رضا کیانیان بعدها در نشستی با عنوان نقد و بررسی اکسپوی عکس گفت: «طرفداران من قدرت خرید عکس‌هایم را ندارند و خریداران آثار من مجموعه داران هستند»؛ منتهی اشاره نکرد...
 
این دفعه پشت دوربین
سینماگرانی که عکاسی می‌کنند، می‌گویند از آن به عنوان راهی برای ایده یابی در سینما یا لذت شخصی استفاده می‌کنند.
دوربین دیجیتال در دست همه هست؛ می‌توان از شهرت سود برد و چنین وانمود کرد که یک تنه در چند حوزه وارد شدن کار هر کسی می‌تواند باشد. سینما پر از آدم است و عکاسی هم ملک شخصی کسی نیست؛ این زمان است که آثار هنری را از هم تفکیک خواهد کرد. اما در این بین افرادی مثل ناصر تقوایی و محمود کلاری با سابقه ای طولانی در کنار سینما به عکاسی هم مشغول هستند.

رضا کیانیان
اختراع دوباره اکالیپتوس
روز دوشنبه 20 آبان 1387، در مؤسسه فرهنگی هنری صبا نمایشگاهی افتتاح شد به نام «اولین اکسپوی عکس ایران». به اینکه اولین بود یا نه و اینکه حسن‌ها و ایرادهایش چه بود، کاری نداریم؛ محلی بود برای فروش آثار عکاسان ایرانی و تلاشی برای سر و سامان دادن به وضع نابسامان خرید و فروش آثار هنری. خیلی‌ها به خیلی چیزها در این اکسپو معترض بودند اما تا جایی که به سینما و تلویزیون مربوط است یک اعتراض صدایش خیلی بلند بود؛ «اگر این اکسپو جایگاهی است برای حضور عکاسان حرفه ای، پس عکس‌های بازیگران چرا اینجاست؟» و البته معلوم بود که اعتراض به سینماگرانی که قبلا ً از خود جنم و جربزه عکاسی نشان داده بودند نیست؛ بلکه متوجه بازیگرانی است که عکس‌هایشان روی دیوارهای صبا دیده می‌شد. رضا کیانیان بعدها در نشستی با عنوان نقد و بررسی اکسپوی عکس گفت: «طرفداران من قدرت خرید عکس‌هایم را ندارند و خریداران آثار من مجموعه داران هستند»؛ منتهی اشاره نکرد که در این معامله فروشنده و خریدار بر موج محبوبیت فروشنده نزد همان طرفداران بی پول سوارند و سودش را می‌برند. اعتراض بعضی عکاسان حرفه ای هم همین بود که چرا در جایی که محل فروش آثار عکاسان است، بازیگران از محبوبیتشان سود می‌برند. به هر حال، رضا کیانیان بعد از اکسپو در چهاردهم آذر 1387، نمایشگاهی را در فرهنگسرای نیاوران افتتاح کرد که در عالم عکاسی نه بی سابقه بود و نه خارق العاده. آنچه خاص بود نام رضا کیانیان بود و در نهایت فروش نزدیک به 90 میلیون تومان عکس از تنه درختان اکالیپتوس که رنگشان در فتوشاپ رو آمده بود. توجه داشته باشید که فروش اکسپوی عکس با حضور 290 عکاس که بسیاری از آنها حرفه ای بودند، فقط به حدود 100 میلیون تومان رسید.

یارتا یاران

عکاس _ بازیگر کار کشته
آن‌ها که فیلم «افسانه آه» را دیده اند یارتا یاران را هم به خاطر می‌آورند. او هنرپیشه ای است که در عین حال یک عکاس حرفه ای و طراح گرافیک هم به حساب می‌آید. اگر کاست «زمستان است» شجریان را دم دست دارید به عکس اخوان ثالث که دارد در جاده‌ای باریک در هوای زمستانی راه می‌رود، نگاه  کنید؛ این عکس کار یارتا یاران است. او تعداد زیادی عکس در اکسپوی صبا داشت. همین تازگی‌ها هم قرار است عکس‌هایش را در کتابی به نام «هزار سال دوستت دارم» در کنار اشعاری از شاعران گمنام ایرانی چاپ شود. او گفته است که بیش از 30 جلد کتاب عکاسی آماده چاپ دارد ولی هنوز با ناشری برای چاپ آن‌ها به توافق نرسیده است؛ «پاریس 7 دور»، «کارنامه سبزوار»، «خلسه و آرامی»  و «خدا زیباست» نام بعضی از این کتاب‌ها هستند. یارتا یاران  در اردیبهشت ماه امسال هم نمایشگاه عکسی در گالری دی برگزار کرده بود. این بازیگر و عکاس با سابقه در نمایشگاه اردیبهشت ماهش، حاصل 15 سال عکاسی خود را در 30 قطعه عکس با ابعاد یک متر در 70 سانتی متر ارائه کرده بود.

