فاجعه رواج چهره‌های عروسكی
بینی‌های عمل كرده و سر بالا، ابروهایی كه به شكل غیر‌معمولی هاشور زده شده، موهای بور و لب‌های پروتز شده و چشم‌هایی كه از پشت لنزهای شیشه‌ای سبز و آبی نگرانند مبادا در نگاه دیگران زیبا جلوه نكنند. این چهره‌های عروسكی تكراری در خیابان‌های پایتخت و شهرهای بزرگ كه عیناً از روی برخی بازیگران هالیوودی كپی‌برداری شده، نمادی است كه بروز یك فاجعه را در میان نسل جوان بی‌صدا فریاد می‌زند؛خطر بحران هویت و از دست رفتن اعتماد به نفس میان جوانان ایرانی. در این بین اما برخی جراحان زیبایی هم به رغم آنکه می‌دانند چهره مراجعه‌کنندگانشان نیازی به جراحی ندارد با نگاهی تجاری جوانان را برای انجام اعمال زیبایی ترغیب می‌کنند.
روزنامه جوان در ادامه می نویسد: اگر كمی دقیق‌تر به چهره‌هایی كه در چند سال اخیر میان زنان و دختران جوان معمول شده است، نگاه كنید شباهت غیر‌قابل‌انكاری میان عروسك‌های باربی اسباب بازی‌های دیروز و حتی امروز دختربچه‌های ما دارد؛ عروسك‌هایی كه سال‌هاست با برنامه و پیوست‌های فرهنگی وارد كشورمان شده‌اند تا عامل نفوذ فرهنگی و فكری در میان كودكان ما باشند و از همان دوران كودكی به آنها الگویی از زیبایی ارائه دهند؛ الگویی لاغر‌اندام با قد بلند، پوست روشن، موهای بور، چشم‌های رنگی، بینی كوچك و لب‌های برجسته. نقش بستن همین الگوها به عنوان تعریف زیبایی در ذهن زنان و دختران ما موجب شده اعتماد به نفس‌شان را در گرو نزدیكی به چنین شاخص‌هایی بدانند. همین امر هم ایران را به رتبه نخست جراحی زیبایی بینی و پایتخت جراحی بینی در دنیا و همچنین رتبه هفتم مصرف لوازم آرایش در دنیا تبدیل كرده است و موجب شده دخترانی با چهره‌های مشابه در هر قابی از شهر به یك پدیده قابل‌تأمل تبدیل شود.
فاجعه رواج چهره‌های عروسكی
بنیانگذار و مؤسس انجمن بیوتكنولوژی، ایمنی زیستی و انجمن پدافند غیر‌عامل افزایش دختران هم‌شكل و عروسكی را به عنوان یك نگرانی جدی مطرح می‌كند. به باور وی احتمال تهدیدات زیستی ناشی از نفوذ دشمنان در این حیطه وجود دارد. كرمی در این‌باره می‌گوید: امروزه فاجعه‌ای كشور و پایتخت را تهدید می‌كند كه افزایش دختران هم‌شكل و به اصطلاح دختران عروسكی است كه مثل هم آرایش می‌كنند، جراحی‌های زیبایی انجام می‌دهند و حتی در نوع لباس پوشیدن نیز از هم تقلید می‌كنند و كاملاً شبیه به هم هستند.
این استاد دانشگاه با ابراز نگرانی از تأثیر‌پذیری فرهنگ غنی ایرانی اسلامی كشور و جوانان ما از رسانه‌های غربی می‌افزاید: پسران و دختران نسل جوان به جای پذیرش الگوهای داخلی كه بسیار غنی از فرهنگ ایرانی اسلامی است در موارد متعدد به خصوص در عرصه زیبایی‌های ظاهری از الگوهای غربی پیروی می‌كنند كه تحول نگران‌كننده‌ای در بین جوانان كشور به شمار می‌آید.
ماسکی برای عدم اعتماد به نفس
برگزاری مسابقه تلویزیونی ثانیه‌ها و ناتوانی اغلب افراد شركت‌كننده در این مسابقه از پاسخگویی به سؤالات ساده‌ای كه به كمترین میزان اطلاعات عمومی نیاز داشت موجب شد برای نخستین بار یك نگرانی عمیق و جدی در جامعه مطرح شود؛نگرانی از سطحی شدن سطح سواد و اطلاعات اجتماعی مردم آن هم در شرایطی كه در سطح شهر با افرادی روبه‌رو می‌شوید كه اغلب‌شان جراحی‌های زیبایی انجام داده‌اند و پیش از خروج از منزل ساعت‌ها برای ظاهرشان وقت صرف كرده‌اند اما همین افراد در طول شبانه روز به جز اطلاعات ناقص و نامطمئنی كه از طریق عضویت در شبكه‌های اجتماعی به دست می‌آورند، اغلب حتی حاضر نیستند درصدی از زمانی را كه برای ظاهرشان صرف می‌كنند برای مطالعه و بالا بردن اطلاعات‌شان صرف كنند. به باور رئیس پژوهشكده بیوتكنولوژی بسیج جامعه پزشكی بسیاری از افرادی كه خود را به عروسك‌های شبیه به هم تبدیل می‌كنند خود را از علم، مطالعه، كتاب و فرهنگ غنی كشور خود دور نگه داشته‌اند و ملاك تفاخر را در نوع پوشش و ظاهر خود می‌دانند.
