ایران با پشتوانه تمدن چند هزار ساله، امروز تا حد زیادی پذیرنده فرهنگ غرب شده است.شبکه های ماهواره ای یکی از بی نهایت رسانه هایی است که در این حوزه عملکرد موثری داشته است.
تجمل گرایی و به دنبال آن مصرف زدگی را می‌توان یکی از آثار نفوذ فرهنگ غرب در کشور برشمرد.
به طوری که وزیر صنعت، معدن و تجارت از ورود 4 هزر قلم کالای لوکس به کشور در سال 93 خبر می‌دهد. بدیهی است که حجم بالای تبلیغات و پخش سریال های پر زرق و برق از شبکه های ماهواره ای این سوال را دربین خانوارها ایجاد می کند که چرا ما نباید مثل آنها زندگی کنیم؟
دکتر امان الله قرائی مقدم، جامعه شناس با اشاره به تاثیر مثبت تماشای شبکه های ماهواره ای بر مصرف گرایی گفت: مصرف گرایی در جوامع دارای دو بعد مثبت و منفی است.
بعد مثبت آن مربوط به مصرف به اندازه کالا، و به خصوص کالای تولید داخل است. که این مسئله نشان از وجود رفاه در جامعه و فعال بودن چرخ های تولید است. اما شبکه های ماهواره ای برخی افراد را به سمت مصرف گرایی و به خصوص خرید کالای خارجی می‌کشند و به دنبال ایجاد بازار برای کالاهای خود در دیگر کشورها هستند. که این مسئله باعث ایجاد بیکاری در جوامع می شود و از ابعاد منفی مصرف گرایی است.
* مصرف گرایی، مهمترین هدف برخی شبکه های ماهواره ای
تجمل گرایی تنها یکی از تاثیرات تماشای برنامه های ماهواره ای باشد که انسان را هدفمند، به این راه دعوت میکنند. امروز شاهدیم که برخی از سریال های داستانی که از شبکه های ماهواره ای پخش می‌شوند بیش از آنکه بخواهند پیامی به بیننده منتقل کنند، صحنه ها و لباس های رنگارنگ را به او نشان می دهند. به نوعی که بازیگران این فیلم ها به الگویی برای پوشش، رفتارو ... تبدیل شده اند.
* ساعت ها در پی تیپ هنر پیشه های ماهواره ای
به گفته یکی از آرایشگران زنان در تهران، با شروع پخش هر سریال جدید ماهواره تعداد زیادی از بانوان به دنبال رنگ کردن موهای خود هم رنگ موهای بازیگران زن داخل سریال هستند.
همچنین تمایل زیادی به پیدا کردن جایی دارند که در آنجا بتوانند وسایلی مانند آنچه در سریال مشاهده می کنند، تهیه کنند.
نکته جالب اینجاست افرادی هستند که وقت زیادی را برای گشتن در پاساژها میکنند تا بتوانند لباسی شبیه بازیگر این سریال ها پیدا کنند.
* تفکری به نام از مد افتادگی
شبکه های ماهوارهای با پخش گسترده تبلیغات به تزریق تدریجی آرزوی داشتن وسایل جدید و بهتر در مصرف کننده زورتی؟ از آنچه که ضروری است می پردازند.
ایجاد احساس کهنگی و از مد افتادگی ، مصرف کنندگان را متقاعد می‌کند تا کالاهایی که هنوز مفیداند را دور انداخته و کالایی جدید بخرند که تبلیغات در این امر بسیار موثر است.
* مصرف میکنم، پس هستم
شبکه های ماهوارهای به طور مستقیم و غیر مستقیم مصرف هرچه بیشتر را امتیازی اجتماعی و وسیله ای برای ابراز وجود افراد معرفی میکنند. به طوری که امروزه در میان قشر گسترده ای از خانواده‌های مرفه، حتی متوسط و پایین جامعه لوکس گرایی عاملی برای رسیدن به منزلت اجتماعی تبدیل شده است.
حتما برخورد با افرادی را داشته اید که حاضرند به قیمت زیر بار قرض رفتن لباس و لوازم خانگی مدل جدید بخرند.
* کار برای زندگی یا زندگی برای کار
دنیای بی رحم تجارت و بازار وسایل لوکس و پر زرق و برق، انسان را به جایی می رساند که هویت واقعی خود را فراموش کرده و آرامش گذشته را از او می‌گیرد.
تجمل گرایی و مصرف زدگی به نوعی چشم و هم چشمی در بین برخی خانواده ها تبدیل شده است که فشار روانی زیادی را به آنها وارد می‌کند.
این خانواده ها همیشه در پی کسب درآمد بیشتر برای خرج کردن هستند که همین موضوع باعث ایجاد دوری از یکدیگر و شروع اختلاف بین آنها و سست شدن بنیاد خانواده و در نتیجه افزایش میزان طلاق میشود.
* الگوی مصرف در آموزه های دینی
صرفه جویی و قناعت از گذشته در فرهنگ ایرانی وجود داشته و دین اسلام نیز تاکید زیادی روی این آموزه دارد. به طوری که در آیه 31 سوره اعراف می خوانی، " وکلو و اشربو و لا تسرفو انه لا یحب المسرفین" بخورید و بیاشامید اما اسراف نکنید که خدا اسراف کاران را دوست ندارد
و این را بدانیم با همان پولی که برای زندگی تجملی خرج می‌کنیم میشود یک یا چند زندگی را ساخت، به بیماری کمک کرد و با کارهایی کرد که در آینده ای نزدیک برایمان به یادگار بماند.
منبع: باشگاه خبرنگاران/