به بهانه سالمرگ بابک بیات
بابک بیات خورشید فروزان آسمان هنر ماست؛ مگر میشود خورشید را به خاک سپرد؟ بابک بیات دریای خروشان جهان هنر ماست؛ مگر میشود دریا را به خاک سپرد؟ بابک بیات از پل تاریخ، از پل زمان گذشته و به افسانهها پیوسته است. پاییز را دوست داشت در پاییز فوت کرد، دوست نداشت دیگر مرگ عزیزانش را ببیند که ندید.
مختصری از زندگی نامه بابک بیات
پیش از انقلاب
بابک بیات در سال ۱۳۲۵ در شهر تهران به دنیا آمد. از سن ۱۹ سالگی در اپرای تهران و زیر نظر خانم اولین باغچهبان، آقای ثمین باغچه بان و نصرتالله زابلی با موسیقی کلاسیک و جهانی آشنا شد و در حدود پنج سال همکاری خود را با این اپرا ادامه داد. بعد از آن با محمد اوشال آهنگساز و رهبر ارکستر جاز فولکوریک دوستی عمیقی پیدا کرد که این دوستی به ادامه هارمونی و آکومپانی مان و فراگیری دیگر اشتیاقات موسیقایی بیات منجر شد. ایرج جنتی عطایی شاعر و ترانه سرا و نمایشنامه نویس که از دوران کودکی تا قبل از انقلاب با بابک بیات همگام با هم موسیقی ترانه را ادامه دادند، در زندگی بیات و خانواده اش بسیار مؤثر بود، که این دوستی به ساخت ترانههای بسیاری از جمله: غریبه، جنگل، بنبست، خونه، فریاد زیر آب، علی کنکوری، تپش، خاتون، سایه، خورجین (بانوی شرقی)، فصل بد خاکستری (روح بزرگوار)، سقف، هیچکسی مثل تو نبود، طلایه دار (ای بزرگ موندنی) و بسیاری ترانههای دیگر منجر شد.
بابک بیات موسیقی فیلم را با فیلم غریبه که با همراهی واروژان ساخته شد، شروع کرد. بعد از فیلم غریبه، بیات موسیقی فیلمهای :خوشید در مرداب، شب آفتابی (با ترانه عروسک قصه من)، برهنه تا ظهر با سرعت، فریاد زیر آب، سریال چنگک و بسیاری موسیقی فیلمهای دیگر را ساخت.
پس از انقلاب
بعد از انقلاب بابک بیات فعالیت موسیقی را در شرکت ابتکار، همراه با دوستش ابراهیم زال زاده و با کاست قاصدک، زندگی نامه صمد بهرنگی و بصورت ترانههای کودکانه خانم سیمین قدیری آغاز نمود. پس از آن کاست خروس زری پیرهن پری را به همراه احمد شاملو و کاستهای سکوت سرشار از ناگفته هاست و چیدن سپیده دم را با صدای احمد شاملو موسیقی ساخت.
بابک بیات موسیقی فیلم را در بعد از انقلاب با فیلم مرگ یزد گرد ساخته بهرام بیضایی ادامه داد و در سال ۱۳۶۲ موسیقی فیلمهای نقطه ضعف و ریشه در خون را ساخت و در سالهای بعد برای فیلمهای شاید وقتی دیگر و مسافران ساختههای بهرام بیضایی، سریال سلطان و شبان، کشتی آنجلیکا، عروس، پرده آخر، طلسم، مرسدس، جهان پهلوان تختی، دستهای آلوده، اتوبوس، قرمز، دو زن، شیدا و در حدود ۹۰ فیلم سینمایی موسیقی نوشته است و آخرین سریالی که وی برای آن موسیقی ساخته است سریال ولایت عشق است.
ما چه کردیم با بابک بیات؟
سوالهای بیپاسخ بسیار است. چرا آثار بابک بیات با چنین مخالفتهایی مواجه میشدند اما جوانان این روزهای پاپ با اشعار و موسیقیهای گاها بیمحتوا به سرعت مجوز ارشاد را دریافت میکنند؟ بابک بیات چه داشت که دیگران نداشتند؟
بابک بیات با ثبت آثار ماندگارش در تاریخ موسیقی ایران و با جاودان کردن نامش در میان مردم؛ نه سال پیش در سن شصت سالگی زمین را ترک گفت. پس از مرگ او مقام اول شهرداری نزد خانوادهاش آمد و گفت که خانهی او برای تبدیل شدن به موزه خریداری میشود؛ با گذشت نزدیک به شش سال هیچکس آن خانه را نخرید. خانه بابک بیات کوبیده شد و ساختمانی بلند جایش را گرفت. حالا به لطف مسئولان دیگر هیچ نشانی از بابک بیات در خانهای دیده نمیشود.
بابک صحرایی که از دوستان نزدیک بابک بیات بوده و همکاریهای بسیاری با او داشته در جایی گفته است:
هیچ وقت نمیتوانم از واژه مرگ برای بابک بیات استفاده کنم. هنوز حضور تاثیرگذارش را در موسیقی ایران حس میکنیم. حضوری که شاید در گاهی از اوقات بسیار پررنک تر و اثر گذارتر از خیلیهایی باشد که زندهاند و ودر موسیقی فعالیت دارند.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