تغییر سبك زندگی ایرانی- اسلامی به خاطر خرید از فروشگاه های زنجیره ای؟؟؟؟
فروشگاه‌های زنجیره‌ای كه این روزها تنوع و تعدادشان بسیار زیاد است و علاوه بر مناطق شمال شهر در جنوب شهر و حتی مناطق كم‌برخوردار نیز شعبات گوناگونی دارند باعث شده تا جامعه‌شناسان نسبت به تأثیرات منفی فعالیت این گونه فروشگاه‌ها روی سبك زندگی ایرانی- اسلامی هشدار دهند.
فعالیت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای و شیوه تبلیغات آنها به گونه‌ای است كه باعث ترغیب بیش از حد افراد برای خرید می‌شود و در نظر گرفتن تخفیف‌های مختلف باعث می‌شود تا افراد از نظر ذهنی و روانی برای خرید بیش از پیش ترغیب شوند و ناخواسته به جای خرید اقلام ضروری زندگی و به اندازه نیاز، اجناس و اقلام بیش از حد یا گاه غیرضروری خریداری كنند. موضوعی كه در تضاد كامل با اهداف اقتصاد مقاومتی و استقلال اقتصادی كشور ماست.
یكی از مهم‌ترین تهدیدهای گسترش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران در یكی دو دهه اخیر كاهش سطح روابط اجتماعی در محلات است، به گونه‌ای كه با آمدن این فروشگاه‌ها سبك خرید سنتی كه خود نوعی از روابط اجتماعی در بین اهل محل خصوصاً بانوان بود كاهش یافته است و همین مسئله می‌تواند در كاهش روابط صمیمانه همسایه‌ها تأثیرگذار باشد.
صفا و صمیمیت در محله‌های قدیمی و خرید از بازار یكی از مهم‌ترین بخش روابط اجتماعی در بین محلات و مناطق مختلف در هر شهر است كه با گسترش فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرماركت‌ها در یكی دو دهه اخیر شاهد اثرگذاری منفی فعالیت این فروشگاه‌ها در این نوع از روابط اجتماعی هستیم.
این همه در حالی است كه عرضه كالاهای غیر ایرانی و خارجی و حتی بنجل یكی دیگر از انتقاداتی است كه به فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرماركت‌ها وارد می‌شود.
اما در كنار همه این انتقادات، ترویج مصرف‌گرایی مهم‌ترین انتقادی است كه به فعالیت این نوع از فروشگاه‌ها می‌شود. نكته‌ای كه این فروشگاه‌های عمده و هایپرها به ارمغان آورده مصرف‌گرایی شدید است.
گشتی كوتاه در این فروشگاه‌ها و مشاهده مردمی با سبدهایی پر از كالاهای غیرضروری نشان می‌دهد كه مردم خواسته یا ناخواسته تشنه خرید گسترده و وسیع هستند كه این موضوع در كنار مشكلاتی كه به لحاظ اقتصادی دارد، دارای عوارض فرهنگی جبران‌ناپذیری است.
محمد پیرهادی، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در این باره می‌گوید: «واقعیت این است كه فروشگاه‌های بزرگ سطح نیاز و تعاریف ذهنی افراد را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. این فروشگاه‌ها با ارائه قیمت پایین برای اجناس خود، مشتری‌ها را تحریك به خرید بیشتر می‌كنند. مكانیسم كلی این مراكز بر این اساس است كه سودی را كه از فروش هر كالا به دست خواهند آورد، كاهش می‌دهند؛ ولی در عوض تعداد بسیار بیشتری از آن را به فروش می‌رسانند.
او می‌افزاید: «مراكز خرید بزرگ با پایین آوردن قیمت خود مردم را از نظر ذهنی تحت‌تأثیر قرار داده و میزان مصرف آنها را زیاد می‌كنند.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: «گذشته از این مسئله، ارائه كالاهای رنگارنگ توسط این مراكز نیز مردم را به سمت مصرف بیشتر سوق داده و تركیب سبد كالایی آنها را تغییر می‌دهد. مشاهده می‌شود كه هرچند كالاها در مراكز خرید بزرگ با قیمت مناسب‌تری عرضه می‌شوند ولی افزایش سطح مصرف مردم توسط این فروشگاه‌ها در نهایت باعث می‌شود مردم پول بیشتری خرج كرده و سود بیشتری را برای فروشگاه به ارمغان بیاورند.
پیرهادی خاطرنشان می‌كند: «ارائه تخفیف كالاها در فروشگاه‌های زنجیره‌ای و درنهایت فروش به قیمت پایین‌تر از قیمت مصرف‌كننده این شائبه را در میان مردم ایجاد كرده است كه این فروشگاه‌ها برای عرضه محصولات خود از كیفیت و وزن كالا می‌كاهند.
قیمت مندرج بر روی كالاها در برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و هایپرماركت‌ها قیمت واقعی نیست . به عنوان مثال قیمت درج شده روی روغن مایع یك لیتری در حالی 5700 تومن درج شده و شامل 10 درصد تخفیف می‌شود كه قیمت همین روغن در یك فروشگاه كوچك در محله شما 4750 تومان است .
این تنها یك نمونه است و وقتی قرار باشد قیمت مندرج روی سایر اقلام را نیز بررسی كنیم به راحتی می‌توان متوجه این تناقض شده و خیلی راحت مچ مدیران فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای را گرفت.
گردآوری: گروه خبر سيمرغ
seemorgh.com/news
منبع: روزنامه جوان