یبوست؛ دلایل، پیشگیری و درمان
روی كاسه توالت عرق می‌ریزید، درد می‌كشید اما خبری از دفع نیست. دیدن لكه‌های خونی كه گاهی روی توالت می‌چكد نگرانی شما را نسبت به وضعیت سلامت‌تان چند برابر می‌كند و وقتی ترس از سرطانی بودن روده‌های‌تان را با متخصصان در میان می‌گذارید، می‌گویند برای درمان جز به یك شیاف ضد یبوست و رژیم غذایی سالم به چیزی نیاز ندارید. اگر از آخرین باری كه روده‌های‌تان را خالی كرده‌اید، مدت زیادی گذشته است، احتمالا به یكی از دلایلی كه در ادامه می‌آید شما هم به یبوست مبتلا شده‌اید. محققان می‌گویند اشتباهاتی كه شما در سبك زندگی‌تان انجام می‌دهید یا بیماریهای دیگری كه به آنها مبتلا شده‌اید، می‌توانند دلایل كم‌كاری رودههای شما باشند.
خودتان را نگه می‌دارید؟
اگر اهل توالت عمومی رفتن و خالی كردن معده‌تان در دستشویی‌های بین‌راهی نیستید، باید احتمال ابتلا به چنین مشكلی را هم بدهید. كسانی كه دستشویی‌شان را هر روز نگه می‌دارند و تا به خانه خود‌شان وارد نشوند روده‌های‌شان را خالی نمی‌كنند، دچار یبوست می‌شوند. وقتی مدفوع شما به آخرین قسمت روده می‌رسد، این پیام به مغز‌تان می‌رسد كه باید به دستشویی بروید؛ اما اگر در این شرایط خودتان را نگه دارید، روده‌های‌تان آب مدفوع را جذب کرده آن را سخت‌تر و خشك‌تر می‌كند؛ همین خشكی بیش از اندازه دلیلی برای ابتلای‌تان به یبوست می‌شود. چه باید کرد؟ روده‌های‌تان را برای تخلیه شدن منتظر نگذارید. هرقدر زمان بیشتری مدفوع را در رودههای خود نگه دارید، آنها را آسیب‌پذیرتر و بیشتر از قبل مستعد یبوست می‌کنید.
مكمل كلسیم می‌خورید؟
دریافت بیش از اندازه كلسیم می‌تواند سرعت فعالیت روده یا حركت غذا در دستگاه گوارش شما را كاهش دهد. تغییراتی كه در روده‌ها و دستگاه گوارش شما به‌خاطر مصرف قرص‌های كلسیم اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود مدفوع‌تان سخت و خشك شده و توان شما برای دفع آن پایین بیاید. شما باید هر روز هزار میلی‌گرم كلسیم را از طریق مواد غذایی مانند پنیر، شیر، ماست و دیگر مواد غذایی حاوی كلسیم به بدن‌تان وارد كنید. اما وقتی دریافتی بدن‌تان از این میزان بالاتر می‌رود، روده‌های‌تان به افزایش کلسیمی كه اتفاق افتاده واكنش نشان می‌دهد و دفع را برای‌تان سخت می‌كند. چه باید كرد؟ سعی كنید كمبود كلسیم‌تان را با كمك مواد غذایی مناسب برطرف كنید و با انجام ورزش هر روزه، به قوی‌تر شدن استخوان‌های‌تان كمك كنید تا دیرتر پوك شوند.
مكمل آهن می‌خورید؟
مكمل‌های آهن هم درست مثل داروهای حاوی كلسیم می‌توانند دفع را برای‌تان دشوار كنند. وقتی میزان آهن بدن‌تان بالا می‌رود، سرعت فعالیت روده بزرگ شما كاهش می‌یابد و دچار یبوست می‌شوید. اگر نمی‌خواهید به چنین مشكلی دچار شوید، هشت میلی‌گرم آهنی كه باید در روز مصرف كنید را از طریق مواد غذایی مانند گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی، اسفناج، لوبیا و. . . به دست بیاورید. چه باید كرد؟ كم‌خونی ناشی از فقر آهن، مشكل شایعی است و اگر شما هم یكی از مبتلایان به این اختلال هستید، چاره‌ای جز مصرف مكمل‌ها نخواهید داشت؛ اما در كنار مصرف آنها باید با كمك سبزیجات برگ سبز حاوی فیبر و خوراكی‌های ملین دیگر مانع ابتلای‌تان به یبوست شوید.
عضلات لگن‌تان ضعیف است؟
برای اینكه در تخلیه روده‌تان موفق شوید، باید بتوانید عضلات شكم و لگن‌تان را منقبض كنید، اما اگر ماهیچه‌هایی كه از لگن شما حمایت می‌كنند ضعیف باشند، این كار برای‌تان سخت می‌شود. وقتی شما نمی‌توانید بدون صرف انرژی زیاد، نیروی كافی برای تخلیه روده‌های‌تان از طریق ماهیچه‌های لگن وارد كنید، در چنین حالتی شما نمی‌توانید از عضلات اسفنكتر (دریچه) كه به شما در دفع كمك می‌كنند به درستی استفاده كنید و همین ناتوانی در دفع، به مرور شما را به یبوست دچار می‌كند. چه باید كرد؟ در طول روز چندین بار و در هر وعده 10 مرتبه، عضلات ناحیه مقعد خود را منبسط و منقبض كنید. این تمرین عضلات لگن شما را قوی‌تر می‌كند و نه‌تنها مشكل یبوست امروز‌تان را حل می‌كند، بلكه نمی‌گذارد در سالخوردگی دچار بی‌اختیاری مدفوع شوید.
