نگهداری از نوزاد، اگر برخی اصول كلی را در ذهن داشته باشید، آن قدر‌ها هم كار سختی نیست. برای نگهداری بهتر از یك نوزاد باید ابتدا...
 

پس از 9 ماه انتظار و پشت سر گذاشتن دردسرهای بارداری و پس از زایمان و سختی‌های آن، فكر می‌كنید می‌توانید یك نفس راحت بكشید؟ شاید خیلی‌ها به شما بگویند كه نه و این تازه شروع دردسرهای دیگراست اما این طور نیست. نگهداری از نوزاد، اگر برخی اصول كلی را در ذهن داشته باشید، آن قدر‌ها هم كار سختی نیست.

برای نگهداری بهتر از یك نوزاد باید ابتدا در مورد نیازهای او اطلاعات به دست بیاورید. تجربیات یك بزرگ‌تر، دوست یا حتی یك مربی كه خود سابقه نگهداری از نوزاد را داشته است در این مواقع خیلی به كار می‌آید. در روزهای اول بهتر است یك همراه داشته باشید، این همراه حتی اگر یك نوجوان بی‌تجربه هم باشد می‌تواند بسیار به شما كمك كند.

نگه داشتن نوزاد

اولین و مهم‌ترین اصل در مراقبت از نوزاد، روش صحیح نگه داشتن او است. تا زمانی كه نوزاد قدرت كنترل سر و گردن خود را به دست نیاورده است باید با دقت تمام مراقب سر و گردن او بود. حمایت مناسب از سر موقع در آغوش گرفتن و یا به طور عمودی نگه داشتن كودك یك اصل مهم است.

به هیچ وجه كودك را تكان ندهید و یا نلرزانید. بعضی از والدین اغلب موقع بازی كردن یا موقع ناراحتی او،‌ نوزاد را تكان می‌دهند. این مساله می‌تواند عوارض وحشتناكی مانند خون‌ریزی مغزی را هم به دنبال داشته باشد. موقع حمل كودك در سبد نوزاد، گهواره یا صندلی مخصوص او مطمئن شوید كه نوزاد به خوبی در جای خود قرار گرفته و محكم شده است و احتمال لغزیدن یا افتادن وجود ندارد.

غذا دادن به نوزاد

تفاوتی نمی‌كند كه نوزاد شما از شیر مادر استفاده می‌كند یا شیر خشك؛ در هر دو صورت شما باید روزانه چند بار به او غذا بدهید. توصیه می‌شود كه شیر دادن به نوزاد فقط به درخواست او انجام شود.

گریه كردن نوزاد موقع گرسنگی بهترین علامت برای زمان شیر دادن به اوست اما بعضی نوزادها هم به جای گریه كردن از علایم دیگری استفاده می‌كنند، كارهایی مانند مكیدن انگشت، بردن دست به دهان یا ایجاد صدای مكیدن، می‌تواند از علایم گرسنگی باشد.

یك نوزاد به طور معمول هر دو تا سه ساعت به شیر احتیاج دارد. اگر به او شیر مادر می‌دهید اجازه بدهید هر بار تغذیه از پستان مادر، ‌10 تا 15 دقیقه طول بكشد.

در صورت استفاده از شیر خشك باید در هر وعده 60 تا 90 میلی لیتر فرمولا (شیر خشك و آب جوشیده) تهیه كنید.

برای اطمینان از تغذیه مناسب بعضی از نوزادان را باید هر چند ساعت بیدار كرد اما اگر این مساله در مورد نوزاد شما زیاد اتفاق می‌افتد یا او علاقه زیادی به غذا خوردن یا مكیدن ندارد با پزشك تماس بگیرید.

در مورد نوزادانی كه از شیر مادر استفاده می‌كنند تشخیص اینكه كودك به اندازه كافی شیر می‌خورد یا نه كمی سخت‌تر از تغذیه با شیر خشك است. این نوزادان اگر در روز شش بار خود را خیس می‌كنند، چند نوبت مدفوع دفع می‌كنند، راحت می‌خوابند و به طور طبیعی وزن می‌گیرند به این معنی است كه تغذیه مناسبی دارند.

آروغ زدن

نوزادان اغلب موقع شیر خوردن مقداری هوا هم می‌بلعند كه موجب می‌شود بعدا نفخ كنند و به همین دلیل گریه می‌كنند. برای جلوگیری از نفخ نوزاد باید به طور مرتب او را وادار به آروغ زدن كنید.

در مورد نوزادانی كه زیاد نفخ می‌كنند پس از 30 میلی لیتر شیر خشك یا 5 دقیقه شیر خوردن از مادر باید كودك چند دقیقه برای آروغ زدن تحریك شود.

برای آروغ زدن كودك روش‌های زیر را به كار ببرید:

كودك را در آغوش بگیرید و سرش را روی شانه‌تان قرار دهید. مراقب سر كودك باشید و با دست دیگر آرام روی پشتش بزنید.

بنشینید و كودك را روی پاهایتان بگذارید. با یك دست سینه و سر نوزاد را نگه دارید و با دست دیگر به آرامی به پشتش ضربه بزنید اگر نوزاد را روی پای خود می‌خوابانید باید توجه داشته باشید كه صورت نوزاد به سمت پایین باشد و سر كودك باید بالاتر از سینه‌اش باشد.

