رئیس جمهور محترم هنر را از زیر درختان جمع کرد!

روزهای سرد استراسبورگ این روزها به یمن حضور کارگردان نام آشنای ایرانی گرمی یافته است. «عباس کیارستمی» چند روزی است میهمان استراسبورگی ها شده. ساکنان شرق فرانسه رسم میهمان نوازی را در حق فیلمسازی که با هنرش برای نزدیکی فرهنگ ها می کوشد، به خوبی بجا آورده اند. کیارستمی از 14 ژانویه کلاس های آموزش عکاسی و فیلمسازی خود را در این شهر آغاز کرده و قرار است علاوه بر برگزاری کارگاه های آموزشی، فیلم هایش را هم برای سینماگران و دانشجویان فرانسه به نمایش در آورد. فیلمساز ایرانی برنده نخل طلاتا 24 ژانویه میهمان این شهر خواهد بود. او در گفت وگویی اختصاصی با «شرق» از برنامه هایش در این شهر و دیگر برنامه های پیش روی خود گفت.
   

     خبر برپایی کارگاه هایتان در استراسبورگ فرانسه، بازخورد خوبی در رسانه ها داشت. آیا در قالب سفر، می خواهید پیام نزدیکی ملت ها را برسانید؟

    حقیقتش با این سفرها برای خودم یک کار دانشجویی انجام می دهم؛ چیزی که سال هاست از آن دور شده ایم. این بالاترین انگیزه من از برپایی این کارگاه هاست و گرنه هیچ گونه انگیزه آموزشی ندارم و فکر هم نمی کنم بتوان سینما را آموزش داد. از طرف دیگر، من با برپایی این کارگاه ها فرصتی به خودم می دهم تا همراه دانشجویان روی یک تعداد فیلم کوتاه، ویدیو آرت و عکس کار کنم. 10روزی است که در استراسبورگ هیچ تعلق خاطری جز این نداریم. صبح از خواب بلند می شویم و در سرمای استراسبورگ روی یخ راه می رویم. خودم 10 روز است کار می کنم و تعدادی دانشجو هم مشغول کار کردن هستند. ایده های تازه می گیریم و به روز می شویم.
   

    دعوت تان از سوی مقامات فرهنگی استراسبورگ صورت گرفت؟

    بله، از طرف شهرداری و دانشگاه استراسبورگ به طور مشترک دعوت شده ام.
   

    تا جایی که می دانیم دانشکده هنرهای زیبای استراسبورگ یکی از سه دانشکده مهم فرانسه است...
   
بله، این درست است. به دلیل اهمیت این دانشکده، کارگاه ام تنها روی فیلمسازی تمرکز ندارد و ویدیو آرت و نقاشی هم در کارگاه ها ارایه می شود. از آنجا که در ماه ژانویه قرار داریم و این ماه زمستان را شامل می شود، موضوع کارگاه ها «ژانویه» انتخاب شد.
   

    می توانید درباره محوریت موضوع «ژانویه» بیشتر توضیح دهید؟

    به هر حال هر جایی که کارگاهی دارم، موضوعی ارایه می دهم تا دانشجویان و علاقه مندان درآن محدوده مکانی و زمانی بهتر کار کنند. امسال اینجا «ژانویه»موضوع آموزش است. از قبل این سوژه را ارایه داده بودیم و دانشجویان دانشکده هنرهای زیبای استراسبورگ با همین موضوع ویدیو آرت، مجسمه و نقاشی های خود را ارایه می دهند. در واقع تمرکز کارگاه ها روی یک ماه از سال است که شامل فصل زمستان می شود. موضوعات دیگر هم مربوط به این ماه است.
   

    همیشه بین «فرانسه» و شما رابطه خاصی هست. یادم می آید یک بار که قصد شرکت در نمایشگاهی گروهی در تهران داشتید؛ تنها برای گرفتن یک عکس، از تهران سری به لوور زدید. آیا علاقه خاصی به این کشور دارید؟

    نه، به نظر من هیچ جایی فرقی با جای دیگر ندارد. به نظرم همه کشورها مثل هم هستند. بیشتر به دلیل زمستان و طبیعت استراسبورگ بود که در این فصل این قرار را گذاشتیم. اوایل مهرماه همزمان با بازگشایی بخش اسلامی موزه «لوور» به فرانسه آمدم. اما اتفاق مهم سفرم به استراسبورگ، دیدار و گفت وگو با ژان لوک نانسی است که مهم ترین فیلسوف جهان و اروپا در فرانسه به شمار می رود. ما حدود 10 سال پیش با هم یک گفت وگوی طولانی داشتیم که در قالب کتابی منتشر شد. این برنامه گفت وگو روز آخر کارگاه ها یعنی 24 ژانویه صورت می گیرد که قرار است با حضور تماشاگران برگزار شود.
   

    این گفت وگو چه تفاوتی با گفت وگوی 10 سال پیش شما با وی خواهد داشت؟ آیا همسانی ای میان اندیشه او و سینمای خود می بینید؟

    فکر کنم در ادامه همان گفت وگو است؛ منتها من در این مدت فیلم های بیشتری کار کردم. از طرف دیگر این توقع را دارم تا نقطه نظرهای دیگری را از آقای نانسی بشنوم. البته آقای نانسی مسن هستند و بیماری مختصری هم دارند و به طور معمول از خانه بیرون نمی آیند. ولی این برنامه را در فهرست برنامه ها گذاشته اند.
   

