روز جهانی گرافیک و دیزاین مبارک

هر سال روز ۲۷ آپریل (۷ اردیبهشت) روز جهانی گرافیك و دیزاین در سراسر جهان جشن گرفته مى شود. هدف از این مناسبت، افزایش آگاهى در زمینه دیزاین در میان جوامع مختلف دنیاست. این حركت به شكل فعال از سال ١٩٩۵ توسط «ایكوگرادا» پایه ریزى شد و چند سالی است كه به همت «انجمن صنفى طراحان گرافیك ایران» در كشور ما نیز جشن گرفته مى شود.

واحد هنرهای تجسمی حوزه هنری انقلاب اسلامی استان مركزی در سال ۱۹۹۵، روز ۲۷آوریل برابر با هفتم اردیبهشت ماه توسط انجمن جهانی طراحان گرافیك (AGI) به عنوان روز جهانی گرافیك نام گذاری شد.

روز جهانی گرافیک در حقیقت فرصتی است برای آشنایی بیشتر با مقوله گرافیک به عنوان ابزار و هنری برای ارتباط و فهم عمیق تر مسائل و از میان برداشتن فاصله میان انسان ها. در این روز طراحان گرافیک جهان با برگزاری مراسم های گوناگون مردم را با گرافیک بیشتر آشنا می کنند.

اولین بار در دهه 40 و 50 بود که در پی تلاش و درخشش طراحان گرافیک ایران در مجامع جهانی ، زنده یاد مرتضی ممیز و تنی چند از همکارانش از جمله علی اصغر معصومی، فرشید مثقالی، آیدین آغداشلو و قباد شیوا به فکر تاسیس اتحادیه گرافیک ایران افتادند.

برگزاری نمایشگاه 50سال گرافیک ایران در سال 1355 را می توان از پیامدهای این جریان و از مهمترین رویدادهای گرافیک ایران در پیش از انقلاب به شمار آورد.

تلاش های این جمع از طراحان منجر به شکل گیری اولین سالانه گرافیک ایران در سال 1366 شد که از آن می توان به اولین گردهمایی طراحان گرافیک پس از انقلاب نام برد، برگزاری دومین سالانه و سومین دو سالانه آثار طراحان گرافیک لزوم تشکیل نهاد صنفی را دوباره در اذهان زنده کرد.

ابتدا تعاونی تهیه ملزومات گرافیک شکل گرفت و آرام آرام گرافیک به جایگاه واقعی خود در جامعه نزدیک شد، تدریس گرافیک در دانشگاه های مختلف، رشد کمی و کیفی آن و تلاش های هیات موسس تعاونی همراه با جلب نظر جمعیت قابل توجهی از طراحان گرافیک و یافتن راهکار رسمی و قانونی باعث شد انجمن صنفی طراحان گرافیک ایران را در مهر ماه ١٣٧٦ به ثبت رسانده و تاسیس کنند.

روز جهانی گرافیک

گرافیک به زبان ساده

گرافیک یا ارتباط تصویری حیطه ای از هنرهای تجسمی است که دارای کاربردهای متنوع و گسترده ای است. گرافیک یا به عبارت کامل تر طراحی گرافیک (Graphic design)، به کارگیری تکنیک های مختلف خلق آثار دو بعدی بر روی سطوح مختلف نظیر کاغذ، دیوار، بوم، فلز، چوب، پارچه، پلاستیک، سنگ و نمایشگر رایانه است که در جهت رساندن پیامی خاص به بیننده انجام بپذیرد.

از جملهٔ این تکنیک ها می توان به عکاسی، کانسپ، نقاشی و روش های مختلف چاپ اشاره کرد. در هنر طراحی گرافیک از عکس، تکنیک های مختلف طراحی (مداد، کنته، ذغال، پاستل گچی، پاستل روغنی، قلم و مرکب، مداد رنگی)، تکنیک های مختلف نقاشی (رنگ و روغن، آبرنگ، گواش، رنگهای آکریلیک)، کلاژ، انواع روش های چاپ دستی (سیلک اسکرین و باتیک) و هرنوع روش خلق تصویر استفاده می شود.

شاید بهترین تعریف از گرافیک را بتوان ساده سازی اجزا و عناصر تصاویر، همگون کردن ارتباط بین عناصر جهت یک ارتباط هدفمند با مخاطب دانست و یا به زبانی ساده تر گفت گرافیک یک اثر هنری است که می خواهد پیامی را از طریق بصری در کوتاه ترین زمان ممکن به مخاطب برساند.

