خواص درمانی حمام در طب سنتی
دیگر امروز تنها در بعضی محلات قدیمی تك و توك یک ساختمان قدیمی یا یك گرمابه به چشم می‌خورد اما همین ساختمان‌های فروریخته و به ظاهر كلنگی در گذشته‌های دور جایگاه مهمی در میان مردم داشته و یك نوع پایگاه سلامتی یا كلینیك به شمار می‌آمده است. استحمام در زمان‌های قدیم حساب و كتاب ویژه‌ای داشته و علاوه بر نظافت و شست‌وشو بخش عظیمی از امر درمان توسط طب سنتی هم در همین حمام‌ها صورت می‌گرفته است.
دكتر علیرضا عباسیان، متخصص طب سنتی از نقش مهم و موثر حمام در درمان بیماری‌ها می‌گوید و راهكارهایی مفید برای یك حمام چند منظوره را معرفی می‌كند.
غیرضروری‌های مهم
در طب سنتی علاوه بر اصول اصلی كه برای سالم ماندن باید به آنها توجه شود یكسری غیرضروریات مفید هم هستند كه سلامتی را تامین می‌كنند. یكی از مهم‌ترین غیرضروریات، استحمام است. در زمان قدیم استحمام یك پروسه كامل و طولانی بوده كه خاصیت درمانی هم داشته است. در حمام‌های قدیم رنگ درمانی، رایحه درمانی، عصاره درمانی، حكایت درمانی، سكوت درمانی، بازتاب درمانی و. . . صورت می‌گرفته و سرمه كشیدن و ماساژ انجام می‌شده است. از این رو ساختمان و معماری این حمام‌ها منحصر به فرد بود و هر جزئی از آن در اثر یك اندیشه و دیدگاه طبی ساخته می‌شد.
صحت آب گرم و آب سرد!
حمام‌ها بر اساس نوع نیاز متفاوت هستند و هر یك كاربرد جداگانه و به‌خصوصی دارد. امروزه هم به سادگی می‌توان از حمام‌های مختلف جهت رسیدن به اهداف مورد نظر هر فرد استفاده كرد.
حمام گرم: دمای آن 30 تا40 درجه است و یك دوش آب گرم به حساب می‌آید. حمام آب گرم باعث تحریك عمومی بدن می‌شود و به دفع مواد زائد كمك می‌كند اما قطعا نباید همیشه سراغ این حمام رفت.
حمام معتدل: دمای این حمام 25 تا 30 درجه است. نه باعث ایجاد نشاط می‌شود نه ضعف می‌آورد ولی برای تندرستی بسیار مفید است. پس بد نیست گاهی برای خوب كردن حال‌تان سراغش بروید.
حمام خنك: دمای آن 18 تا 25 درجه است. حالت سستی و شلی بدن را از بین می‌برد و باعث تقویت آن می‌شود. اگر احساس می‌كنید حال خوبی ندارید، این دما را برای دوش گرفتن امتحان كنید.
حمام سرد: 12 تا 18 درجه دمای این نوع حمام است. بدن را بسیار تقویت می‌كند اما قرار گرفتن در این حمام به مدت زیاد مضر است و باید كوتاه باشد. پس اگر قصد دارید با این دما حمام كنید، زیاد طولش ندهید.
حمام بسیار سرد: دمای آن كمتر از 12 درجه بوده و بسیار مقوی و در عین حال مضر است. صرفا ورزشكاران حرفه‌ای كه در تندرستی كامل به سر می‌برند مجاز به استفاده از این حمام هستند.
رایحه درمانی در حمام
حمام كردن یكی از راه‌های كسب آرامش است. حتما برای شما هم پیش آمده كه بعد از یك روز كاری و پر مشغله یك دوش گرفتن ساده تمام خستگی را از تن‌تان شسته باشد یا وقتی خیلی كسل یا ناراحت بوده‌اید، یك حمام ساده حال‌تان را بهتر كرده است. طب سنتی برای درمان بیماریهای جسمی و روانی حمام‌های مختلفی را پیشنهاد می‌كند.
