تاثیرات فروکتوز و امگا3 بر عملکرد مغز و تخریب ژن ها
مطالعات و تحقیقات اخیر دانشگاه UCLA ارتباط تخریب ژن‌ها را بر اثر فروکتوز و طیف گستردهای از بیماری‌ها نشان می‌دهد. قند فروکتوز در رژیم غذایی غربی جایگاه قابل‌توجهی دارد. خبر خوش این است که همین محققین دریافته‌اند این تغییرات زیانبار قابل برگشت هستند و مصرف اسید چرب امگا-۳ (دوکوزاهگزانوئیک اسید DHA) می‌تواند در ترمیم این ژن‌ها بسیار موثر باشد.
امگا 3 (DHA) تمامی الگوی ژنتیکی تغییر یافته را به حالت عادی بازمی‌گرداند که خاصیت شاخص این اسید آلی است.
چگونگی تاثیر فروکتوز بر مغز
جیا یانگ، دانشیار دانشگاه UCLA در فیزیولوژی ـ بیولوژی تلفیقی، با اظهار بیانات فوق اضافه می‌کند که علت این تاثیر قدرتمند برای دانشمندان مشخص است.
امگا 3 (DHA) به طور طبیعی در غشای سلول‌های مغزی تولید می‌شود، ولی میزان آن برای مقابله با بیماری‌ها کافی نیست. پروفسور فرناندو گومز، جراح مغز و اعصاب و دانشیار فیزیولوژی ـ بیولوژی تلفیقی این دانشگاه می‌گوید: «بدن و مغز ما فاقد تجهیزات لازم برای تولید امگا 3 (DHA) به میزان کافی هستند و ما باید کمبود آن را با تغذیه جبران کنیم.»
امگا 3 (DHA) سیناپس‌های مغزی را تقویت می‌کند و قدرت یادگیری و حافظه ما را ارتقا می‌بخشد. این ماده در ماهی آزاد (غیر پرورشی) و به میزان کمتر در انواع دیگر ماهی‌ها، روغن ماهی، بذر کتان، گردو وانواع مغزها موجود است.
سهم عمده منبع تامین فروکتوز در رژیم غذایی آمریکاییان از عصاره تغلیظ شده ذرت که برای شیرین کردن مواد غذایی استفاده می‌شود، سرچشمه می‌گیرد. این شیرین کننده ارزان‌قیمت از نشاسته ذرت استخراج می‌شود. منابع دیگر تامین فروکتوز در بدن عبارتند از نوشابه‌ها، شیرینی ها، شربت‌ها و دسرها.
طبق تخمین وزارت کشاورزی ایالات متحده در سال ۲۰۱۴ هر آمریکایی حدود ۱۳ کیلوگرم عصاره ذرت مصرف کرده است. فروکتوز به مقدار زیادی در میوه‌ها موجود است ولی فیبر موجود در میوه، سرعت جذب آن را توسط بدن بسیار کند می‌کند، به اضافه آنکه ترکیبات دیگری در میوه وجود دارد که برای سلامت مغز و بدن لازم است.
موش‌های رها شده در هزارتو
برای مطالعه اثرات فروکتوز روی مغز تعدادی موش به سه گروه تقسیم شدند. گروه اول به مدت ۶ هفته با محلول آبی فروکتوز سیراب شدند. میزان قند دریافتی هر موش معادل قندی بود که یک فرد بزرگسال با نوشیدن ۱ لیتر نوشابه غیرالکلی در روز دریافت می‌کند. گروه دوم علاوه بر رژیم بالا، مکمل حاوی امگا 3 (DHA) دریافت می‌کردند و گروه سوم فقط آب خالص می‌نوشیدند.
پس از گذشت ۶ هفته موش‌ها درون هزارتویی رها شدند. موش‌هایی که محلول فروکتوز نوشیده بودند، نسبت به آنهایی که آب مصرف کرده بودند، برای پیدا کردن راهشان از درون هزارتو به دو برابر زمان نیاز داشتند. مشخص شد که فروکتوز در تخریب حافظه نقش زیادی دارد. دسته دوم که مخلوط فروکتوز و امگا 3 (DHA) دریافت کرده بودند، عکس‌العملی مشابه دسته سوم داشتند.
این مشخص می‌کرد که امگا 3 (DHA) اثرات مخرب فروکتوز را جبران کرده است. همچنین آزمایش خون دسته اول نشان داد که میزان قند خون، تری‌گلیسرید و انسولین در آنها بسیار بالاتر از دو دسته دیگر است. بالا بودن این سه ماده در ایجاد چاقی و ابتلا به دیابت بسیار موثر است.
۲۰ هزار توالی ژنتیکی در مغز موش‌ها بررسی شد و۷۰۰ ژن در هیپوتالاموس (مرکز متابولیک مغز) و ۲۰۰ ژن در هیپوکامپ (مرکز کنترل یادگیری و حافظه) شناسایی شدند که بر اثر فروکتوز تغییر عملکرد می‌دهند. اکثریت ژن‌های شناسایی شده که قابل مقایسه با ژن‌های انسانی هستند، مسئول تنظیم متابولیسم و ارتباط سلولی‌اند.
از بیماری‌هایی که در اثر تخریب این ژن‌ها بوجود می‌آید، می‌توان به پارکینسون، اختلال دوقطبی افسردگی ـ شیدایی، افسردگی و دیگر بیماری‌های مغزی اشاره کرد.
در میان ۹۰۰ ژن شناسایی شده، ۲ ژن خاص با نام‌های Bg- و Fmod از اولین ژن‌هایی هستند که تحت تاثیر فروکتوز تغییر می‌یابند. پس از دگرگونی، این دو ژن به‌صورت آبشاری بقیه ژن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهند. این یافته‌ها می‌تواند به این معنی باشد که Bg- و Fmod باید هدف اصلی داروهای ابداعی برای کنترل بیمار‌های مغزی باشند.
تاثیرگذاری فروکتوز بر ژن‌ها
این تحقیق از مکانیسم تاثیرگذاری فروکتوز بر ژن‌ها نیز پرده برداشته است. فروکتوز توانایی این را دارد که سبب اتصال مواد بیوشیمیایی به سیتوزین شود. سیتوزین یکی از چهار نوکلئوتید تشکیل دهنده DNA است. ایجاد چنین تغییری می‌تواند سبب خاموش یا روشن کردن ژن‌ها شود.
پروفسور گومز پیش از این هم روی تاثیرات فروکتوز بر مغز تحقیق کرده و اعلام کرده بود این قند نه‌تنها ارتباط سلول‌های عصبی را مختل می‌کند بلکه مقداری مواد سمی هم تولید می‌کند و ادامه درازمدت این روند صدمه جدی به یادگیری و حافظه وارد می‌سازد.
گومز می‌گوید: «خوردنی‌ها نیز می‌توانند مثل داروها بر مغز تاثیر بگذارند.» او توصیه می‌کند که مصرف نوشابه، شیرینی و دسر و کلا شکر و چربی‌های اشباع را کاهش دهیم. اگرچه مصرف امگا 3 (DHA) دارای مزایایی برجسته است، نمی‌توانیم متوقع باشیم که در یک چشم به هم زدن معجزه کند. برای اینکه به حدود قابلیت‌های آن در درمان پی ببریم، به تحقیق و آزمایشات بیشتری نیازمندیم.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: salamati.ir