هلیکوباکتر پیلوری می تواند شما را به کدام بیماری های دیگر مبتلا کند؟

هلیکوباکتر پیلوری Helicobacter pylori و بیماری ها و عوارضی که به دنبال آن گریبانگیرتان خواهد شد!

محمد 51ساله گفته بعد از اندوسکوپی و نمونه‌گیری از معده‌اش مشخص شده علت درد معده او افزایش هلیکوباکتر بوده است. پزشک برای او چند دارو تجویز کرده، ولی با اتمام دارو مشکل محمد همچنان باقی‌مانده و بهبودی در وضعیت او حاصل نشده است. مشکل دیگر محمد، خارش زیاد پوست است.و اما سوالات محمد:

• آیا عفونت هلیکوباکتر درآینده می‌تواند عارضه‌ای به دنبال داشته باشد؟

• چرا با وجود مصرف منظم داروها بهبودی حاصل نشده است؟

• آیا خارش بدن ارتباطی با بیماری یا مصرف داروهایی مانند بیسموت، مترونیدازول، تتراسایکلین، ازونیوم و یوموگی دارد؟

• بوی بد دهان ارتباطی با هلیکوباکتر معده دارد؟

هلیکوباکترپیلوری چیست؟

هلیکوباکترپیلوری نامی آشنا برای مردم است. هلیکوباکترپیلوری باکتری گرم منفی است که معمولا در مخاط معده زندگی می‌کند و باعث ایجاد گاستریت یا التهاب معده و زخم در معده و اثنی‌عشر می‌شود. البته به ندرت ممکن است باعث سرطان معده هم بشود. این احتمال بسیار پایین و حدود 1 درصد است.این میکروب بسیار شایع است، به طوری که حدود 50 درصد از مردم دنیا به آن آلوده هستند.

تعداد افراد آلوده به این میکروب در کشورهای در حال توسعه و کشورهایی که وضعیت بهداشتی پایینی دارند، بیشتر از کشورهای پیشرفته است.میکروب حاوی تاژک‌هایی است که با استفاده از آنها وارد مخاط معده می‌شود تا بتواند از اسید معده دور و زنده بماند. باکتری‌ها سال‌ها در زیر مخاط زنده می‌مانند.

وقتی میکروب وارد معده می‌شود، ابتدا دل‌ درد و تهوع ایجاد می‌کند که ممکن است فرد آن را با یک مسمومیت ساده اشتباه بگیرد، اما این میکروب در بیشتر افراد بدون علامت است. گاهی هم باعث سوء‌هاضمه، درد معده، آروغ زدن، استفراغ و... می‌شود. 10 تا 20 درصد از افرادی که هلیکوباکتر دارند دچار زخم دستگاه گوارشی می‌شوند و حدود 1 درصد از افراد احتمال دارد طی سال‌ها به سرطان معده مبتلا شوند. بنابراین افرادی که دچار هلیکوباکتر هستند نباید نگران عوارض بدخیمی ناشی از این باکتری باشند. حتی افراد بدون علامت نیاز به درمان هم ندارند.

هلیکوباکتر پیلوری از چه طریقی منتقل می شود؟

هلیکوباکتر معمولا از طریق آب، مدفوع و دهان منتقل می‌شود. به همین دلیل افرادی که آب آشامیدنی تمیز می‌نوشند و بهداشت خوبی دارند، کمتر آلوده می‌شوند. اگر باکتری وارد معده ‌شود تا آخر عمر باقی می‌ماند. درمان وقتی انجام می‌شود که بیمار علائم گوارشی داشته باشد، در فامیل او فردی مبتلا به سرطان معده وجود داشته باشد یا یک‌بار دچار سرطان گوارشی شده باشد.

بوی بد دهان ارتباطی با هلیکوباکتر پیلوری دارد؟

هلیکوباکترپیلوری ممکن است با بوی بد دهان مرتبط باشد. البته این موضوع ثابت نشده است، ولی گاهی دیده شده با درمان هلیکوباکتر بوی بد دهان نیز کاهش می‌یابد.