اگر با این روش‌ها نوزاد آروغ نزد، حالتش را عوض كنید و پیش از غذا دادن دوباره، ‌در وضعیت دیگری چند دقیقه تحریكش كنید. همیشه پس از تمام شدن زمان شیر خوردن نوزاد را وادار به آروغ زدن كنید و حداقل 10 تا 15 دقیقه او را به صورت عمودی نگه دارید تا بالا نیاورد.

پوشك كردن بچه

پیش از بچه دار شدن، این نكته را به یاد داشته باشید كه نوزاد در روز حداقل 10 بار نیاز به عوض كردن پوشك پیدا می‌كند و این یعنی 70 بار در هفته.

پیش از عوض كردن پوشك اطمینان پیدا كنید كه تمام لوازم مورد نیاز در دسترستان است و لازم نیست تا برای تهیه چیزی نوزاد را تنها بگذارید.

پوشك تمیز، روغن یا پودر بچه،‌ یك ظرف آب گرم برای شست شوی بچه، یك حوله تمیز و ظرف زباله حداقل لوازم مورد نیاز تعویض پوشك است.

پس از هر بار كار كردن شكم یا خیس شدن پوشك باید آن را تعویض كرد. نوزاد را به پشت بخوابانید و پوشك كثیف را جدا كنید. با استفاده از آب ولرم و حوله تمیز، به‌ آرامی نوزاد را تمیز كنید. وقتی كه پوشك یك نوزاد پسر را تعویض می‌كنید، مراقب باشید چون تماس پوست لخت او با هوای سرد ممكن است موجب ادرار كردن نوزاد شود. موقع تمیز كردن نوزاد دختر دقت كنید حوله را از جلو به عقب بكشید تا مانع به وجود آمدن عفونت ادراری شوید.

برای جلوگیری از به وجود آمدن راش یا كهیر ناشی از پوشك هم باید حتما از روغن یا پودر بچه استفاده كنید.

سوختگی پوشك یا كهیر ناشی از آن اغلب یك تورم قرمز رنگ و دردناك است كه ظرف چند روز و پس از شستن با آب گرم و چرب كردن پوست و مدتی استفاده نكردن از پوشك از بین می‌رود اما برای جلوگیری از بوجود آمدن آن می‌توانید كارهای زیر را انجام دهید:

پوشك بچه را مرتب تعویض كنید و نگذارید پوشك كثیف زیاد دور بدن نوزاد باقی بماند.

پس از عوض كردن پوشك با یك صابون لطیف و آب ولرم نوزاد را بشویید و یا یك حوله نرم پاك كنید و كرم بچه بزنید.

اگر از پارچه‌های نرم به عنوان كهنه بچه استفاده می‌كنید برای استفاده مجدد آنها را با مواد پاك كننده ضد حساسیت و بدون رنگ بشویید.

در روز مدتی نوزاد را بدون پوشك رها كنید تا پوست تنفس طبیعی داشته باشد. اگر سوختگی پوشك پس از سه روز مراقبت خوب نشد و یا بدتر شد حتما با پزشك تماس بگیرید.

خوابیدن نوزاد

اگر اولین بارتان است كه بچه‌دار می‌شوید شاید روزهای اول تعجب كنید كه نوزادتان روزی 16 ساعت می‌خوابد. نوزادان اغلب هر سه تا چهار ساعت یك بار می‌خوابند و شب و روز زیاد برایشان فرقی نمی‌كند. در سه ماه اول زندگی آنها در شب حداقل شش تا هشت ساعت می‌خوابند اما در این مدت حداقل یك بار برای شیر خوردن بیدار می‌شوند. به تدریج نوزادان با بالا رفتن سن عادات خواب خاص خود را پیدا می‌كنند. به همین دلیل تا زمانی كه وزن طبیعی دارند و سالم به نظر می‌رسند، نباید زیاد نگران زمان خواب یا بیدارشدن آنها بود.

به یاد داشته باشید موقع خواب حتما كودك را به پشت بخوابانید تا جلوی نشانگان مرگ ناگهانی نوزاد كه اغلب موقع خواب به وجود می‌آید،‌ گرفته شود. از رخت خواب‌های شل و گشاد كه احتمال خفه كردن نوزاد  و گرفتن راه تنفس او را دارد استفاده نكنید. نوزاد را روی بالش نخوابانید و موقع خواب در صورت داشتن حیوانات خانگی آنها را از نوزاد دور كنید. دقت كنید كه هر شب وضعیت سر كودك را تغییر دهید (یك شب روی سمت چپ و یك شب روی سمت راست) تا جلوی تخت شدن یك سمت سر گرفته شود. تهویه محل خواب نوزاد باید طبیعی باشد. هیچ وقت نوزاد را حتی اگر خواب است تنها نگذارید و حواستان به او باشید.
 
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
منبع: هفته‌نامه سلامت
اختصاصی سیمرغ www.seemorgh.com/health
 
مطالب پیشنهادی:
شستن لباس نوزاد  
عفونت گوش در کودکان
ناف نوزاد پس از تولد 
ممنوعیت استفاده از داروهای سرماخوردگی 
مادران سیگاری، فرزندان چاق