شهر نفرین شده+تصاویر

تپه‌های سیلک، پیشینه‌ای هشت‌هزار ساله دارند و کهن‌ترین زیگورات ایران در آنجاست؛ اما حالا بعد از گذشت هزاران سال از نابودی این تمدن، بقایای آن هم در حال از بین رفتن است؛ سایت باستانی سیلک در محاصره‌ی باغ‌ها و ساختمان‌هایی قرار گرفته که اگر ساکنانش چاهی حفر کنند، ممکن است اسکلت و سفالینه‌های چندهزار ساله را پیدا کنند؛ چیزی که در کاشان غیرعادی نیست!

محوطه‌ی تپه‌های سیلک در یکی از کوچه‌های فرعی شهر کاشان واقع شده و برخلاف اسم و آوازه‌اش، بازدیدکننده‌ی چندان زیادی ندارد. بیشتر گردشگرانی که به کاشان می‌روند، ترجیح می‌دهند با توجه به گرمای این منطقه و آفتاب تندش، وقت خود را در مکان‌های باصفاتری مانند باغ فین بگذرانند و به‌راحتی یکی - دو ساعت را در آنجا بمانند.

ورودی سایت سیلک در انتهای کوچه‌ای قرار گرفته و فقط توسط یک در با نرده‌هایی که به زحمت از متوسط قد یک انسان بلندتر است، محافظت می‌شود.

بعد از پرداخت بلیت 1500 تومانی به محدوده‌ای وارد می‌شویم که سرگذشتی به بلندای تاریخ بشر دارد؛ ولی حالا چیز زیادی از آن نمانده است. بقایای سیلک به رومن گیرشمن - باستان‌شناس فرانسوی - مدیون است که بعد از انتقال آثاری از تپه‌ی سیلک به موزه‌ی لوور، متوجه قدمت آن‌ها شد و به کاوش در این محوطه پرداخت.
تا پیش از آن زمان ( سال 1310) تپه‌ی سیلک بین مردم کاشان به «شهر نفرین‌شده» معروف بود و شاید وضعیت اسفبار امروزش در نام دیروزش ریشه داشته باشد.

 پس از کاوش‌های اولیه، تپه‌ی سیلک بار دیگر در سال 1380 توسط یک گروه ایرانی به سرپرستی دکتر صادق ملک شهمیرزادی کاوش شد و یافته‌های جدیدی از ساکنان سیلک به‌دست آمد. کهن‌ترین زیگورات ایران هم در همین کاوش‌ها کشف شد.
از آن زمان به بعد، کاوش جدی‌ای در سیلک انجام نشد تا امروز که فضاهای کشف‌نشده‌ی سیلک چند برابر فضاهایی است که کاوش شده‌اند، نیمی از ساختمان زیگورات و سایر بناهای کشف‌شده هم زیر خاک است و چه بسا، بناها و آثار دیگری در دل خاک باغ‌ها و آپارتمان‌های واقع در حریم سیلک مدفون باشند.
قدم زدن در محوطه سیلک مشخص می‌کند که فقط با کمی جست‌وجو می‌توان آثاری را پیدا کرد، چراکه همین حالا هم قسمتی از این آثار از خاک بیرون آمده است. تکه‌های زیادی سفال هم در محوطه رها شده و برای حفاظت از آن‌ها فقط به چند تابلو بسنده و از بازدیدکنندگان خواسته شده که از جمع‌آوری سفال‌ها خودداری کنند!

مشخص است که تعیین مسیر با الوارهای چوبی بدون حفاظ، مانع از رفتن گردشگران روی تپه‌ها و جمع کردن تکه‌سفال‌هایی که نقش‌های چندهزار ساله‌ای دارند، نمی‌شود. در قسمت‌های پشتی تپه نیز که توسط اتاقک‌های نگهبانی، موزه و بخش فروش بلیت، دید چندانی به آنجا وجود ندارد، بازدیدکنندگان به‌راحتی می‌توانند به بخش‌های ممنوعه و خطرناک وارد شوند و سفال جمع کنند.

تعداد نگهبانان سایت سیلک هم به هیچ‌وجه جوابگوی وسعت این منطقه نیست، به‌طوری که تعداد زیادی از آثاری که در اتاقک موزه مانند نگهداری می‌شوند، بدون داشتن حفاظت خاصی زیر محفظه‌های شیشه‌یی قرار دارند. فضای اصلی سیلک هم وضعیت بهتری ندارد و مشخص نشدن حریم محوطه، سیلک را به‌طور جدی تهدید می‌کند.

به گفته‌ی مسوولان حفظ و نگهداری سیلک، با این‌که تا یک‌هزار متری این محوطه، حریم سیلک محسوب می‌شود، اما مردم زمین‌های اطراف را به‌صورت غیرمجاز تصرف کرده‌اند. مالکان این زمین‌ها که باغ و ساختمان مسکونی‌ شده‌اند، از شهرداری کاشان و سازمان میراث فرهنگی مجوز ساخت ندارند. به همین دلیل هم در این منطقه، سفال و اسکلت کشف شده و حتی یکی از همسایه‌های سیلک هنگام حفر چاه برای فاضلاب، چند اسکلت باستانی پیدا کرده است. چند سال پیش هم تعداد زیادی سفال در حفاری دانشگاه پیام نور کاشان پیدا و به سازمان میراث فرهنگی تحویل داده شدند، اما مشخص نیست سالانه چقدر سفال و اسکلت در خانه و باغ‌های اطراف سیلک کشف می‌شود که مردم آن‌ها را به سازمان میراث فرهنگی نمی‌دهند.


علاوه بر این، برخی باغ‌های اطراف به‌قدری به محوطه‌ی سیلک نزدیک شده‌اند که گاهی ورودی آن‌ها به داخل محوطه‌ی باستانی سیلک باز می‌شود!

یک ضلع از این سایت نیز فقط با فنس حفاظت می‌شود که قطعا نمی‌تواند نگهبان خوبی برای تاریخ سیلک باشد.

حالا سایت باستانی سیلک که راز و رمزهای زیادی از حیات بشر را در خود مدفون دارد، چشم‌انتظار کمی توجه است.

www.seemorgh.com/culture