بیشتر بدانید : بوی بد دهان و 10 چیزی که نمی دانستید باعث بوی بد دهان می شود

بیشتر بدانید : بوی بد دهان ممکن است نشانه این بیماری ها باشد

آیا خارش بدن ارتباطی با هلیگوباکتر پیلوری دارد؟

خارش بدن هم با هلیکوباکتر مرتبط است. البته به‌ ندرت می‌تواند کهیر پوستی، بیماری‌های چشمی و بیماری‌های دیگر ایجاد کند. البته این ارتباط هم زیاد قوی نیست.

بیشتر بدانید : دلایل عجیب خارش پوست

تشخیص هلیکوباکتر پیلوری چگونه است؟

برای تشخیص هلیکوباکتر از آزمایش آنتی‌بادی در سرم یا آنتی‌ژن در مدفوع استفاده می‌شود. تست تنفسی با کربن 13و 14 نیز روش تشخیصی است. اندوسکوپی نیز در مواقعی کمک‌کننده است. البته در اندوسکوپی نمونه از بافت معده تهیه می‌شود.

درمان هلیکوباکتر پیلوری چگونه است؟

میکروب در معده و زیر مخاط قرار دارد. درمان در این مواقع تک‌دارویی نیست و فرد حداقل با 3 یا 4 دارو که چند آنتی‌بیوتیک هم در آن هست، درمان می‌شود. اگر بیمار تک‌دارویی یا با دوز کم درمان شود، احتمال عود بیماری وجود دارد.

احتمال عود بیماری هلیکوباکتر پیلوری وجود دارد؟

احتمال عود در فرد بالغ بسیار ضعیف است، مگر اینکه همسر یا فرد نزدیک به بیمار در خانواده حضور داشته باشد که باکتری از او منتقل شود. افرادی که درمان می‌شوند به هیچ‌وجه لازم نیست دوباره آزمایش هلیکوباکتر انجام دهند. این آنتی‌بادی ممکن است تا مدت‌های طولانی باقی بماند و سطح آن پایین نیاید. بنابراین آزمایش بعدی بی‌فایده است. بعضی پزشکان نیز به اشتباه با آزمایش بعدی دوباره دارو تجویز می‌کنند. درمان 2 هفته‌ای کافی است. در صورتی که علائم بیمار فروکش نکند، یک عامل خطر جدی وجود داشته باشد، کاهش وزن مشهود در بیمار دیده شود و کم‌خونی وجود داشته باشد اندوسکوپی برای بیمار درخواست می‌شود.

دکتر محمدجعفر فره‌وش, فوق‌تخصص گوارش و کبد, عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

آیا هلیکوباکتر می‌تواند باعث بیماری‌های دیگر یا تشدید بعضی از آنها شود؟

هلیکوباکتر یک بیماری عفونی است که در آن باکتری‌ها در معده تجمع می‌یابند، اما ثابت شده هلیکوباکتر می‌تواند باعث بیماری‌های دیگر یا تشدید بعضی از آنها شود. از جمله این بیماری‌ها، بیماری‌های مربوط به پوست است.

• هلیکوباکتر باعث بیماری کهیر مزمن می‌شود. علائم کهیر مزمن شامل تورم پوست، قرمزی و خارش است که ممکن است گذرا باشد یا مدام از یک ناحیه به ناحیه دیگر بدن گسترش یابد. در کهیر نوع مزمن یا طول‌کشیده که بیش از 6 هفته طول می‌کشد، گاهی ردپای هلیکوباکتر دیده می‌شود که با درمان هلیکوباکتر، بیمار نیز بهبود می‌یابد.
  
  
• بیماری دیگر روزاسه Rosacea است. در این بیماری پوست صورت دچار قرمزی و تورم پایدار می‌شود. البته عواملی مانند نورآفتاب، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و غذاهای گرم و ادویه‌دار باعث تشدید آن می‌شود. در بیماری روزاسه نیز اگر فرد هلیکوباکتر داشته باشد و درمان شود، بیماری روزاسه بهتر می‌شود و دوز داروهای پوستی نیز کمتر خواهد شد.
  
