سلطان ابراهیم اول: پادشاهی دیوانه پس از سلطان مراد!
در این مقاله میتوانید سرگذشت سلطان ابراهیم اول پادشاهی که پس از سلطان مراد چهارم به سلطنت رسید و به او لقب روانی دادند را مطالعه نمایید.

ابراهیم در امپراطوری عثمانی : سلطانی که به او لقب دیوانه دادند!

ابراهیم از سال 1640 تا  1648 سلطان امپراطوری عثمانی بود. او در قسطنطنیه به دنیا آمد و پسر احمد اول و والده کوشم سلطان بود ، نام یونانی کوشم سلطان در اصل آناستازیا بود. تاریخ دانان قرن بیستم به خاطر بیماری روانی که داشت به او لقب ابراهیم دیوانه یا به زبان ترکی دلی ابراهیم دادند.

بیشتر بدانید : مصطفی اول دیوانه ای که پادشاه عثمانی شد

اوایل زندگی سلطان ابراهیم اول

ابراهیم در 5 نوامبر 1615 به دنیا آمد و پسر سلطان احمد اول بود. وقتی ابراهیم دو ساله بود، پدر او به طور ناگهانی فوت کرد و عموی ابراهیم, یعنی مصطفی اول به پادشاهی رسید. تا آن زمان، کوشم سلطان و بچه هایش و به همراه آنها ابراهیم به قصر قدیمی فرستاده شده بودند. بعد از جانشینی برادرش مراد چهارم ، ابراهیم در یک اتاق مخصوص حبس شده بود که بر سلامت روانی او تاثیر بسیار بدی گذاشت. طبق وصیت سلطان مراد ، دیگر برادران او شاهزاده بایزید، شاهزاده سلیمان و شاهزاده قاسم به ترتیب  اعدام شده بودند و به همین خاطر ابراهیم می ترسید که نفر بعدی او باشد. با این وجود، بعد از مرگ برادرش، ابراهیم, سلطان امپراطوری عثمانی شد.

سالهای اول قدرت سلطان ابراهیم عثمانی

ابراهیم که یکی از بدنام ترین سلطان های عثمانی بود؛ تا قبل از به تخت نشستن به جای سلطان مراد چهارم (1623 الی 40) در سال 1640 محبوس شده بود. سه برادر او توسط مراد اعدام شده بودند و زندگی ابراهیم همواره همراه با ترس بوده است. با وساطت کوشم سلطان او از مرگ نجات یافت. بعد از مرگ مراد ، از وزیر اعظم کمانکش, "کارا مصطفی پاشا" خواسته شد تا سلطنت را بر عهده بگیرد، اما با واسطه گری کوشم سلطان و رضایت وزیر اعظم و طبق وصیت برادرش مراد ، ابراهیم بر تخت سلطنت نشست.

پرتره مینیاتوری سلطان ابراهیم اول عثمانی
پرتره مینیاتوری سلطان ابراهیم اول عثمانی

در طول چهار سال اول سلطنت ابراهیم، کارا مصطفی پاشا به عنوان وزیر اعظم باقی ماند و توانست سلطنت را پابرجا نگه دارد. طبق  عهدنامه Szön (15 مارس 1642) با اتریش صلح کرد و در طول همان سال Azov را از دست قزاق ها پس گرفت. کارا مصطفی نیز اجازه ضرب سکه را دریافت کرد و تعداد سربازان پیاده نظام کاهش یافت و تعداد حکمران های غیر مطیع نیز کاهش یافت. در خلال این سالها ، ابراهیم نامه هایی به وزیر اعظم می نوشت و سوالاتی پیرامون اصول درست حکمرانی در امپراطوری را از او می پرسید. کارا مصطفی نیز برای پادشاه کم تجربه خود نامه هایی نوشت و درباره این امور به او توضیحاتی داد. ابراهیم خیلی مواقع به صورت پنهانی در استانبول سفر میکرد و از وزیر اعظم میخواست تا به امور کشور بپردازد.

سقوط و بحران سلطان ابراهیم اول

ابراهیم اغلب به خاطر سردرد های مکرر و ضعف جسمانی اش دچار آشفتگی و پریشانی می شد، شاید علت آن حوادثی بود که در دوران اولیه زندگی اش به وقوع پیوست. او تنها بازمانده از خاندان عثمانی بود. از ابراهیم خواسته شد تا با دختران حرم سرا ازدواج کند و خیلی زود صاحب سه فرزند شد: محمد چهارم، سلیمان دوم و احمد دوم.

ابراهیم علاقه خاصی به بانوان حرم داشت که یکی از آنها شکرپاره خاتون بود. بعدا به خاطر اتحاد صالح دار یوسف آقا و شاهزاده محمد پاشا، وزیر اعظم کارا مصطفی عزل شد  و یوسف آقا, " کاپیتان پاشا" لقب گرفت و شاهزاده محمد هم وزیر اعظم شد.