كرمی، نوعی بی‌هویتی را در رواج این رفتارها مؤثر می‌داند و تصریح می‌كند: این افراد سعی می‌كنند خود را از این طریق در جامعه مطرح كنند و به جای اینكه به مطالعه و كسب آگاهی برای زندگی بهتر روی بیاورند خود و سلامتی‌شان را فدای زیبایی‌های غیرمنطقی و ناسالم می‌كنند.
عروسك‌های روانی
اگر سری به مطب جراحان پلاستیك یا گوش و حلق و بینی و حتی برخی پزشكان عمومی كه پا در كفش جراحان پلاستیك كرده‌اند بزنید با تعداد زیادی مراجعه‌كننده مواجه می‌شوید كه اغلب‌شان متقاضی جراحی زیبایی بینی هستند. هرچند متقاضیان تزریق ژل برای برجسته شدن لب و تزریق چربی برای از بین بردن خطوط پیری در صورت و همچنین تزریق بوتاكس در میان بانوان و حتی آقایان ایرانی كم نیست اما همچنان جراحی زیبایی بینی در صدر جراحی‌ها قرار دارد. بسیاری از پزشکان می‌دانند برخی از متقاضیان جراحی‌های زیبایی دارای اختلالات روانی هستند اما تلاش نمی‌کنند تا پیش از انجام عمل جراحی زیبایی این افراد را به مشاوره روانشناسی ترغیب کنند.
این در حالی است كه در دیگر كشورهای دنیا اعمال جراحی بینی رو به كاهش است و در عوض جراحی‌های مربوط به جوان‌سازی افزایش یافته است. از نگاه روانشناسی گسترش نامطلوب جراحی‌های زیبایی در یك جامعه متأثر از انگیزه‌های شناختی و عاطفی افراد آن است. در كشور ما هم بسیاری از جراحی‌های زیبایی غیرضروری‌اند و تنها انگیزه افراد از سپردن چهره خود به تیغ جراحان یا آرایش‌ها و توجه افراطی به ظاهرشان ناشی از اعتماد به نفس پایین یا رنج بردن از برخی اختلالات روانشناختی است كه یكی از مهم‌ترین این اختلالات خود زشت‌انگاری یا توهم زشت و بد‌فرم بودن است. دكتر غلامرضا حاجتی، روانپزشك در این باره می‌گوید: در بسیاری از موارد پزشكان و جراحان پس از انجام بررسی‌های لازم متوجه می‌شوند كه فرد مراجعه‌كننده و متقاضی جراحی زیبایی، بدریختی واقعی ندارد و حتی از یك ظاهر خوب و بالاتر از خوب برخوردار است اما تصور می‌كند كه ظاهرش مناسب نیست و به دلیل تفكراتی كه ناشی از اختلال روانی بدریختی است خواهان انجام جراحی شده است. به گفته این عضو انجمن روان‌پزشكان ایران افرادی كه دچار اختلال بدریختی هستند، در مورد ظاهر یك یا چند قسمت از بدن خود، اشتغال ذهنی دارند كه در حد شدید و بیمارگونه است و برای رفع این تصور اشتباه خود به اعمال جراحی متعدد روی می‌آورند.
دكتر سید‌ابوالحسن امامی، رئیس انجمن جراحان پلاستیك و زیبایی ایران هم معتقد است فقط 30درصد ایرانی‌ها در صورت تمایل نیاز به جراحی بینی دارند، 20درصد ایرانی‌ها بینی متناسب دارند و 50 درصد دیگر نیز فقط ایراد كوچكی در بینی خود دارند اما این ایراد صفت مشخصه آنها نیست و الزامی به جراحی بینی ندارند. از نگاه حجتی، توجه افراطی به ظاهر و گرایش به اعمال جراحی زیبایی خیلی وقت‌ها به دلیل اختلالاتی نظیر وسواس، افسردگی و خود زشت‌انگاری است. در این بین رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی در كنار خانواده‌ها نقش مهمی در بازگرداندن اعتماد به نفس در جوانان كشور دارند تا آنها باز‌تعریفی از زیبایی و احساس رضایت از خود داشته باشند.
منبع: روزنامه جوان