  
• بیماری دیگر پسوریازیس است که نوعی بیماری خود ایمنی است. هلیکوباکتر تغییراتی در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌کند که باعث تشدید بیماری پسوریازیس می‌شود.
  
  
• از سوی دیگر، طاسی سکه‌ای و درماتیت اتوپیک (نوعی التهاب و خشکی پوست) Atopic dermatitis با درمان هلیکوباکتر بهبود می‌یابند. 

اگر می خواهید بیشتر بدانید : همه چیز درباره بیماری پسوریازیس

همه داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، ولی همان طور که گفته شد، وجود هلیکوباکتر در معده می‌تواند منجر به بروز مشکلات پوستی یا تشدید آنها شود. بیماران حتما باید به متخصص گوارش مراجعه کنند و درمان شوند.

دکتر رامین طاهری, عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی سمنان, متخصص پوست

رابطه هلیکوباکتر پیلوری با گاستریت معده و زخم اثنی عشر

گاستریت معده و روده به معنای التهاب بافت است. در این التهاب معمولا لایه مخاط درگیر است، اما وقتی در مورد زخم‌معده یا اثنی‌عشر( ابتدای روده کوچک) صحبت می‌کنیم، علاوه بر مخاط لوله گوارشی، زیرمخاط و گاهی عضله هم ممکن است درگیر باشند.

اگر می خواهید بیشتر بدانید : گاستریت معده, دلایل, علائم, تشخیص و درمان

بیشتر بدانید : 10 علامت زخم معده را بشناسید

درد شاخص‌ترین علامت گاستریت و زخم‌معده و اثنی‌عشر است. بیماران معمولا از ترش کردن معده، نفخ، تهوع و ... هم شکایت دارند. افرادی که درد معده دارند، درد را در نواحی بالای ناف، قسمت میانی شکم و گاهی هم درد در قسمت میانی پشت و کمی پایین‌تر از دو کتف هم احساس می‌کنند. البته ممکن است بیمار درد نداشته باشد و با نفخ زیاد مراجعه کند یا در آزمایش، خون در مدفوع او وجود داشته باشد. گاهی بیمار دچار استفراغ خونی می‌شود که می‌تواند نشانه خونریزی از زخم باشد.

تا 3-2 دهه اخیر پزشکان فکر می‌کردند افزایش اسید معده موجب التهاب و زخم می‌شود. البته علت التهاب و زخم می‌تواند استرس زیاد، اعمال جراحی وسیع و سوختگی پیشرفته نیز باشد، ولی مطالعات نشان داد بسیاری از بیماران دچار گاستریت و زخم، به هلیکوباکتر آلوده هستند.

اما شاید این سوال مطرح شود که:

چرا بعضی افراد دچار التهاب یا زخم‌معده و بعضی هم دچار زخم اثنی‌عشر می‌شوند؟

در پاسخ باید گفت، نوع رژیم غذایی و سیستم دفاعی بدن نقش مهمی در ایجاد زخم و التهاب در معده یا اثنی‌عشر دارد. محل اصلی هلیکوباکتر معده است. این باکتری از راه‌های مختلف وارد معده می‌شود و تکثیر پیدا می‌کند. گاهی هم آنزیم‌های معده و ابتدای روده کوچک تحریک می‌شوند. هر چه مقدار هلیکوباکتر بیشتر باشد، احتمال ایجاد زخم بیشتر خواهد بود، ولی مقدار کم آن هم در بعضی افراد می‌تواند زخم ایجاد کند. همان‌طور که گفته شد، نوع سیستم ایمنی افراد در شدت بروز این بیماری موثر است.