دیابت دارید؟
از هر سه بیمار دیابتی، یكی‌شان از یبوست رنج می‌برد. واقعیت این است كه دیابتی‌ها دچار آسیب‌دیدگی عصبی در بخش‌های مختلف بدن‌شان می‌شوند و زمانی‌كه این آسیب‌دیدگی‌های عصبی، روده را درگیر می‌كند، توان روده برای دفع به‌موقع كاهش پیدا می‌كند. وقتی عصب‌های روده شما توانایی‌شان در كنترل فعالیت‌های این ارگان از بدن را از دست می‌دهند، بدن‌تان به بهانه‌ای دیگر برای ابتلا به یبوست نیاز نخواهد داشت. چه باید كرد؟ تنها راه برای پیشگیری از دیابت، كم كردن مصرف مواد غذایی شیرین نیست. یادتان نرود شكم بزرگ می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را بیشتر كند؛ پس با انجام ورزش‌های مناسب و رژیم غذایی سرشار از فیبر و اسیدهای چرب غیراشباع به شكم‌تان اجازه بزرگ شدن ندهید.
فیبر كم و چربی زیاد می‌خورید؟
اینكه زمان كافی برای طبخ غذای مناسب نداشته باشید، می‌تواند شما را فست‌فودخور كند و به‌مرور ذائقه‌تان را به غذاهای چرب عادت دهد. در چنین شرایطی روده شما نمی‌تواند فعالیت‌هایش را به خوبی قبل ادامه دهد و به‌خاطر چربی‌های مازادی كه به بدن‌تان می‌رسد، دفع مواد غذایی برای‌تان دشوار می‌شود. حالا اگر چربی‌دوستی شما باعث شود كه خوراكی‌های فیبردار را هم از رژیم‌تان حذف كنید، احتمال دچار شدن‌تان به یبوست چند برابر می‌شود. چه باید كرد؟ قرار نیست برای حفظ سلامت روده‌های‌تان همه چربی‌ها را از رژیم خود حذف كنید؛ شما باید هر روز میزان قابل توجهی از چربی‌های غیراشباع مثل روغن زیتون، آووكادو و. . . را مصرف كنید و در كنار آن با مصرف سبزیجات برگ سبز مثل كاهو هم به میزان كافی فیبر به بدن‌تان برسانید.
به ملین خوردن معتادید؟
شما می‌توانید مشكلات كوچكی كه در دفع غذا دارید را با مصرف ملین از بین ببرید اما اگر روده‌های‌تان را به دفع با ملین عادت بدهید، به مرور دفع مواد غذایی را برای‌شان دشوار می‌كنید. گذشته از اینكه عادت رودههای شما به ملین می‌تواند تنبل و كم‌كارشان كند، مصرف این داروها حالتی شبیه اعتیاد را در رودههای شما ایجاد می‌كند و باعث می‌شود هر بار به دوز بیشتری از دارو برای دفع مناسب نیاز داشته باشید. چه باید كرد؟ حتی مشكلات ساده دفع را هم با كمك متخصص و با كشف علت ایجاد شدن‌شان برطرف كنید. اگر به مشكلات‌تان اجازه مزمن شدن بدهید، با گذشت هر روز برطرف كردن آنها برای شما دشوارتر می‌شود.
افسرده‌اید؟
مطالعاتی كه در كشور خودمان انجام شده، نشان می‌دهد 33 درصد بیمارانی كه از یبوست شكایت می‌كردند، به افسردگی هم دچار بودند. افسردگی در فعالیت روده‌ها اختلال ایجاد کرده و دفع را برای‌شان سخت می‌كند. گذشته از تاثیرات روانی افسردگی بر سلامت روده‌ها، مبتلایان این اختلال میانه چندانی با رژیم غذایی سالم ندارند، خواب‌شان نامنظم است و وقتی به دستشویی رفتن نیاز دارند، از آن اجتناب می‌كنند و همه این دلایل كافی است تا افسردگی با یبوست همراه شود. چه باید كرد؟ تغییرات روانی‌تان را جدی بگیرید و نگذارید بی‌حوصلگی و ناامیدی كه سراغ‌تان آمده، با بدن شما در بیفتد و كاركرد‌هایش را دچار اختلال كند. از سوی دیگر، اگر مصرف برخی داروهای ضدافسردگی این مشكل را در روده‌های‌تان ایجاد كرده، با متخصص خود برای تغییر دارو مشورت كنید و گزینه‌ای كه برای وضعیت بدن‌تان مناسب‌تر است را انتخاب كنید.
بخندید تا راحت شوید
درحالی‌که پزشکان مدرن می‌گویند افسردگی و غمزدگی می‌تواند دلیل ابتلای شما به یبوست باشد، متخصصان طب سنتی هم تاکید می‌کنند با خندیدن می‌توانید به جنگ یبوست بروید. به گفته دکتر غلامرضا کردافشار، متخصص طب سنتی، شما می‌توانید با خندیدن،رودههای خود را تحریک کنید و به این مشکل پایان دهید. البته این متخصص به لزوم ورزش کردن و تحرکات بدنی هم تاکید می‌کند، اما می‌گوید خنده براین درد هم دواست.
بیشتر بدانید : درمان یبوست با 7 راه حل برای اینکه فردا صبح شکم تان راحت تر کار کند
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : مجله سیب سبز