گرافیک معاصر ایران

سوالی که همه ساله و به بهانه روز جهانی گرافیک به شکل عمومی پرسیده می شود متوجه این نکته است که آیا با وجود پیشینه کهن هنرهای تجسمی و مفهوم متجلی گرافیک به عنوان خوانش مدرن این هنر، آیا هنر گرافیک توانسته مفهوم درستی از انتقال تعالی هنر به واسطه یک تصویر مجرد را با رویکرد از میان برداشتن فاصله میان انسان ها به جامعه منتقل کند؟

باید بداینم که هنر گرافیک تعاملات مردم را در مقوله های مختلف سهل تر می کند. اگر یک جامعه به چنین مساله ای بی اعتنایی کرده ، حتی با آن عناد داشته باشد و به صورت خصمانه با این موضوع برخورد کند، بی تردید تأثیر گرافیک و هر هنر دیگر بسیار کم و سطحی خواهد بود.

با آغاز جنبش انقلابی مردم ایران و همچنین وقوع جنگ تحمیلی، طراحی گرافیک ایران نیز بی تاثیر نبود و امروز بخشی از تاریخ گرافیک ایران را پوسترهای دفاع مقدس و انقلاب شامل می شوند.

توجه طراحان در این سال ها معطوف به موضوعات انقلاب، جنگ تحمیلی و دیگر مسائل داخلی کشور بود، تا اینکه در سال 1364 اولین تعرفه نرخ های طراحی گرافیک در تیراژی محدود چاپ شد تا نشانگر تلاشی باشد که برای انسجام و نظم دادن به این صنف صورت گرفته است.

متاسفانه گرافیک معاصر ایران در موقعیت بحرانی قرار گرفته به طوری که در کنار گرافیست هایی که از هنرهای تجسمی و به صورت کاملا تخصصی به این کار اشتغال دارند، خیل عظیم گرافیست ها از جاهای دیگر وارد این کار شده اند. مثلا کسانی که از رشته های مهندسی و یا فیزیک وارد این کار شده اند با کمک گرفتن از امکاناتی مانند کامپیوتر آثاری را خلق می کنند که ظاهر بصری قانع کننده ای دارد ولی باطنا ارزش هنری ندارند.

حال با همین گفته ها و به بهانه روز جهانی گرافیک می توان امیدوار بود که مسوولان امر به این موضوع توجه کرده و حمایت بیشتری از این صنف به عمل بیاورند.

پیام پایگاه خبری حوزه هنری در رابطه با روز جهانی گرافیک :

در آستانه فرا رسیدن این روز، ضمن تبریك به جامعه گرافیك ایران، سعادت و موفقیت روزافزون را برای هنرمندان و طراحان گرافیك استان از ایزد منان خواستاریم.

کِن کاتو «ken cato»، متولد ۱۹۴۶، یکی از برجسته‌ترین و موفق‌ترین طراحان گرافیک استرالیاست. فعالیت او همه‌ی جنبه‌های مدیریت و طراحی برندها و هویت های سازمانی را شامل می‌شود. فلسفه‌ی کارهای کاتو بر مفاهیم طراحی کاربردی و مینیمالیسم استوار است. نمونه‌ای از آثار مشهور کاتو، طراحی هویت بصری شبکه‌ی “هفت” و املاک و مستغلات LJ Hooker است. کاتو جوایز و تقدیرنامه‌های ملی و بین المللی بسیاری در کارنامه‌ی خود دارد و آثار او در گالری‌ها و موزه های بسیار زیادی در سراسر دنیا به نمایش درآمده است. در سال ۱۹۹۱، کاتو بنیاد طراحی خود را پایه گذاری کرد که هیئتی غیرانتفاعی در حمایت از رشد و تعالی طراحی است.


در سال ۱۹۹۵، کاتو اولین دکترای افتخاری طراحی در استرالیا را از دانشگاه Swinburne دریافت کرد. همچنین در سال ۲۰۱۳ موفق به دریافت بالاترین نشانِ دستاوردها و خدمات برجسته‌ی استرالیا شد. در حال حاضر، کاتو به عنوان رییس موسسه‌ی طراحی خود مشغول به فعالیت است.


تهیه و تدوین : گروه فرهنگ  و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
اختصاصی سیمرغ