هلیکوباکتر در افرادی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، رژیم‌های غذایی نامناسبی دارند، به صورت گروهی مثلا در خانه سالمندان، سربازخانه و در خانواده‌های پرجمعیت زندگی می‌کنند و سطح اقتصادی و اجتماعی پایینی دارند، بیشتر دیده می‌شود.اما بیمارانی که درد معده یا اثنی‌عشر ناشی از زخم دارند باید به این نکته توجه کنند که اگر با تاخیر به پزشک مراجعه کنند، احتمال سوراخ شدن معده یا اثنی‌عشر وجود دارد.

چنین بیمارانی با درد شدید زیر شکم مراجعه می‌کنند. درد آنها آنقدر شدید است که نمی‌توانند به راحتی بنشینند یا راه بروند و از درد به خود می‌پیچند. در عکسبرداری هوا داخل شکم وجود دارد. در واقع هوا از حفره معده به زیر دیافراگم نفوذ کرده است. جراحی چنین بیمارانی اورژانسی است.

تشخیص بیماری از روی علائم بیمار است، ولی برای تشخیص قطعی معمولا از بیمار آزمایش هلیکوباکترپیلوری درخواست می‌شود، اما یک روش تشخیصی مناسب این است که داخل معده و اثنی‎عشر با اندوسکوپی مشاهده شود. معمولا در مرحله اول برای بیمار دارو تجویز می‌شود.در صورتی‌که دارودرمانی باعث بهبود بیمار نشود و علائم همچنان باقی بماند، اندوسکوپی درخواست می‌شود. اندوسکوپی در هر سنی ممکن است انجام شود، ولی افرادی که مسن هستند به بررسی بیشتری نیاز دارند.اگر در اندوسکوپی علائمی که نشانه بدخیمی نباشد، مشاهده نشود، دارو دوباره تکرار خواهد شد. گاهی هم بیماری ریشه‌کن می‌شود، ولی دوباره از فرد دیگری سرایت می‌کند.

گاستریت و زخم معده با بعضی غذاها تحریک می‌شود، مثلا علائم فردی که دچار گاستریت است، با خوردن غذاهای محرک مانند ادویه، سیر، فلفل، پیاز، استعمال سیگار، مصرف الکل و... تشدید می‌شود.

دکتر ایرج خسرونیا, متخصص داخلی و رئیس انجمن متخصصان داخلی ایران

علت بوی بد دهان:

بیش از دوسوم مواقع علت بوی بد دهان را باید در همان حفره دهان جستجو کرد. معمولا این بو می‌تواند نشانه بیماری ژنژویت، التهاب در لثه یا دندان خرابی که ترمیم نشده، باشد.گاهی هم پرزهای دهان بعضی افراد ممکن است بلندتر باشد، به‌ خصوص پرزهای انتهای دهان که می‌تواند محل تجمع باکتری باشد. بیماران باید از نظر وجود بیماری‌های ریوی مانند آبسه ریه، پنومونی ریه، برونشیت مزمن، سل ریوی و... بررسی شوند، گرچه بیماری‌های گفته شده علامت‌های دیگری دارند.

بیماری‌های دستگاه گوارش، زخم‌معده، سرطان دستگاه گوارشی، سوء‌هاضمه، سیروز کبدی، یبوست، عفونت‌های روده‎ای و... نیز ممکن است عامل بوی بد دهان باشند. بیماری‌های سینوس مانند سینوزیت مزمن، فیستول سینوس دهانی، رینیت چرکی، لوزه بزرگ و بیماری‌های حلق هم باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند. البته همه این موارد‌ قابل‌درمان و کنترل هستند، ولی بهتر است بیمار ابتدا به بهداشت درست حفره دهانی بپردازد و در صورتی که با همه تمهیدات باز هم بوی بد دهان باقی بماند، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کند.

دکتر ابراهیم رزم‌پا, فوق‌تخصص جراحی سروگردن, عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

بیشتر بدانید : هلیکو باکتر واگیردار است؟

بیشتر بدانید : هلیکو باکتر پیلوری موجب سرطان معده می شود؟

بیشتر بدانید : درباره این باکتری معده بیشتر بدانید

گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:salamat.ir