در میدان ستونها در کوی هفت دستگاه هفت قندیل در کنار همدیگر قرار گرفته اند که با ضربه زدن به هر کدام صدای یک نت موسیقی به گوش میرسد...
 
ما در این مجموعه سعی داریم به اجمال غارهای دیدنی ایران را معرفی کنیم و در آینده برآنیم به تفصیل غارهای ایران را برای دوستداران طبیعت و جاذبه های ایران معرفی کنیم تا به این وسیله بستری برای  آشنایی بیشتر  با جاذبه های توریستی ایران فراهم کنیم .

چال نخجیر

چال نخجبر در8 کیلومتری شمال نراق در استان مرکزی قرار گرفته است.جزو غارهای مرطوب افقی می‌باشد.قدمت آن به 70 میلیون سال قبل ودوره سوم زمین شناسی بر می‌گردد.حدود 18 سال قبل کشف شده است.14 کیلومتر از دالانهاو راهروهای آن ایمن سازی شده و1200متر آن کف سازی ونورپردازی شده و آماده بازدید برای عموم میباشد.
  درون غار عموما"کریستالیزه بوده ودیواره های آن پوشیده از اسفنج بلورین است.غار دارای دالانها،دهلیزها،کریدورها و ترازهای متعدد و حوضچه های آب زیبایی می‌باشد.نمونه های نادر رسوبات دولومیتی به مقدار قابل توجهی به صورت لایه های سفید کف این مسیر ها را پوشانده اند.در عمق 60 متری از دهانه غار و در فاصله 140 متری آن دریاچه عمیقی وجود دارد.

علیصدر

در75 کیلومتری شمال غربی همدان و درمجاورت روستای علیصدر از توابع کبودر آهنگ واقع شده است .زمان شکل گیری آن مربوط به دوران دوم زمین شناسی می‌باشد . غار علیصدر از سال 1342 مورد کاوش قرار گرفته وتا بحال 12.4 کیلومتر آن شناسایی شده است. این غار بزرگترین غار آبی دنیا میباشد واز معدود غارهایی است که براحتی می‌شود در آن قایقرانی کرد.آب آن ازقناتها و چشمه های زیرزمینی منشا گرفته است. 2.7 کیلومتراز گذرگاهها ایمن سازی و نورپردازی شده وآماده بازدید عموم می‌باشد.محوطه اصلی غار از  شمار زیادی تالار بزرگ وکوچک پیچ درپیچ شکل گرفته است که بوسیله راهروها و دالانها به هم متصل شده اند.سقف غار که در مناطقی به ارتفاع 10 متراز سطح آب می‌رسد از رسوبات کربنات کلسیم خالص  و مخلوط به اشکال مختلف تزیین شده است.
قوری قلعه

در فاصله 87 کیلومتری کرمانشاه به سمت پاوه به عمیق ترین  غار آسیا می‌رسیم که عمرش به 65 میلیون سال می‌رسدوحدود 30سال قبل مورد شناسایی قرار گرفته است. این غار بیشتر شبیه یک تونل میباشد که از زیر آن آب با عمق حدود 2متر جاری میباشد .فعالیتهای رسوبات آهکی منجر به تشکیل استلاکتیت ها واستلاگمیت های بسیار زیبا و تالارهای متعددومسیرهای دیدنی گردیده است.طول این غار 13 کیلومتر وستون  فقرات آن 3140 متر میباشد و در حال حاضر حدود 500 متر آن ایمن سازی  ونور پردازی شده است که شامل تالارهای مریم وکوهان شتر می‌باشد . آماده بازدید عموم می‌باشد . قسمت های دیگر مسیر برزخ که از نقاط خوفناک غار می‌باشد وتالارهای بلور وعروس می‌توان نام برد.
  ازخصوصیات این غار وجود آثار زندگی از حدود 8 هزار سالا قبل تا بحال در این محل می‌باشد.که از آنها می‌توان از جمجمه مربوط به دوره پارینه سنگیٰ، 2 قطعه شیی کتیبه دار دوره ساسانی،ظروف نقره ای بیضی ومدور که منقوش به پرندگان در حال شکار و طرح اسطوره ای شیر ، نقش تزیینی اسلیمی ‌و گل های لوتوس ،نام برد.
کتله خور