-كسانی كه برای خوابیدن مشكل دارند یا دچار بدخوابی می‌شوند، بهتر است پیش از خواب در یك كاسه آب جوش چند قطره (7 تا 8 قطره) اسانس اسطوخودوس بریزند و آن را در حمام قرار بدهند. صرف استنشاق این عطر حین یك دوش گرم باعث آرامش و رفع تنش‌های فكری و مشكلات خواب می‌شود. این افراد همچنین می‌توانند از اسانس نارنج، بهارنارنج و یاس هم استفاده كنند.
- كسانی كه می‌خواهند برای یك روز شلوغ كاری آماده شوند و به انرژی فراوانی نیاز دارند، می‌توانند یكی از اسانس‌های دارچین یا صندل را انتخاب كنند و چند قطره از آن را در یك كاسه آب جوش بریزند و حین حمام آن را استنشاق كنند.
- كسانی كه دچار مشكلات سینوسی هستند می‌توانند چند قطره اكالیپتوس یا نعناع را در یك كاسه آب جوش بریزند و آن را در فضای حمام قرار دهند. استنشاق این عطر باعث باز شدن مجاری تنفسی و مانع جمع شدن ترشحات مضر می‌شود.
- كسانی كه ناراحتی‌های روانی دارند، چند قطره از اسانس گلاب یا پرتقال یا نارنج را در یك كاسه آب جوش بریزند و در فضای حمام قرار دهند. استنشاق این رایحه ناراحتی‌های روانی به‌خصوص افسردگی را برطرف می‌سازد.
- كسانی كه مشكل فشار خون بالا دارند، در یك ظرف چهار لیوان آب سرد را با یك استكان سركه مخلوط كنند و پاهای‌شان را درون آن بگذارند. این، روش درمان برای کسانی است که به علت عصبانیت دچار حملات فشار خون بالا می‌شوند.
- كسانی كه دچار دیابت هستند و مشكل كلیوی ندارند، می‌توانند چند قطره عصاره حنضل یا هندوانه ابوجهل را در ظرف آبی بریزند و پاهای‌شان را درون ظرف بگذارند. این كار قند خون را پایین می‌آورد.
ماسک باقلا درست کنید
ماسک‌هایی که قبل از حمام روی پوست‌تان می‌گذارید، وقتی با یک دوش چند دقیقه‌ای شسته می‌شوند، می‌توانند شادابی و لطافت پوست‌تان را چند برابر کنند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم از ماسک باقلا استفاده کنید و کمی جوانی به پوست‌تان تزریق کنید.
توصیه‌هایی برای بعد از حمام
- بعد از تمام شدن شست‌وشو، دست‌ها و پاها را تا مچ زیر آب سرد بگیرید.
- بعد از تمام شدن كار شست‌وشو، بلافاصله از حمام خارج نشوید. لای در حمام را كمی باز بگذارید و چند دقیقه‌ای سر خود را با كاری گرم كنید. با موچین ابرویی بردارید یا ریش‌تان را مرتب كنید تا زمان بگذرد. یك مرتبه از یك فضا وارد فضای دیگر نشوید. كم كم فضای‌تان را عوض كنید.
- بعد از حمام آب سرد ننوشید چون برای سلامتی بسیار مضر است.
- بعد از حمام نباید غذا بخورید. صبر كنید دمای بدن‌تان با دمای محیط یكی شود.
- غذایی كه بعد از حمام مصرف می‌شود باید جزء غذاهای سبك باشد. از خوردن غذاهای سنگین پرهیز كنید.
- بعد از حمام با رعایت فاصله زمانی مناسب تا هم دما شدن با محیط، می‌توانید شربت‌های ولرم (نه خنك) بنوشید. شربت سكنجبین و شربت بالنگو شربت‌های مناسبی هستند.
- بعد از حمام می‌توانید برای حفظ سلامتی بدن‌تان را روغن‌مالی كنید. به این منظور روغن‌های معتدلی مثل روغن كنجد، روغن زیتون تازه و روغن بادام را به كار ببرید. این كار برای كسانی كه پوست خشكی دارند، بسیار مفید واقع می‌شود.
- بعد از حمام بدن را خوب بپوشانید. طب سنتی به خصوص بر پوشاندن سر در این شرایط تاكید می‌كند. تا جایی كه گفته می‌شود اگر كسی بعد از شست‌وشو سرش را نپوشاند و بیمار شود تنها باید خود را ملامت كند.
- بعد از حمام نباید عمل مقاربت انجام دهید.
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : مجله سیب سبز