نیکی کریمی‌
اولین تجربه‌های عکاسانه
نیکی کریمی ‌معرف حضور همه سینما دوستان ایرانی هست و می‌دانیم که مدتی است خرقه کارگردانی به تن کرده و هر از گاهی هم در کسوت مترجم یا منتقد یا داور در محفل ادبی حاضر است. او پس از پایان تحصیلات با فیلم «وسوسه» جلوی دوربین رفت.
اما نخستین حضور جدی او در سینما، بازی در فیلم «عروس» بود. حضور او در اکسپو با عکس‌هایی که سوغات سفرش به سوئد بودند و انعکاس نور بر سطح آب را نشان می‌دادند، حسابی صدای عکاسان را درآورد؛ عکس‌هایی که با سیاه مشق‌های ضعیف ترین عکاسان مقایسه شد. البته مطبوعات برای بازارگرمی‌ در روزهای پاییز، حسابی از نام او و حضورش در اکسپو سود بردند. انتقادهای جامعه عکاسی و ضعیف بودن عکس‌های نیکی کریمی، او را از عکاسی نا امید نکرد؛ چنان که ضمن ابراز علاقه به تمرکز بیشتر عکاسی، قرص و محکم  وارد میدان شده و عنوان کرد که عکس‌های او در اکسپو، حاصل اولین تجربه‌های عکاسانه اوست و این عکس‌ها پیش از این در جایی دیده یا عرضه نشده اند.

 محمد رضا شریفی نیا

قاب‌هایی از پرده نقره ای
تصاویر متحرک سینما وابستگی شدیدی به تصاویر ثابت عکاسی دارند. روی بیل بوردها، توی مطبوعات یا داخل بورد سینماها می‌شود عکس‌هایی را دید که با تصاویر ثابت از فیلم به ما خبر می‌دهند و اولین خاطره تصویری از فیلم در ذهن بیننده شکل می‌دهند؛ تصاویری که برخلاف پرده سینما، به خاطر ثابت بودنشان می‌شود مدت‌ها به آن‌ها خیره شد و نگاهشان کرد. عکاسان همیشه پای ثابت فیلم‌ها هستند. تعریف کارشان هم این است که آن چه دوربین فیلم قرار است بعد‌ها توی سینما نشان دهد؛ از دریچه دوربینشان ببینند.
از محمدرضا شریفی نیا نمی‌شود پرسید شریفی نیا را چه به عکاسی فیلم؟ چون او از سینماگرهایی است که در سینما همه کاری می‌کند و در خارج از قاب سینما هم سال‌هاست که روزگارش را با هنر می‌گذراند و تصویرسازی کتاب کودکان هم یکی از مهم ترین دل مشغولی‌هایش بوده. او دوره عکاسی را در سال 1356 در سینمای آزاد گذرانده و شاگرد ابراهیم حقیقی بوده. آن روزها دوربین روی دوشش بوده و هر جا می‌رفته عکس می‌انداخته. در سال‌های انقلاب هم نمایشگاهی در تئاتر شهر گذاشته که آن سال محلی برای ارائه کارهای اجتماعی بوده. شریفی نیا درباره نوع نگاهش به عکاسی فیلم می‌گوید: «گذشته از عکس‌هایی که به سفارش کارگردان گرفته ام، سراغ واقعیتی رفته ام که خارج از قاب دوربین جریان دارد و جایی نشان داده نمی‌شود و فیلم هم قصد نشان دادنشان را ندارد». او تا به حال کارهایش را در نمایشگاه‌های دوسالانه عکس تهران و تصویر سال و در بخش‌های مختلف خبری و سینمایی و ... شرکت داده است. اولین نمایشگاه انفرادی محمدرضا شریفی نیا در کافه گالری ماه مهر در آذر ماه سال 1385 برپا شد؛ نمایشگاهی که در آن عکس‌های 2 فیلم را به نمایش گذاشته بود.
 
 
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: مجله همشهری جوان/ شماره 198
بازنشر اختصاصی سیمرغ
 
 مطالب پیشنهادی:
همه حرفهای حامد بهداد!
از حاشیه تا متن اکسپوی عکس ایران
مصاحبه با رضا کیانیان به مناسبت نمایشگاه عکسش
افتتاحیه خصوصی نمایشگاه رضا کیانیان با حضور بازیگران
گفت و گو با لاله اسکندری درباره نمایشگاه عکس‌اش