23 سال از پایان جنگ ایران و عراق می‌گذرد و در این مدت زمان صدا و سیما با تولید آثاری از دفاع مقدس پاسداری کرده است.
دفاع هشت ساله غیورمردان و زنان ایرانی از کشور در مقابل جنگ تحمیلی علاوه بر بسیاری غنائم معنوی که از خود به جای گذاشته، گنجینه‌ای عظیم از مفاهیمی است که هر یک قابلیت ارائه در آثار هنری گوناگون را دارد. از نقاشی و مجسمه سازی و عکاسی گرفته تا شعر و داستان و فیلم. در این بین تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانه مردمی وظیفه سنگینی در نمایش بخش‌هایی از این گنجینه به عهده دارد. در این گزارش 10 اثر از درخشانترین آثار صدا و سیما در سال‌های پس از جنگ را مرور می‌کنیم.
20 سال پیش در سال 1370 بود که مجموعه تلویزیونی "گل پامچال" به کارگردانی محمدعلی طالبی از شبکه یک سیما روی آنتن رفت. در این مجموعه فاطمه معتمدآریا، داود رشیدی، ستاره جعفری، اسماعیل گرامی، رضا بابک، زنده‌یاد کیومرث ملک مطیعی و زنده یاد پروین سلیمانی بازی کردند. این سریال داستان دختری به نام لیلا را روایت می‌کرد که در جنوب کشور زندگی می‌کند. تا اینکه در اثر بمباران جنگی خانواده‌اش را از دست می‌دهد. یکی از اقوام برای پیدا کردن خواهر لیلا به تهران سفر می‌کند و در این مسیر اتفاقاتی برای آنها رخ می‌دهد، سپس به شمال کشور می‌روند...
این اثر از محبوب‌ترین سریال‌های تلویزیون به حساب می‌آمد و در دفعاتی که پس از سال 70 پخش شد نیز با استقبال رو به رو شد.
"بهترین تابستان من" مجموعه دیگری بود که با مضمون دفاع مقدس در سال 76 به روی آنتن رفت. داستان این سریال به کارگردانی علی بهادر، تهیه‌کنندگی حمیدرضا عاملی ساوجی و نویسندگی علیرضا اسحاقی درباره سعید نوجوانی یزدی بود که آرزوهایش را در خط مقدم جبهه می‌بیند، او بالاخره پس از ماجراهای زیادی خانواده خود را راضی می‌کند تا در جبهه حاضر شود، سعید پس از حضور در منطقه، در یک ایستگاه صلواتی مشغول به کار می‌شود و پس از اتفاقات شیرین و طنز در آنجا به صورت پنهانی به خط مقدم جبهه می‌رود.
بینندگان این سریال حتما نخستین نقش آفرینی علی صادقی در آن را به یاد می‌آورند. جز علی عباس صادقی، علیرضا اسحاقی، سید جواد هاشمی و حسین خانی‌بیگ نیز در این سریال بازی می‌کردند.
ابراهیم حاتمی‌کیا کارگردان پرآوازه سینما در عرصه دفاع مقدس در تلویزیون نیز با "خاک سرخ" حادثه اشغال خرمشهر را در اواخر دهه 70 در شبکه اول به نمایش گذاشت. این مجموعه داستانی به تهیه کنندگی منوچهر محمدی در گروه حماسه و دفاع شبکه اول سیما تولید شد و بازیگرانی چون پرویز پرستویی، مهتاب کرامتی، حبیب رضایی، لاله اسکندری و بهناز جعفری ایفای نقش کردند.
داستان این سریال، قصه زندگی خانواده‌ای است که پدر خانواده در جریان فعالیت سیاسی و حزبی خود در قبل از انقلاب به دنبال شناسائی و تعقیب ماموران یکی از دختران خود لیلا را در خیابان جای گذاشته و خود برای سال‌ها به زندان می‌افتد. مادر خانواده لیالی سال‌ها دختر دیگر خود لعیا را تنها بزرگ می‌کند تا با آزادی پدر در جریان انقلاب، او به خانواده بر می‌گردد...
علی شاه‌حاتمی در نوروز 81 مجموعه "خوش رکاب" را روانه آنتن شبکه اول کرد که داستان تقی عشقی راننده کامیونی را روایت می‌کرد که عشقی بی‌اندازه به کامیونش دارد. در این میان وی مجبور می‌شود با کامیونش به جبهه برود، تا این که... محمد کاسبی، مجید صالحی، مریم سعادت، امیر نوری، پویا امینی، مونا فرجاد و نفیسه روشن بازیگران این سریال به یاد ماندنی بودند که استقبال مخاطبان و موفقیت آن سازندگان را به فکر ساخت قسمت دوم این مجموعه انداخت.
"خوش غیرت" سریال دیگری درباره تقی عشقی و در ادامه "خوش رکاب" بود که در سال 82 به روی آنتن رفت و در آن تقی عشقی این بار تصمیم می‌گیرد بعد از گذشت سال‌ها از پایان جنگ، به هنگام حمله آمریکا به عراق برای مجروحان عراقی دارو ببرد. ایفاگران این سریال همان بازیگران "خوش رکاب" بودند و هر دو مجموعه محصول گروه حماسه و دفاع شبکه اول سیما است.
مجموعه تلویزیونی "بچه‌های هور" به کارگردانی عبدالله باکیده سریال جنگی دیگری است که در سال 84 از شبکه تهران پخش شد. متن اولیه مجموعه "بچه های هور" را عبدالرسول گلبن حقیقی نوشت و داریوش مختاری و مسعود صباح آن را بازنویسی کردند.