در سال 1644، به یک کشتی که حامل زائرین سفر به مکه بود؛ حمله شد. چون این دزدان در جزیره کرت لنگر انداخته بودند، کاپیتان یوسف پاشا از ابراهیم خواست تا به جزیره حمله کند. همین حمله باعث یک جنگ 24 ساله با ونیز شد (تا سال 1669 هنوز جزیره کرت به طور کامل جزو قلمرو عثمانی محسوب نمی شد). طی همین حوادث کاپیتان یوسف باوزیر اعظم اختلاف پیدا کرد و همین امر منجر به اعدام او شد. عیاشی های ابراهیم سلطان او را در امر سلطنت ضعیف کرده بود و همین مساله باعث نفوذ و قدرت یافتن هرچه بیشترِ اطرافیانش در امور مملکت می شد. او برای خود 8 معشوقه برگزید و با یکی از معشوقه های خود به نام تلی خاصگی ازدواج کرد .

سلطان ابراهیم اول
سلطان ابراهیم اول

عزل و اعدام سلطان ابراهیم عثمانی

تسخیر تنگه داردانل و همچنین تحمیل مالیات های سنگین در طول جنگ برای تامین هزینه های هوسرانی های ابراهیم باعث نارضایتی شد. در سال 1647، وزیر اعظم صالح پاشا، کوشم سلطان و شیخ الاسلام عبدالرحیم آقا تصمیم گرفتند تا او را عزل کنند و یکی دیگر از پسران کوشم را بر تخت پادشاهی بنشانند, اما موفق نشدند . صالح پاشا اعدام و کوشم سلطان از حرم تبعید شد.

سال بعد، جان نثار و اعضای علما شورش کردند. در 8 آگوست 1648 ابراهیم تسلیم شد و به قصر توپ قاپی فرستاده شد. کوشم نیز رضایت خود را از عزل او اعلام کرد و گفت:
اگر این کار را نکنیم کنترل حکومت را از دست خواهیم داد. فورا او را برکنار کنید."

محمد پسر شش ساله ابراهیم را پادشاه کردند
.

وزیر اعظم جدید، صوفی محمد پاشا، درخواست شیخ الاسلام را برای فتوای اعدام ابراهیم پذیرفت. او در پیغام خود چنین نوشته بود " اگر دو خلیفه وجود داشته باشد، یکی از آنها باید کشته شود". کوشم نیز به این کار رضایت داد. دو جلاد برای اعدام او فرستاده شد. ابراهیم در 18 آگوست 1648  در حالیکه مقامات از پشت پنجره قصر او را تماشا میکردند، اعدام شد.

مینیاتوری از لحظه اعدام ابراهیم سلطان
مینیاتوری از لحظه اعدام سلطان ابراهیم عثمانی

یک داستان ساختگی وجود دارد که شیخ الاسلام به شورشیان پیوست و از کل 280 عضو حرم فقط یکی از معشوقه های ابراهیم زنده باقی گذاشت. او تورهان خدیجه بود که سه سال بعد باعث اعدام کوشم شد. این داستان احتمالا بعد از کودتا به خاطر بدنام کردن نام ابراهیم ساخته شده است.

زندگی شخصی سلطان ابراهیم اول:

معشوقه ها: سلطان خاصگی ابراهیم, تلی هماشاه سلطان، خدیجه معزز سلطان, لیلا ساچ باغلی سلطان, عایشه سلطان, ماه انور سلطان, شیوه کار سلطان

همسر قانونی او: تورهان خدیجه سلطان

پسران:

محمد چهارم از تورهان خدیجه سلطان
سلیمان دوم از صالحه دل آشوب سلطان
احمد دوم از خدیجه معزز سلطان
شاهزاده مراد از عایشه سلطان
شاهزاده سلیم از لیلا ساچ باغلی سلطان
شاهزاده بایزید از شیوه کار سلطان
شاهزاده جهانگیر از شیوه کار سلطان
شاهزاده ارهان از تلی هماشاه سلطان

 دختران:

ام کلثوم سلطان از صالحه دل آشوب سلطان
فاطما سلطان از خدیجه معزز سلطان
گوهرهان سلطان از تورهان خدیجه سلطان

که به ترتیب با افراد زیر ازدواج کردند

-  23 نوامبر 1646 داماد کافرپاشا
-  1660 چاوش زاده محمد پاشا
-  1692 پالابییک یوسف پاشا

 

بیشتر بدانید : کوسم سلطان زنی که از حرمسرا به اوج قدرت رسید! ماه پیکر همسر سلطان احمد!

بیشتر بدانید : سلطان مراد چهارم, پادشاه عثمانی +سرگذشت

بیشتر بدانید : سلطان عثمان پادشاه عثمانی چگونه کشته شد؟! عکس

 

تهیه و ترجمه: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