ماجرای ساخت فیلم «کلوزآپ» از زبان عباس کیارستمی
چهره برجسته سینمای ایران در سال 1368 شمسی (1990 میلادی) فیلم «کلوزآپ» را ساخت. فیلمی که کیارستمی روایت جالبی از شکل گیری آن مطرح کرده بود.
کیارستمی در جریان اهدای عضویت افتخاری انستیتوی فیلم انگلستان در سخنانی نکاتی را درباره ساخت فیلم «کلوزآپ» مطرح کرده بود که حال پس از گذشت سالها قابل توجه است. در گفت و گوی «جف اندرو» با عباس کیارستمی که در سال 85 نیز بخش هایی از آن به فارسی در «سینما و ادبیات» ترجمه شده بود، کیارستمی به مراحل سخت ساخت این فیلم و چهل شب بیداری اشاره می کند.
در بخش هایی از این گفت و گو کیارستمی گفته بود: «کلوزآپ در میان کارهای من فیلم خاصی است. اساسا به خاطر اینکه من واقعا وقتی برای فکرکردن درباره اینکه چگونه آن را بسازم نداشتم. قرار بود فیلمی با نام «پول توجیبی» بسازم که درباره بچه ها در مدرسه بود. گروه آماده بود تا اینکه من گزارشی را در روزنامه خواندم و به هیجان آمدم و ذهنم درگیر شد. به تهیه کننده ام زنگ زدم و از او خواستم فیلم را کنار بگذاریم و کار دیگری را شروع کنیم. او هم موافقت کرد.»
کیارستمی در ادامه با بیان اینکه پس از این تصمیم دوربین را به جای مدرسه به زندان برد، گفته بود: «چهل روز فیلمبرداری خیلی سخت داشتیم چرا که شخصیت های اصلی داستان پذیرفته بودند که نقش های منفی خود را دوباره بازی کنند و من هر روز منتظر بودم که آنها پشیمان شوند و بگویند می خواهند کنار بکشند. من فیلمنامه نداشتم و در طول چهل روز شب ها یادداشت برمی داشتم و روزها فیلم می گرفتم. شاید باور نکنید اما من چهل شب نخوابیدم. در ابتدای فیلم مرا در مکالمه ای می بینید، عکسی از هم از آخر فیلمبرداری دارم که تمام موهایم ریخته است. باور کنید من هنوز هم از اینکه موفق شدم این فیلم را بسازم متعجبم. واقعا احساس می کنم که نه کارگردان فیلم بلکه یکی از حاضرین بودم و تا حدود زیادی فیلم خودش ساخته شد. کاراکترها درگیر کاری شدیدا واقعی بودند و آنقدر که هنرپیشه ها مرا راه می بردند من آن را کارگردانی نمی کردم. خاص بودن فیلم هم از همین است.»
سالها بعد 846 منتقد، برنامه ریز و توزیع کننده فیلم در نظرسنجی «سایت اند ساوند»، 50 فیلم برتر تاریخ سینما را معرفی کردند که «کلوزآپ» در رتبه 42 این فهرست قرارداشت. همچنین سال گذشته نیز جشنواره بین‌المللی فیلم بوسان در بیستمین دوره برگزاری‌اش، نام 100 فیلم برتر سینمای آسیا را منتشر کرده که «کلوزآپ» عباس کیارستمی، دهمین رتبه آن را کسب کرده بود.
پرداختن به فیلم «کلوزآپ» از آن رو اهمیت دارد که بسیاری از منتقدان مطرح غربی مانند «گادفری چشایر»، معتقدند زنده یاد کیارستمی با این فیلم که آن دوره مورد استقبال خارجی ها قرار گرفت، توانست مسیر ورود خود به جشنواره های جهانی را هموارتر کند و مورد استقبال عاشقان فیلم در کشورهای دیگر قرار گیرد. فیلمی که به نعبیر «چشایر» در ایران دز زمان نمایش با واکنش‌های متفاوت و اغلب منفی‌ای روبرو شد، اما خارج از ایران فوق‌العاده موفق بود.
گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع : asriran.com