در 80 کیلومتری جنوب خدابنده در دامنه کوه ساقیزلو در جنوب شرقی شهر گرماب از استان زنجان قرار گرفته است.این غارکه  در 100 کیلومتری غار علیصدر ودر راستای آن قرار گرفته و عمری معادل آن دارد . در ابتدا حاوی آب بوده ولی تشکیل طبقات منجر به نفوذ آب به طبقات زیرین شده وبه غاری تقریبا" خشک تبدیل شده است.
  غار در سال 1340 توسط کمالی زنجانی به ثبت رسیده ودر سال 1365 مورد کاوش اساسی قرار گرفته است و تا بحال حدود 30 کیلومتر از دالانهای متعدد آن شناسایی شده ومسیری تقریبا"2 کیلومتری برای بازدید آماده میباشد . رسوبات آهکی زیبایی که در بعضی نقاط به هم رسیده و نقش ستون را برای غار بازی میکنند در دالانها ودهلیز ها وتالارهای غار خودنمایی میکنند . میدان شیر خوابیده،میدان بیستون، میدان چهل ستون،سه راهی کوهی،میدان پنج شیر تالار عروس....قسمتی از زیباییهای این غار است.در میدان ستونها در کوی هفت دستگاه هفت قندیل در کنار همدیگر قرار گرفته اند که با ضربه زدن به هر کدام صدای یک نت موسیقی به گوش میرسد
غار کتله خور از غارهای منحصر بفرد چند طبقه دنیا مباشد تا بحال 3 طبقه آن شناسایی شده وگمان می‌برند که 7 طبقه داشته باشد.استلاکتیت ها واستلاگمیت های در گذرگاههای غار دیده می‌شود که در رنگهای مختلف وبطور شفاف دیده میشود که مورد اخیر از اختصاصات کتله خور میباشد.100 متر ابتدایی غار محل زندگی انسانهای نخستین بوده و80 اسکلت از آنها که پیدا شده همچنان در این محل نگهداری می‌شود.
سهولان
 

این غار در 35 کیلومتری شهرستان مهاباد ودر جاده مهاباد –بوکان از استان اذربایجان غربی قرار گرفته است . قدمت آن به دوران دوم زمین شناسی وحدود70 میلیون سال قبل می‌رسد . در زبان کردی سهول به معنای یخ می‌باشد و کنایه ای از زمستانهای سخت محل می‌باشد.
اولین بار زاک مورگان 90 سال قبل با کمک اهالی محل از راه آبی وارد شده واز سمت خشکی خارج شده است ونقشه ای از آن کشیده که تا حدودی با آن مطابقت دارد.بعدا"در سالهای1350و1370بار دیگر غار مورد شناسایی قرار گرفته است . این غار از انواع آبی –خاکی میباشد که300متر از مسیر آبی و250متر از مسیر خشکی آن کشف گردیده است.
غار در ارتفاع 2000 متری قرار گرفته و هوایی سرد و مرطوب دارد از دهانه ورودی لانه کبوتران  که وارد می‌شویم باید 106 پله به سمت پایین رفته تا به اسکله قایقها برسیم و با آن از سه تالار و راهرو گذشته و در طی مسیر از رسوبات آهکی که به اشکال متنوع و زیبا شکل گرفته اند مثل خوشه انگور،هشت پا،لاکپشت، دلفین و.. تا به تالار اصلی که چهارمین و بزرگترین تالار می‌باشد برسید که، ارتفاع سقف حدود 50 متر .25 متر عمق دریاچه و500متر وسعت آن می‌باشد وپس از آن به قسمت خشکی ودالانهای تنگ و باریک رسیده و از دهانه فرعی  کونه مانلان پس از بالا رفتن از 170 پله خارج می‌شوید.
  پیداشدن سفالهایی مربوط به دوره اشکانی وجام مسی پیه سوز دوره ایلخانیان نشانه های استفاده از این غار از قدیم الایام می‌باشد در دوره معاصر نیز روستا ییان بخاطر تجاوزات روسها مدتی در این غار زندگی  کرده اند.
 
 
تهیه و تدوین : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ ـ دکتر محمدرضا رضوانی
www.seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