    گویا 10 فیلم از شما برای نمایش در استراسبورگ انتخاب شده. خودتان این فیلم ها را انتخاب کردید؟
   
من هیچ فیلمی را انتخاب نکردم. روز شنبه هفته جاری تصادفا در بخش دیگری در موزه هنرهای معاصر استراسبورگ از من دعوت کرده بودند و من هم رفتم. استادی به نام آلن برگالااین برنامه را تدارک دیده است. در واقع موزه هنرهای معاصر استراسبورگ این تمهیدات را چیده برای اینکه نمایش فیلم ها همه جانبه باشد. می خواهند برای مدت زمانی که من نمی دانم چقدر است، مجموعه فیلم های کوتاه و بلند قبلی ام را را نمایش دهند.
   

    اعلام شده که حضورتان در استراسبورگ فقط به بازدید از شهر اختصاص ندارد و دیدار با دانشجویان و مردم هم در برنامه ها گنجانده شده. یعنی دانشجویان این قدر برایتان مهم هستند؟

    در واقع کار اصلی من با دانشجویان است. فرصت بازدید از شهر اصلاوجود ندارد. اگر هم این اتفاق بیفتد در ارتباط با فیلم هایی است که می سازیم. دانشجویان فیلم می سازند و خودم در کنارشان فیلم کار می کنم؛ فیلم های خیلی کوتاه با موضوع زمستان.
   

    شما از چند سال پیش کارگاه های متعددی در ایران و کشورهای مختلف برپا کرده اید که شخصا در برخی از آنها چون کارگاه دوبی حضور داشتم. در تهران و لاهیجان هم کارگاه های زیادی گذاشته اید....

    هفت سال پیش اولین بار در کاخ سعدآباد برپایی کارگاه ها را شروع کردیم. البته در واقع این کارگاه ها را من از 15 سال پیش شروع کردم ولی برای اولین بار به شکلی منسجم از سعدآباد شروع شد. تا به حال حدود 25کارگاه خارج از کشور داشته ام که در حدود 20 کشور مختلف برگزار شده است. کارگاه های خودمان در کاخ سعدآباد روال خودش را طی می کرد؛ اما وقتی آقای احمدی نژاد رییس جمهور محترم تشریف آوردند کارگاه هایمان چون زیر درختان بود تعطیل شد. دیگر ناچار شدیم به بخش های خصوصی مثل موسسه «کارنامه»و «ماه مهر» پناه ببریم. طبیعتا بچه ها قبلابرای هفته ای یک روز دیدار، شهریه پرداخت نمی کردند، ولی بعد با انتقال به بخش خصوصی این کارگاه ها، شهریه ای شد.
   

    از نظر شما چه تفاوتی بین هنرجویان ایرانی و خارجی وجود دارد؟

    به نظرم تفاوت های مهمی وجود دارد. مسایل خوشحال کننده زیادی وجود دارد که همه آنها را نمی توان گفت، چون هزار گونه سوءتفاهم به وجود می آورد. ولی آنچه می توان گفت راجع به استعداد بچه های ایرانی است. هرجا کارگاه دارم برای من یادآور استعداد ذاتی دانشجویان ایرانی است که نمی دانم از کجا و نمی دانم چرا؟! تیزهوشی هنرجویان ایرانی را کمتر جایی دیده ام. این را واقعا می توان به راحتی دید.
    
     بپردازیم به نمایشگاه هایتان. گفته شد در استراسبورگ نمایشگاهی از آثار نقاشی و عکس شما هم برپا خواهد شد. درست است؟

    نه، اینجا نمایشگاهی برپا نخواهد شد. قرار است نمایشگاهی از عکس هایم در شهر بوخوم آلمان برپا شود که در آن نمایشگاه، تعدادی از عکس های مجموعه «دیوار» به نمایش گذاشته می شود. ولی در جای دیگری نمایشگاه نخواهم داشت.
    
    به عنوان یک هنرمند «چند وجهی»(Total artist) این سفرها برای شما چه نتایجی به همراه دارد؟

    این سفرها برای من یک نوع زندگی است. در آنها تحرک است. از جایی به جایی دیگر می روم و آدم ها و فضاهای دیگر را می بینم. مهم تر از همه اینکه، این روزها هر سفری برای من «سوغاتی کار» دارد و وقتی برمی گردم یک مقداری کار کرده ام.
   

    طی سفرها عکس هم می گیرید؟

    بله، مفصل! نمی دانم این عکس ها بالاخره به درد کجا و چه می خورد؟ یک موقعی فکر می کردم از این عکس ها کتاب چاپ می کنم ولی با این وضعیت بد اقتصادی و کاغذ و چاپ و نشر این امید را فعلاندارم. فقط عکس می گیریم و کنار می گذاریم.
   

    قبلاچند نمایشگاه موفق از این عکس ها برپا کردید. قصد ندارید از این عکس ها نمایشگاه دیگری بگذارید؟
    نه، این عکس ها برای چاپ کتاب خوب است. از طرفی برپایی نمایشگاه هم خیلی سخت شده است.
   

    گویا قرار است در اسپانیا هم کارگاهی برپا کنید...

    بله، در فستیوالی در شهر «مورسیا» ی اسپانیا که زادگاه ابن عربی است، هر سال یک فستیوال ادبیات و سینمایی با عنوان «ابن عربی» (ایباف) برگزار می شود. قرار است در این فستیوال یک گفت وگویی دونفره با ژان کلود کریر در مورد ابن عربی داشته باشیم.
   

    چه شد این موضوع را به شما پیشنهاد دادند؟

    همان طور که اشاره کردم، اسم این فستیوال «ابن عربی» است. من پیش از این یک بار دیگر هم در این فستیوال شرکت داشته ام. این بار دوم است که به این برنامه می روم برای گفت وگو و برگزاری کارگاه فیلمسازی؛ مثل همین کارگاهی که در استراسبورگ دارم.

گردآوری:گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: روزنامه شرق



 مطالب پیشنهادی: