سندرم روده تحریک پذیر چیست؟
سندرم روده تحریکپذیر یا آیبیاِس (IBS) نوعی اختلال در عملکرد روده است که، با درد مزمن در ناحیه شکم، احساس ناراحتی، نفخ و تغییرات در عادات رودهای، بدون هرگونه علت ارگانیک دیگری، مشخص میشود. اسهال یا یبوست میتوانند علامت غالب باشند که ممکن است، به صورت متناوب ظاهر شوند.نوعی از این بیماری که در آن اسهال علامت غالب باشد IBS-D و نوعی که یبوست علامت غالب را تشکیل دهد IBS-C، نامیده و به نوعی که این دو علامت متناوباً ظاهر شوند IBS-A میگویند. آیبیاس ممکن است پس از یک عفونت به وجود آید که آن را آیبیاس پس از عفونت، یا IBS-PI نامند.
یک واقعهٔ استرسزا در زندگی و یا شروع بلوغ، میتواند بدون علت پزشکی دیگری، آغازگر آیبیاس باشد.حالتهای مختلفی از جمله عدم جذب فروکتوز، بیماری سلیاک، عفونتهای خفیف و عفونتهای انگلی مانند ژیاردیازیس، انواع بیماریهای التهابی روده،یبوست مزمن عملکردی و دردهای عملکردی مزمن در ناحیه شکم، ممکن است به صورت آیبیاس تظاهر کنند. در آیبیاس، آزمایشهای معمول بالینی هیچگونه اختلالی را نشان نمیدهند، هر چند رودهها ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به برخی محرکهای خاص مانند تست عبور بالون نشان دهند.
علائم بیماری سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از:
درد مکرر شکمی
یبوست و اسهال
اثرات روان درمانی برای سندرم روده تحریک پذیر
علی رغم اینکه 11% افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر هستند، اما درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. البته مطالعات جدید ممکن است درمان جدیدی برای این بیماری یافته باشند.
یک آزمایش بالینی از 41 بیمار که در مجله بیماریهای گوارشی انتشار یافته نشان داد، افراد مبتلا به IBS که تحت رواندرمانی قرار گرفته اند، کاهش قابل توجهی دربروز علائم بیماری نسبت به افراد مبتلایی که تحت روان درمانی قرار نگرفته اند نشان می دهند.در این مطالعه از بیماران خواسته شد تا پرسشنامه ای را درباره علائم بیماری خود قبل و بعد از روان درمانی پر کنند.در حالیکه 75 درصد بیمارانی که تحت روان درمانی قرار گرفته بودند کاهش علائم را نسب به بیمارانی که تحت روان درمانی قرارنداشتند گزارش کردند، محققان دریافتند که این کاهش علائم تا 12 ماه پس از روان درمانی نیز ادامه دارد.
گاهی شدت علائم به قدری شدید است که، مبتلایان حاضرند به مدت یک ماه از رابطه جنسی خودداری کرده تا درد آنها کاهش یابد.دکتر کلسی تی لرد (kelsy T.Laird) در دانشگاه وندربیلت می گوید:بسیار جالب است که فواید روان درمانی برای مدتی ماندگار است، چراکه درمان IBS بسیار مشکل است. مجرای گوارشی به سیستم عصبی متصل است و گمان می رود که، سندروم روده تحریک پذیر به دلیل نقص پایانه های عصبی رابط مغز به روده اتفاق می افتد. خلاصه اینکه ذهن بر بدن تاثیر دارد و بالعکس .
روان درمانی به این دلیل موثر است که سبب می شود بیماران روشهای جدیدی را برای مقابله با بیماری در طول دوران زندگی خود فراگیرند، در حالیکه اثر داروها فقط در دوره مصرف آنها قابل مشاهده است.اگر چه بیماران را تنها برای یک سال مورد مطالعه قرار داده اند، پس ممکن است که اثرات روان درمانی برای بیشتر از این مدت نیز دوام داشته باشد.
متخصصان پیشنهاد می کنند بیماران حتماً تحت روان درمانی قرار گیرند، بخصوص اینکه رها کردن بیماری و عدم اقدام، موجب چرخه تکرار علائم و بروز اضطراب و افسردگی در مبتلایان شده و علائم بیماری را وخیم تر می کند.متخصصان تاکید دارند که، این بدان معنی نیست که علائم این بیماری واقعی نبوده و زاییده ذهن مبتلایان است، یعنی تنها به این دلیل که روان درمانی در کاهش علائم موثر است، نشاندهنده این نیست که این یک بیماری ذهنی است.
ویلیام کاتکوف (William katkov) پزشک متخصص گوارش در مرکز خدمات درمانی سنت جانز کالیفورنیا می گوید: هیچ بیماری نباید با این حس که منشا بیماری او ذهنی است، رها شود.دلایل روانشناختی در بروز سندروم روده تحریک پذیر وجود دارد. برخی از آنها قابل شناسایی و برخی نیستند .اما تمامی این نتایج گواهی بر این مطلب است که IBS یک بیماری چند عاملی است.درحالیکه درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما بیماران از راهکارهایی غیر از روان درمانی نیز می توانند استفاده کنند. مانند درمان های دارویی برای اسهال شدید، یبوست، اسپاسمهای روده و همچنین تغییرات رژیم غذایی.
به هرحال روان درمانی روشی مفید است. بیشتر بیماران البته نه همه آنها به رابطه بین تغییرات عاطفی و بروز علائم بیماری خود اذعان دارند.
تهیه و ترجمه:گروه سلامت سیمرغ
اختصاصی سیمرغ