سالمندان مجبور به مصرف همزمان داروها هستند ولی باید توجه داشته باشید که مصرف برخی از این داروها در طولانی مدت بیشتر برایشان مضر است تا مفید.
مصرف طولانی مدت این داروها برای سالمندان مضر است
بسیاری از سالمندان مجبور به مصرف همزمان چند دارو هستند. برخی از این داروها برای کنترل بلندمدت بیماری‌های مزمنی مانند دیابت و فشارخون بالا لازم هستند، اما سایر داروها ممکن است برای مصرف طولانی ضروری نباشند یا حتی اگر برای مدت بیش‌ازحد طولانی مصرف شوند، زیان‌هایی هم ایجاد کنند.ممکن است مصرف دارویی در بازه‌ای زمانی مفید باشد، اما پس از آن نیازی به تداوم مصرف آن نباشد. بسیاری از داروها هنگامی بیشترین تاثیر و کمترین خطر را دارند که برای مدت معین و محدودی مصرف شوند.اما چگونه می‌توان فهمید مصرف کدام دارو را باید ادامه داد و کدام دارو را باید قطع کرد؟
توصیه کارشناسان این است که همه داروهای مصرفی‌تان ازجمله داروهای بدون نسخه و مکمل‌های غذایی را به‌طور سالانه با پزشک عمومی یا متخصصتان بازبینی کنید تا معلوم شود مقدار مصرف کدام داروها را باید دوباره تنظیم کرد و کدام داروها را باید قطع کرد. البته توجه داشته باشید مصرف هیچ دارویی را بدون تایید پزشک قطع نکنید.
4 گروه دارو بیش از همه برای مدت‌های طولانی مصرف می‌شوند و این در حالی است که در بسیاری از موارد نباید مصرف آنها ادامه پیدا کند.
1. داروهای ضددرد شبه‌افیونی یا مخدر
این داروها ازجمله شامل کدئین، استامینوفن کدئین و اوکسی‌کدون می‌شوند که ضددردهای موثری هستند، اما می‌توانند اعتیادآور هم باشند. وابستگی جسمی به این داروها ممکن است حتی پس از یک هفته مصرف آنها و گاهی زودتر رخ دهد. یک تحقیق اخیر در آمریکا نشان داد حدود ۶ درصد افرادی که پس از جراحی حتی جراحی‌های جزیی مانند برداشتن هموروئید یا بواسیر این داروها برایشان تجویز شده، تا ماه‌ها بعد به مصرف آنها ادامه می‌دهند. مصرف یک داروی ضددرد شبه‌افیونی برای بیش از ۳ ماه خطر اعتیاد به آن را ۱۵ برابر می‌کند.
• چه باید کرد؟ اگر دچار عارضه مزمنی مانند کمردرد مداوم هستید، بهتر است به‌کلی از مصرف داروهای شبه‌افیونی خودداری کنید. این داروها آخرین داروهایی هستند که ممکن است برای تسکین کمردرد مزمن تجویز شوند. در چنین مواردی بهتر است با پزشکتان درباره درمان‌های غیردارویی یا سایر داروهای ضددرد نسخه‌ای یا بدون نسخه که می‌توانند به شما کمک کنند، مشورت کنید. پزشکتان در موارد دردهای شدید پس از جراحی باید کمترین مقدار داروی ضددرد شبه‌افیونی را برای شما تجویز کند. مصرف داروهای ضددرد دیگر که بدون نسخه می‌توانید تهیه کنید مانند ایبوپروفن (ادویل) یا ناپروکسن را در نظر داشته باشید. نکته مهم دیگر این است که اگر داروی شبه‌افیونی را برای چند هفته یا بیشتر مصرف کرده باشید، نباید آن را ناگهان متوقف کنید. پزشکتان باید به شما کمک کند به‌طور تدریجی میزان مصرف آن را کاهش دهید و درنهایت آن را قطع کنید.
2. داروهای خواب‌آور
بررسی‌ها نشان می‌دهند حدود ۱۴ درصد افراد ۶۵ تا ۸۰ ساله به‌طور منظم داروهای خواب‌آور مصرف می‌کنند، اما مصرف این داروها به‌خصوص در سالمندان اشتباه است. این داروها اثرات قوی‌تری و طولانی‌تر بر بدن‌های سالمندان نسبت به جوانان می‌گذارند و به‌این‌ترتیب سالمندان نسبت به اثرات جانبی آنها مانند اغتشاش شعور و مشکلات حافظه حساس‌ترند. تحقیقات نشان می‌دهد قرص‌های خواب‌آور خطر افتادن و شکستگی لگن را در سالمندان بیش از دو برابر می‌کنند. ترکیبات خواب‌آوری که بدون نسخه قابل‌تهیه است ماند دیفن‌هیدرامین و دوکسیلامین با افزایش خطر مشکلات شناختی و زوال عقل در سالمندان مربوط شده‌اند.
• چه باید کرد؟ اگر برای بیش از چند روز پشت سرهم از داروهای خواب‌آور بدون نسخه یا تجویز شده استفاده می‌کنید، بهتر است از پزشکتان بخواهید شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهد. متخصص خواب ممکن است به شما توصیه کند یک دوره کوتاه‌مدت رفتاردرمانی شناختی را بگذرانید. در این دوره راهبردهایی ازجمله چگونگی آرام کردن ذهن هنگامی‌که می‌خواهید بخوابید، به شما آموزش داده می‌شود. اگر چند ماهی به این آموزش‌ها عمل کنید، سودمندی آنها را خواهید دید. در همان حال در طول یک دوره چندهفته‌ای می‌توانید دوز مصرفی داروی خواب‌آورتان را کاهش دهید.