این مجموعه داستان ورود غریبه‌ای به یک دهکده است که با نوجوانی 10 ساله به نام هاشم به روستا می‌آید. پدر نوجوان سال‌ها پیش به قتل رسیده و نوجوان نمی‌داند که غریبه، همان قاتل پدر اوست. فاش شدن راز قتل پدر با حمله عراق به ایران همراه می‌شود. داستان "بچه های هور" در یکی از دهکده‌های جنوب کشور ایران اتفاق می‌افتد و داود رشیدی، علیرضا اوسیوند، افسون افشار، حمیرا ریاضی، احمد کاوری، فریده دریامج و محمد افراوی بازیگران آن بودند.
در فاصله چند سال بعد دوباره این شبکه اول بود که اثر شاخصی در حوزه دفاع مقدس را به روی آنتن فرستاد. ساخت "گل‌های گرمسیری" به کارگردانی محمد مهدی عسگرپور اسفند ماه 86 در تهران و خوزستان آغاز شد و با اتمام ماه رمضان در سال 87 به روی آنتن رفت.
داستان "گل‌های گرمسیری" درباره سال‌های ابتدایی دفاع مقدس و تعطیل شدن دانشگاه‌ها است که در این میان ناهید و رسول که قصد ازدواج با هم را دارند، اما با شروع جنگ از یکدیگر جدا می‌شوند. رسول برای دفاع از وطنش عازم زادگاهش خرمشهر می‌شود و ناهید برای یافتن او موانع زیادی را پشت سر می‌گذارد. بهنوش طباطبائی، آتیلا پسیانی، اشکان خطیبی، روناک یونسی ، پرویز فلاحی پور، مریم بوبانی، عمار تفتی، رحیم نوروزی، ناز آفرین کاظمی و مهدی ساکی بازیگران این سریال بودند.
مجموعه تلویزیونی "در چشم باد" به نویسندگی و کارگردانی مسعود جعفری جوزانی نیز در سال 88 از نخستین شبکه تلویزیون پخش شد. این مجموعه به تهیه‌کنندگی عباس اکبری و جعفری جوزانی به سفارش گروه حماسه و دفاع شبکه یک در 50 قسمت 50 دقیقه‌ای در بیش از 480 لوکیشن و 10 شهرستان تصویربرداری و تولید شد.
قصه این مجموعه آن از زمانی آغاز می‌شود که میرزا کوچک خان در گیلان اعلام جمهوری می‌کند. این دوران پرحادثه تاریخ معاصر ایران در قالب داستانی عاشقانه با دفاع مقدس ایران گره می‌خورد. پارسا پیروزفر، اکبر عبدی، کامبیز دیرباز، رضا شفیعی جم، محمدرضا هدایتی، سام درخشانی، سحر جعفری جوزانی، لاله اسکندری، جهانگیر الماسی، محمود پاک‌نیت، سعید نیکپور، هومن سیدی، ماه‌چهره خلیلی، هادی کاظمی، شهرام قائدی، فرحناز منافی ظاهر و سعید راد از جمله بازیگران "در چشم باد" بودند.
"قفسی برای پرواز" که ابتدا "پرندگان خارزار" نام داشت نیز از تازه‌ترین محصولات شبکه اول در زمینه دفاع مقدس است که سال گذشته روانه آنتن شد.
در این مجموعه به کارگردانی یوسف سیدمهدوی و تهیه‌کنندگی اردشیر ایران‌نژاد، امین زندگانی، هوشنگ توکلی، ثریا قاسمی، اردلان شجاع‌کاوه،علیرام نورایی، آناهیتا همتی، شیرین بینا، بابک انصاری، نفیسه روشن، مهوش افشارپناه، رحیم نوروزی و حبیب دهقان‌نسب بازی می‌کردند و نویسنده اثر نیز احمد کاوری بود.
داستان این مجموعه درباره جوانی به نام احسان است که به خرمشهر سفر می‌کند، سفر او به این شهر با حمله عراق به ایران همزمان می‌شود و احسان در مسیری پرفراز و نشیب قرار می‌گیرد.
مجموعه داستانی "نابرده رنج" نیز پیش از سریال "شوق پرواز" که به تازگی به روی آنتن شبکه اول رفته است، آخرین اثری است که با مضمونی دفاع مقدسی پخش شد و روایت جوانی به نام اسد است که در پی یک افسانه قدیمی راهی سفری می‌شود و می خواهد ره صدساله را یک شبه طی کند، در این راه ماجراهای مختلفی اتفاق می‌افتد و سریال با رنگ مایه داستانی طنزگونه به دوران جنگ گره می‌خورد.
نویسنده و کارگردان این سریال علیرضا بذرافشان بود و کامبیز دیرباز، سام درخشانی، سیاوش طهمورث، میلاد کی مرام، ثریا قاسمی، مینا جعفرزاده، سحر دولتشاهی، صدرالدین حجازی، محمود رضایی از بازیگران این مجموعه تلویزیونی بودند.
مطالب پیشنهادی:
گفت وگویی متفاوت با «مهران رجبی» بازیگر سینما و تلویزیون
با عوامل سریال «امروز، فردا»
«ستایش» و تراژدی مرگ
بازیگرانی که در ماه رمضان می‌درخشند+ عکس
بهزاد فراهانی، شاهزاده قاجار شد