رژیم غذایی ضد سنگ کلیه

 

 

درباره سختی و درد بیماری سنگ کلیه حرف و حدیث بسیار است. این که دردش از سخت‌ترین دردهاست و اگر کسی مبتلا شد، همیشه خطر عود مجدد وجود دارد و باید خوردن بعضی از غذاها را برای همیشه کنار بگذارد و چنین و چنان.

به تمام این حرف‌ها اضافه کنید روش‌های غیرعلمی درمان‌های سنتی را مثل خوردن جوشانده حلزون و کارهای عجیب و غریب دیگری که هرکدام ممکن است زمینه ابتلا به بیماری جدیدی را فراهم کند.

 

ولی متخصصان تغذیه درباره این بیماری چه می‌گویند؟ آیا برای این بیماری هم رژیم درمانی خاصی وجود دارد؟

پاسخ به سوال بالا مثبت است. بگذارید در همین ابتدای کار بگویم تغذیه تأثیر انکارناپذیری روی این بیماری مزمن کلیوی دارد و شما با رعایت یک سری اصول تغذیه ای می‌توانید از ابتلا به این بیماری پیش گیری کنید یا اگر دچار هستید به درمان خودتان کمک کنید.همه پزشکان معالج هم به بیماران رژیم غذایی خاصی را توصیه می‌کنند. البته درستش این است که رژیم غذایی بیماران مبتلا به سنگ کلیه را متخصصان تغذیه تجویز کنند.

 

ما هم سراغ دکتر علی کشاورز، متخصص تغذیه و رژیم درمانی رفتیم تا ببینیم برای پیش گیری و درمان سنگ کلیه، بهترین رژیم غذایی کدام است؟
دکتر کشاورز می‌گوید: برای تجویز رژیم پیشگیری از سنگ کلیه، آدم‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند: آن‌هایی که مستعد ابتلا به این بیماری هستند و آن‌هایی که مستعد نیستند.

اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که تا به حال سنگ کلیه نداشته اید و هیچ کدام از اعضای خانواده تان هم سابقه این بیماری را ندارند فقط کافی است یک رژیم پیش گیرانه ساده را رعایت کنید، یعنی عادت‌های غذایی نادرستی را که ممکن است به ایجاد سنگ کلیه منجر شوند،‌ترک کنید.بدترین عادت غذایی که می‌تواند باعث سنگ کلیه شود، کم نوشیدن آب است. اگر شما عادت دارید برای نوشیدن مایعات آن قدر صبر کنید تا تشنگی به سراغتان بیاید، بدانید که کلیه‌هایتان را در معرض خطر سنگ سازی قرار داده اید.

البته گه گاه احساس تشنگی کاملا طبیعی است ولی اگر افراد در شرایط کاری یا محیطی خاصی قرار دارند که به علت فعالیت زیاد یا تعریق، مدام تشنه می‌شوند، این خطرناک است و می‌تواند باعث رسوب کردن املاح در کلیه‌ها و ایجاد سنگ شود.البته در این قسمت، روی سخن دکتر کشاورز بیشتر به افرادی است که به خاطر اجتناب از اجابت مزاج‌های مکرر از نوشیدن مایعات خودداری می‌کنند به خصوص آقایان در سنین بالا به خاطر مشکل پروستات، نوشیدن مایعات را کم می‌کنند تا شب‌ها مجبور نباشند برای اجابت مزاج چند بار بیدار شوند.درحالی که این کار بسیار خطرناک است، هم خطر سکته را زیاد می‌کند و هم کلیه‌ها را در معرض نابودی قرار می‌دهد.»

نوشیدن آب، به مقدار کافی، حرف اول را در پیش گیری و حتی درمان سنگ کلیه می‌زند. به این‌ترتیب که اگر شما تا به حال سنگ کلیه نداشته اید و می‌خواهید هیچ وقت هم نداشته باشید، آب بنوشید.

اگر قبلا سنگ کلیه داشته اید و می‌خواهید عود نکند، آب بنوشید و اگر در حال حاضر به این بیماری مبتلا هستید، باز هم تا می‌توانید آب بنوشید.اما بحث درمان سنگ کلیه، برای این بخش هم دکتر کشاورز، نوشیدن مایعات فراوان را قبل از هرچیز توصیه می‌کند تا به دفع هرچه سریع‌تر سنگ‌ها کمک کند.

