عید غدیر خم چه روزی است؟

غدیر خم نام ناحیه‌ای میان مکه و مدینه است که پیامبر اسلام (ص) در حجةالوداع ، علی بن ابی طالب (ع) را «ولی» پس از خود اعلام کرد. ۱۸ ذی‌الحجه سال ۱۰ هجری قمری (مطابق با ۲۸ اسفند سال ۱۰ خورشیدی) ، سال‌روز این واقعه میان شیعیان به عید غدیر خم شهرت دارد.

حضرت محمد (ص) ، پیامبر اسلام در بازگشت از آخرین حج خود همه مسلمانانی که در حج شرکت داشتند را در غدیر خم جمع کرد و شیعیان معتقدند که او در آنجا علی بن ابی‌طالب را به‌ عنوان وصی و برادر و جانشین خود از جانب الله معرفی کرد. عبارت معروف «هر آن‌کس که من مولای او هستم ، پس علی مولای اوست» قسمتی از خطابه بلند غدیر می‌باشد.

گرچه در تفسیر حدیث غدیر خم در بین شیعه و سنی اختلاف وجود دارد. اهل سنت تنها اظهار نزدیکی پیامبر به علی و دوستی با او را می‌دانند و اظهار خواسته اش که علی به عنوان پسر عمو و فرزند خوانده اش جانشین او در مسئولیت‌های خانوادگی اش پس از مرگ شود . این واقعه و حدیث غدیر در کتاب‌های شیعه و بسیاری کتاب‌های اهل سنت نقل شده است. اولین منبع تاریخی که به این کتاب اشاره می‌کند یعقوبی مورخ شیعه در نیمه دوم قرن سوم هجری است و اولین آثار ادبی قابل تاریخ گذاری، مجموعه اشعاری از نویسندگان شیعه در قرن دوم هجری است. از حدود قرن دوم هجری واقعه غدیر خم به عنوان دلیل نویسندگان شیعه برای اثبات برحقی علی (ع) بر جانشینی محمد (ص) آمده است.

غدیر خم کجاست ؟

« غدیر خم » نام ناحیه‌ای در میان مکه و مدینه است که بر سر راه حاجیان قرار دارد و به خاطر وجود برکه‌ای در این محل که در آن آب باران جمع می‎شده‌ است ، به این نام شهرت یافته‌ است. غدیر در ۳-۴ کیلومتری جحفه واقع شده و جحفه در ۶۴ کیلومتری مکه قرار دارد که یکی از میقات‌های پنجگانه‌ است . در جحفه راه اهالی مصر ، مدینه ، عراق و شام از یکدیگر جدا می‌شود . غدیر خم به‌ سبب وجود آب و چندین درخت کهنسال ، محل توقف و استراحت کاروانیان بود ؛ اما گرمایی طاقت‌فرسا داشت.

عید غدیر خم از دیدگاه تاریخی

به نوشته سید حسین نصر هنگامی که حضرت محمد (ص) از آخرین حج خود در سال ۶۳۲ میلادی باز می‌گشت خطابه‌ای در مورد حضرت علی (ع) ایراد نمود که توسط شیعه و سنی بسیار متفاوت تفسیر شده‌ است. مطابق با روایت هر دو گروه حضرت محمد (ص) گفت که علی (ع) وارثش و برادرش و کسی است که هر کس پیامبر را به عنوان مولایش (رهبر یا دوست قابل اعتماد) بپذیرد (کلمه مولا مرتبط است با ولایت با کسر واو) یا وَلایت (با فتح واو) که حکومت، شروع مبادرت، غلبه معنوی و قدرت معنی می‌دهد.

شیعیان این اظهارات را به معنی تعیین علی به جانشینی پیامبر و اولین امام می‌دانند. اهل سنت تنها اظهار نزدیکی پیامبر به علی می‌دانند و اظهار خواسته‌اش که علی به عنوان پسرعمو و فرزندخوانده‌اش جانشین او در مسئولیت‌های خانوادگیش پس از مرگ شود.

به گفته ماریا دقاق ، بسیاری از منابع اهل سنت واقعه غدیر خم را نقل کرده‌اند اما قائل به این موضوع نیستند که غدیر دلالت بر تعیین علی به عنوان جانشین سیاسی پیامبر مسلمانان داشته‌ است. مجموعهٔ جامعی از نقل قول‌ها و احادیث در مورد غدیر خم در سه کتاب اهل سنت وجود دارد.
 

اعمال روز عید غدیر خم

برای این روز شریف اعمال زیادی وارد شده که ما به اختصار به بعضی از این اعمال اشاره می کنیم. (جهت تفصیل بیشتر به کتاب شریف مفاتیح الجنان مراجعه شود)

1- روزه
2- غسل کردن

3- زیارت حضرت علی (ع) که یکی از آنها زیارت "امین الله" است
4- خواندن دعای " ندبه "

5- چون مؤمنی را ملاقات کند ، این تهنیت را بگوید : « الحمد الله الذی جعلنا من المتمسّکین بولایه امیر المومنین و الائمه المعصومین علیهم السلام»

و برای این امور فضیلت بسیاری ذکر شده است :

پوشیدن لباس های نیکو ، زینت کردن ، استعمال بوی خوش ، شادی کردن و شاد نمودن شیعیان امیر المومنین ، گذشت از تقصیر شیعیان ، برآوردن حاجت آنان ، صله رحم ، اطعام اهل ایمان ، شکر و سپاس به خاطر نعمت بزرگ ولایت و ...

گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع : scipost.ir