دانیم ازدواج موقت دارای مزایایی همچون مشخص بودن پدر فرزند، داشتن حق و حقوقی برای زن، مدت زمان مشخص و غیره است اما با تمام اینها واقعیت این است که مرز بین ازدواج موقت و تن فروشی همچنان مبهم است.

این جامعه شناس در خصوص مشتری‌های این زنان نیز تصریح کرد: اغلب مشتریان این زنان مردان 30 تا 50 ساله هستند که نیمی از آنها متاهل بوده، 37 درصد دارای تحصیلات عالیه، 33 درصد تحصیلات دبیرستانی هستند.

وی همچنین عنوان کرد: 80 درصد آنها شاغل هستند و 44 درصد این مردان در گروه‌های پردرآمد قرار دارند.

شادی طلب در ادامه در خصوص اولین تجربه این زنان در تن فروشی نیز اظهار کرد: اغلب آنها نخستین بار در کنار خیابان اقدام به تن فروشی کرده‌اند و پس از اینکه چندین بار به این کار مبادرت داشتند وارد شبکه شده به طوری که 42 درصد آنها از طریق شبکه روابط اجتماعی، 22 درصد کنار خیابان و 25 درصد از طریق تماس تلفنی به کار خود ادامه داده‌اند و سایرین از راه‌های دیگر اقدام به این کار کرده‌اند.

این جامعه شناس در ادامه به مکان‌های جلب مشتری توسط این زنان اشاره کرد و گفت: خیابان‌های اصلی شهر و همچنین منزل خود این مردان از مکان‌های جلب مشتری توسط این زنان و این امر جای تعجب دارد.

 

آگاهی بسیار اندک زنان تن‌فروش از ایدز

این جامعه شناس ادامه داد: تعداد زیادی از این زنان آگاهی‌های بسیار کمی از ایدز داشته به طوری که 68 درصد از زنان مجرد تن فروش و 75 درصد از زنان مطلقه تن فروش هرگز آزمایش ایدز نداده‌اند و یا از لوازم پیشگیری استفاده نمی‌کرده‌اند.

 مینو محرز، استاد دانشگاه و متخصص بیماریهای عفونی نیز در ادامه نشست سلامت زنان و رفتارهای پرخطر با تمرکز بر تن فروشی، ضمن بیان آنکه پژوهش خانم دکتر ژاله شادی طلب و همکارانشان در حدود 8 سال پیش صورت گرفته اما تحقیقات ما در سال 91 الی 92 بر روی 161 نفر انجام شده است و وضع به مراتب بسیار بدتر از هشت سال پیش شده است اظهار کرد: در حال حاضر 500 زن معتاد خیابانی در شهر تهران هستند که برای تامین مواد خود کارگر جنسی هستند که از هر 14 نفر آنها دو نفر مبتلا به HIV مثبت است.

وی ادامه داد: بر اساس تحقیقاتی که در سال 91 و 92 داشتیم 500 زن کارتن خواب خیابانی در کشور وجود دارد در حالی که تا چندین سال قبل از آن حتی یک زن کارتن خواب هم در کشور وجود نداشت.

وی ادامه داد: در دنیا 37 میلیون نفر با ایدز زندگی می‌کنند. ایدز الان دیگر یک بیماری کشنده نیست و به شرط تشخیص زودهنگام یک بیماری عفونی کنترل کننده است.

دکتر محرز افزود: روزی نیست که فردی به مطب من مراجعه نکند که مبتلا به HIVمثبت شده و خود خبر نداشته باشد.

 

تنها یک سوم افراد مبتلا به HIV مثبت شناسایی می‌شوند

وی ادامه داد: متاسفانه در کشور تنها یک سوم افراد مبتلا به HIV مثبت را کشف می‌کنیم زیرا در مدرسه، آموزش و پرورش، صدا و سیما اصلا به فرد آموزش داده نمی شود که وقتی وارد جامعه‌ای پر از آسیب و بی بند و باری می‌شود چگونه از جان خود محافظت کند و متاسفانه نه پدر و مادر، نه خانواده، نه آموزش و پرورش و نه رسانه هیچ چیز به جوانان امروز در خصوص موارد اینچنینی یاد نمی‌دهند.

 

آمار فاجعه‌بار از میزان ابتلا به HIV مثبت در کشور

محرز همچنین اظهار کرد: عمده ترین راه انتقال HIV مثبت در ایران تماس جنسی است که آمار مبتلایان به HIV مثبت در حال حاضر رو به افزایش است و نسبت جنسی آن اکنون به صورت 60 درصد مرد و 40 درصد زن است.

وی ادامه داد: این در حالیست که خیلی از این زنان هیچ رفتار پرخطر جنسی را نداشتند بلکه تنها ازدواج کرده‌ بودند و حتی خود آنها نمی دانستند که مبتلا به HIV مثبت هستند؛ متاسفانه در کشور روند ابتلا به HIV مثبت صعودی است و ما نتوانستیم کاری برای کنترل آن انجام دهیم.

وی افزود: هر سه ماه حدود هزار تا دو هزار نفر به تعداد این افراد در کشور اضافه می‌شود و این یک فاجعه است.