3. داروهای ضدسوزش سر دل
یکی از گروه‌های دارویی پرمصرف داروهای مهارکننده ترشح اسیدمعده به نام «مهارکننده‌های پمپ پروتون» (PPI) مانند اومپرازول، لانوپرازول، اوسموپرازول که برای درمان سوزش سر دل یا ترش کردن شدید تجویز می‌شوند. اغلب این داروها برای مصرف کوتاه‌مدت هستند، اما برخی از بیماران به مصرف این داروها ادامه می‌دهند و با وجود بهبود علائمشان آنها را قطع نمی‌کنند. همچنین در بسیاری از موارد این داروها بیش‌ازحد لازم نسخه می‌شوند. مصرف این داروها برای یک سال یا بیشتر ممکن است به عوارض جانبی ناشایع اما زیانباری مانند افزایش خطر حمله قلبی یا زوال عقل بینجامد. سازمان غذا و داروی آمریکا هشدار داده است که مصرف دوزهای بالای این گروه داروها ممکن است خطر شکستگی استخوان‌ها را افزایش دهد و یک بررسی که در سال ۲۰۱۶ در مجله انجمن متخصصان کلیه آمریکا منتشر شد، نشان داد در افرادی که برای 5 سال به مصرف این داروها ادامه داده بودند، خطر دچار شدن به بیماری مزمن کلیه ۲۸ درصد افزایش می‌یابد.
• چه باید کرد؟ گروه‌های علمی مانند انجمن متخصصان گوارش آمریکا توصیه می‌کنند که کمترین دوز لازم از این داروها برای کوتاه‌ترین زمان ممکن تجویز شود (اگر پزشکتان از این گروه داروها برایتان تجویز کرد، درباره مدت مورد انتظار درمان سوال کنید). کارشناسان می‌گویند هنگامی‌که می‌خواهید مصرف داروهای PPI را قطع کنید، ابتدا آنها را یک روز در میان مصرف کنید و در روزهای میانی داروی ضداسید بدون نیاز به نسخه‌ای مانند داروهای گروه مهارکننده H2 مانند فاموتیدین یا رانیتدین مصرف کنید تا درنهایت بتوانید آنها را به‌کلی کنار بگذارید. در عوض بر اقدامات شیوه زندگی مانند کاهش وزن، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر، پرهیز از خوردن غذاهای تشدیدکننده سوزش سر دل مانند غذای ادویه‌دار یا سرخ ده، قهوه، مرکبات و غذاهایی که حاوی مقدار زیادی گوجه‌فرنگی هستند، متمرکز شوید.
4. داروهای رفع‌کننده گرفتگی بینی
اگر دچار گرفتگی بینی (به علت پرخونی و تورم مخاط بینی) باشید، مصرف قطره‌های یا اسپری‌های ضداحتقان (رفع‌کننده پرخونی و تورم) مانند اکسی‌متازولین اغواکننده است. این داروها تورم بافت بینی را به‌سرعت برطرف می‌کنند و نسبت به قرص‌های خوراکی ضداحتقان مانند سودوافدرین کمتر محتمل است فشارخون را بالا ببرند. یک بررسی در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داد حدود نیمی از افراد دچار گرفتگی مزمن بینی می‌گویند برای دست‌کم یک سال از این قطره‌ها و اسپری‌ها استفاده کرده‌اند. روی برچسب اغلب این داروها هشدار داده شده است که برای بیش از 3 روز پشت سر هم نباید آنها را استفاده کرد. افرادی که برای مدت طولانی از این داروها استفاده می‌کنند، اغلب به آنها وابسته می‌شوند. بینی آنها به دارو عادت می‌کند و هنگامی دارو را مصرف نمی‌کنند، پوشش مجاری بینی‌شان متورم می‌شود. هنگام استفاده از قطره‌ها و اسپری‌های ضداحتقان ممکن است مقداری از این داروها وارد جریان خون هم شود و برای افرادی که بیماری قلبی یا نامنظمی ریتم قلب دارند، مشکل ایجاد کند.
• چه باید کرد؟ در قدم اول از محلول‌های نمکی برای شستشوی بینی استفاده کنید که می‌توانند ترشحات مخاطی و مواد حساسیت‌زا را از بینی خارج کنند، . اگر این شیوه موثر نبود، استفاده از یک قطره یا اسپری ضداحتقان بینی برای بهبود سریع، اما در صورت امکان فقط در شب و فقط برای حداکثر 3 روز اشکالی ندارد. اگر گرفتگی بینی‌تان برای یک هفته یا بیشتر ادامه یافت، به پزشکتان مراجعه کنید. ممکن است عوارضی مانند آلرژی‌ها، پولیپ‌های بینی یا عفونت سینوس علت این مشکل باشند. اگر از داروهای ضداحتقان بینی برای بیش از 7 روز استفاده کرده باشید، ممکن است پزشکتان برای مدت کوتاهی برای شما اسپری یا داروی خوراکی کورتونی تجویز کند تا از تورم دوباره مجاری بینی هنگام قطع کردن داروی ضداحتقان جلوگیری شود.
اگر می خواهید بیشتر بدانید : این ویتامین برای سالمندان حیاتی است
اگر می خواهید بیشتر بدانید : ورزش های مناسب برای سالمندان
اگر می خواهید بیشتر بدانید : این ویتامین برای سالمندان حیاتی است
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: salamat.ir
