بازیگر و کارگردان سریال «سربدران» مهمان کافه خبر بودند تا خاطرات ساخت این سریال را مرور کنیم و به وضعیت سریال سازی با گرایش تاریخی بپردازیم.
قرار بود برگردیم به دهه 60، به سالهایی که سریال «سربدران» کلید خورد و بعد روی آنتن رفت. میخواستیم به پشت صحنه این سریال سرک بکشیم و مراحل تولید آن را مرور کنیم. اما علی نصیریان زودتر به کافه خبر آمد، تا محمد علی نجفی برسد، تقویم همین طور ورق خورد. آنقدر که رسیدم به دهه 30 به خانه کوچک شاهین سرکیسیان و جوانهایی که دور هم جمع شده بودند تا شکل دیگری از تئاتر را در ایران اجرا کنند.
«سرکیسیان تازه به ایران آمده بود، ما آن موقع در مدرسه هنرپیشگی درس میخواندیم، فهمیه راستکار مرا به سرکیسیان معرفی کرد.» این ها را علی نصیریان گفت. بازیگری که سهم زیادی در شکل گیری تئاتر نوین ایران دارد و اولین متنهای نمایشی با نگاه ایرانی را خلق کرده است. متنهایی مثل «افعی طلایی»، «بلبل سرگشته» و... «ما با سرکیسیان تمرین می کردیم، با شور و شوق هم تمرین میکردیم. سرکیسیان آن موقع اطلاعاتش در مورد تئاتر مدرن به روز بود و در زمانی که کسی استانیسلاوسکی را نمیشناخت، او برای ما از استانیسلاوسکی و شیوههایش برای بازیگری می گفت.»
آن جمع تا مدتها در خانه سرکیسیان تمرین میکردند، خیلیها هم برای دیدن کارشان به واسطه رفاقت با سرکیسیان به آن خانه میآمدند. از جلال آل احمد و همسرش سیمین دانشور گرفته تا احمد شاملو و...
تمرین با سرکیسیان اما منجر به اجرای اثری نشد، اما جرقه شکلگیری تئاتر ملی در همان خانه زده شد، داستانهای هدایت اولین دستمایه بود برای نوشتن نمایشنامهای ایرانی، تجربهای تازه در حوزه نمایشنامه نویسی و اجرا، زحمتش را عباس جوانمرد (بازیگر و کارگردان تئاتر) کشید و بعد نصیریان دست به قلم شد«نمایشنامه نویسی من بیشتر از روی اجبار بود، یعنی چون متنی نبود و نویسندهای من مجبور بودم خودم بنویسم، اما بعد که نمایشنامه نویسانی مثل رادی و بیضایی و ساعدی کارشان را شروع کردند من به صورت جدی روی بازیگری تمرکز کردم.»
محمد علی نجفی که رسید پرونده تئاتر و گروه هنر ملی را بستیم، چند دهه آمدیم جلو و رسیدیم به اوایل دهه 60 زمانی که خیلی از همان تئاتریها دور هم جمع شدند و در کاری بازی کردند که کارگردانش نجفی بود، و شد اولین سریال تاریخی بعد از انقلاب، سریالی با طراحی صحنهای عظیم در دوره و زمانه خودش.
«صداقت» این پاسخی است که نجفی به پرسش ما داد، وقتی از او پرسیدیم دلیل گل کردن سریال بین مردم و ماندگاریاش چه بود؟«همه با صداقت کارکردند، بازیگر، طراح صحنه، طراح گریم، تهیه کننده، نویسنده و...آن هم درشرایطی که کارکردن بسیار سخت بود.»
کارگردان سربداران اما هنوز هم از حذف بخشهای مختلف این سریال ناراحت است. «متاسفم که عبادتهای قاضی شارع حذف شد. کلی از صحنههایی که خانم کابلی طراحی حرکاتش را انجام داده بود، حذف شد. بخشهایی که مربوط میشد به شمن روحانی مغول آن هم حذف شد. یک بخش کامل از بازی امین تارخ در نقش شیخ حسن جودی حذف شد. آن هم بخشی که مربوط بود به رسیدن او به شهر میکدهها و بخشیدن خرقهاش به یک زن. بازی خانم تسلیمی و نقشش هم دچار همین وضعیت شد و ...»
این حذفها را آن موقع کسی ندید، اما بازی قاضی شارح خیلی زود در بین مردم گل کرد. تکیه کلامهایش ورد زبان همه شد . شخصیتی که نقشش را نصیریان بازی می کرد.«این شخصیت با همین مشخصات و دیالوگها در متن بود. این طور نبود که من بخواهم او را خلق کنم، من این نقش را بازی کردم. اما روال را شکستم. به خودم گفتم این شخصیت واعظ است، بیان قوی دارد. من هم باید او را از حالت نرمال خارج کنم. کاراکترش را استلیزه کنم، پر طمطراق و مطنطن حرف بزنم تا شخصیت او حک شود و در ذهن مخاطب بماند.»
نصیریان به تضاد به عنوان یکی از عناصر شکل دهنده درام اشاره کرد و بعد نقش قاضی شارح در شکل گیری این تصاد را یاد آور شد و گفت که او در واقع از لحاظ دراماتیک قهرمان داستان بود.
ساخت و طراحی دکور، بودجه کار، دستمزد بازیگران، شخصیتها، وفاداری به تاریخ و ... مرور شد تا رسیدم به امروز و وضعیتی که حالا بر سریال سازی در این عرصه حاکم است. وضعیتی که نصیریان نقدهای جدی روی آن داشت.
آفتاب که غروب کرد چای آخر را نوشیدیم، علی نصیریان هم که زودتر آمده بود، زودتر رفت.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: khabaronline.ir