 

انتقاد از تجمیع معتادان در مراکز ماده 16

وی ادامه داد: یکی از بهترین برنامه‌های کاهش آسیب در دنیا را در گذشته ایران انجام می داد که در زندان به فرد معتاد متادون و سرنگ می‌داد این برنامه به طور عالی پیش می‌رفت تا یک مرتبه آنرا متوقف کردند و الان معتاد‌ان را در ماده 16‌ها کنار هم تجمیع می‌کنند در حالی که سالهاست تجمیع معتادان در کنار یکدیگر منسوخ شده است زیرا این افراد در مراکزی چون ماده 16 بیماریها را از یکدیگر گرفته و در جامعه شیوع می‌دهند.

محرز در ادامه به نتایج تحقیقات خود اشاره کرد و گفت: از 161 زن حاضر در این تحقیق 5 درصد مبتلا به HIV مثبت بودند که در اقصی نقاط تهران اقدام به برقراری ارتباط جنسی می‌کردند؛ سن آنها نیز بین 18 تا 56 سال بود و نکته نگران کننده این است که به طور متوسط زنان کارگر جنسی دارای 38 سال سن هستند.

وی افزود:‌ از بین 161 نفر حاضر در تحقیق 53 تن مطلقه بودند و 56 درصد نیز اعلام کردند که تا به حال حداقل یکبار تجربه ازدواج موقت را داشته‌اند.

وی در خصوص الگوی کاری این زنان عنوان کرد: 80 درصد آنها به محل کار و یا زندگی مشتری خود رفته‌اند و سایرین در خیابان‌ها به کار خود ادامه می‌دادند؛ این زنان به طور متوسط هفت روز کار می کنند و روزانه 4 مشتری دارند.

این متخصص بیماریهای عفونی همچنین عنوان کرد: 49.2 درصد این زنان معمولا سن مشتری‌هایشان را بین 35 تا 45 سال اعلام کردند.

محرز ادامه داد: در حال حاضر سن ازدواج در کشور بالا رفته به همین ترتیب امکان گرایش جوانان به این آسیب و جلب زنان تن فروش زیاد شده است. ما نمی‌توانیم وجود این زنان را انکار کنیم، آنها در جامعه هستند و حداقل کاری که می‌توانیم برای جلوگیری از آسیب‌ بیشتر به فرزندانمان انجام دهیم این است که آنها را سالم نگه داریم تا جامعه از بیماریهای آنها مصون بماند.

وی ادامه داد: میانگین سنی اولین رابطه جنسی زنان یاد شده در 16 سالگی بوده و حتی در بین افراد حاضر در پژوهش ما فردی را داشتیم که در هشت سالگی اولین رابطه جنسی‌ خود را داشته است.

وی ادامه داد: نباید این مسائل را در کشور انکار کنیم به طوری که طی تحقیقی که چندی پیش بر روی کودکان کار و خیابان داشتیم متوجه شدیم چهار درصد آنها رابطه جنسی داشته‌اند.

وی اظهار کرد: متاسفانه 44.1 درصد زنان در روابط جنسی خود از لوازم پیشگیری استفاده می‌کنند یعنی کمتر از نیمی از آنها که حتی این تعداد نیز در صورت گرفتن وجه بیشتر از استفاده چنین لوازمی خودداری می‌کنند.

 

شیوع مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر بین زنان تن فروش

محرز در خصوص میزان شیوع مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر در میان این زنان نیز اظهار کرد: حدود 112 نفر از 161 نفر حاضر در پژوهش تجربه مصرف مشروبات الکلی داشتند. همچنین مصرف شیشه نیز در زنان مذکور زیاد است و این مسئله در بین آنها به سرعت رو به افزایش است.

وی افزود: استفاده از مواد روان‌افزا توسط جوانان در کشور در مهمانی‌های آنچنانی باعث بروز یک فاجعه و بی بند و باری جنسی در کشور شده است که یکی از نتایج آن افزایش HIV مثبت در کشور است.

محرز همچنین عنوان کرد: نتایج تحقیقات ما تکان دهنده است و من مطمئنم در حال حاضر وضعیت به مراتب بسیار بدتر از دو سال گذشته شده است زیرا ما هیچ اقدام راهبردی در این خصوص در کشور انجام نمی‌دهیم.

 

لزوم ایجاد کلینیک‌های زنان آسیب دیده در کشور

وی در پایان صحبت‌های خود اظهار کرد: توصیه می‌کنم مسئله تاسیس کلینیک‌های زنان آسیب دیده در کشور پیگیری شود. ما نباید بر روی این زنان انگ بگذاریم، نباید سعی کنیم شغل آنها را عوض کنیم بلکه باید آنها را سالم نگه داریم تا جامعه مصون بماند. باید در جامعه کلینیک‌هایی سیار با قابلیت غربالگری برای زنان آسیب دیده وجود داشته باشد. به همین ترتیب تنها راه حلی که می‌توان ارائه کرد ایجاد کلینیک‌های زنان آسیب پذیر در کشور است.


گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:isna.ir