پرهیز غذایی در بیماران سنگ کلیه ای بسیار مهم است. این بخش از ماجرا بسته به جنس و‌ترکیب سنگ‌ها تفاوت دارد؛ به گفته این مختصص عمده سنگ‌های کلیوی از جنس اگزالات کلسیم هستند و کسانی که این نوع سنگ را دارند یا قبلا داشته اند، نباید در مصرف لبنیات افراط کنند.

البته گاهی بیماران می‌آیند و می‌گویند پزشک معالج توصیه کرده به طور کلی مصرف لبنیات را قطع کنند که این اشتباه است چون لبنیات بهترین منبع کلسیم مورد نیاز بدن است و اگر به بدن نرسد، پس از مدتی خطر پوکی استخوان و آسیب جدی به دندان‌ها را در پی دارد.دکتر کشاورز تأکید می‌کند: هر فردی روزانه دو واحد لبنیات احتیاج دارد. هر واحد لبنیات معادل یک لیوان شیر یا یک قوطی کبریت پنیر یا دو پیاله ماست است.

با این حساب، کسانی که سنگ اگزالات کلسیم دارند یا قبلا دفع کرده اند و می‌ترسند دوباره دچار این بیماری شوند، بهتر است به همان روزانه دو واحد لبنیات اکتفا کنند تا هم کلسیم بدنشان تأمین شود و هم از خطرات سنگ کلیه در امان باشند.

او در ادامه به ماجرایی اشاره می‌کند که می‌تواند ثابت کند مبتلایان به سنگ کلیه اگر در مصرف لبنیات افراط نکنند، هیچ وقت دچار بازگشت بیماری نخواهند شد: «۳۰ سال پیش وقتی از فرانسه به ایران برگشتم، با یکی از دوستانم که به تازگی سنگ کلیه اش را جراحی کرده بود در رستورانی دیدار کردیم.

موقع سفارش غذا از او پرسیدم ماست سفارش نمی دهی؟ او جواب داد مدت‌هاست حسرت خوردن یک پیاله ماست یا یک لیوان دوغ به دلم مانده اما پزشکم مصرف لبنیات را برایم قدغن کرده است.من به او اطمینان دادم که اگر ۲ واحد در روز لبنیات بخورد هیچ مشکلی برایش پیش نمی آید و الان که ۳۰ سال از آن دوران می‌گذرد او با وجود مصرف روزانه دو واحد لبنیات، حتی یک بار هم سنگ کلیه اش عود نکرده است.»اما کسانی که دچار سنگ کلیه از نوع اوراتی یا سیستئینی هستند باید مصرف گوشت‌ها، گوشت قرمز و سفید، ماهی و مرغ را محدود کنند.دکتر کشاورز باز هم تأکید می‌کند: این مواد از برنامه غذایی حذف نشوند بلکه فقط محدود شوند.

 

● روی و آهن، به میزان لازم
سوال دیگر ما از این متخصص تغذیه، این است که آیا مصرف مکمل‌هایی مثل قرص کلسیم، روی و آهن می‌تواند باعث ایجاد یا عود سنگ کلیه شود؟ او این طور جواب می‌دهد: «اگر فرد، مستعد سنگ کلیه نباشد، خوردن قرص کلسیم به دستور متخصص هیچ مشکلی را ایجاد نمی کند چون همان طور که گفتیم هر فرد سالم از یک سالگی تا آخر عمر می‌تواند روزانه ۵/۲ گرم کلسیم مصرف کند که معادل مقدار زیادی لبنیات است؛ مثلا یک لیوان شیر فقط ۲۵۰ میلی گرم کلسیم دارد و اگر یک آدم سالم روزی یک لیتر شیر هم بخورد مشکلی پیش نمی آید.

این فرد دیگر احتیاجی به مصرف مکمل کلسیم ندارد و این مکمل‌ها برای کسانی است که لبنیات نمی خورند. این‌ها اگر روزی سه تا قرص کلسیم همراه آب فراوان بخورند، خطری ندارد.»

وی، مصرف قرص آهن برای خانم‌ها را هم به خصوص در سنین بلوغ امری لازم و بی خطر می‌داند ولی در آقایان این مکمل باید با تجویز متخصص مصرف شود.مکمل روی هم فقط در موارد خاصی مثل ریزش مویا پایین بودن رشد قدی کودکان آن هم با دستور متخصص و در دوره‌های زمانی کوتاه دو سه ماهه باید مصرف شود؛ یعنی اگر خودسرانه و در درازمدت مصرف شود، ممکن است مشکلاتی را در پی داشته باشد.