مخملک یک بیماری نسبتا رایج بین کودکان ۵ تا ۱۵ سال است. در گذشته این بیماری یک عارضه خطرناک محسوب می‌شد، اما خوشبختانه به لطف پیشرفت علم پزشکی در حال حاضر روش‌های بسیاری به منظور درمان و کنترل این بیماری در دسترس هستند. مخملک که با نام تب اسکارلت هم شناخته می‌شود عفونت باکتریایی است که با گلو درد و تب بالا همراه است. همچنین این بیماری منجر به بروز راش‌های قرمز پوستی می‌شود. با اینکه مخملک بیماری خطرناکی نیست اما باید به موقع بیمار به پزشک مراجعه کند تا جلوی عوارض خطرناک آینده را بگیرد. دقت کنید در صورتی که نسبت به این بیماری بی‌توجه باشید می‌تواند به سلامت قلب و کلیه آسیب برساند. در ادامه بیشتر در مورد این بیماری و علائم آن در کودکان صحبت خواهیم کرد.
مخملک چیست؟
مخملک چیست؟ تب اسکارلت (Scarlet Fever) یا همان مخملک نوعی عفونت باکتریایی است که عامل اصلی این بیماری باکتری استرپتوکوک از گروه A است. در واقع این باکتری دلیل اصلی گلو درد شدید در بیماران است. این باکتری سمی تولید می‌کند که در نتیجه تولید این سم بثورات پوستی به رنگ قرمز روشن در بخش‌های مختلف بدن کودک رویت می‌شود.
همان‌طور که در ابتدا هم اشاره کردیم این بیماری اغلب در کودکان ۵ تا ۱۵ سال مشاهده می‌شود اما با این حال می‌تواند یک بیماری خطرناک برای مادران باردار، بزرگسالان و نوزادان باشد.
دقت کنید به منظور پیشگیری از این بیماری هیچ واکسنی در حال حاضر وجود ندارد و تنها باید بهداشت را رعایت کنید. از شست و شوی منظم دست‌ها با آب و صابون گرفته تا استفاده نکردن از لوازم شخصی دیگران به صورت مشترک.
علت بیماری مخملک در کودکان چیست؟
باکتری که منجر به گلو درد استرپتوکوکی می‌شود و باکتری که دلیل مخملک است یکی هستند، یعنی همان باکتری استرپتوکوک بتا همولیتیک از گروه A. سمی که به واسطه این باکتری در بدن ترشح می‌شود حساسیت پوستی و قرمزی پوست را به دنبال دارد. همچنین به یاد داشته باشید که این باکتری در دهان و بینی انسان زنده می‌ماند. به علاوه اینکه اگر فرد مبتلا به این باکتری سرفه و عطسه کند ممکن است از طریق ذرات هوا بیماری به دیگران سرایت پیدا کند. به همین خاطر است که باید در طول زمان بیماری نکات بهداشتی و مراقبتی را جدی بگیرید.
از طرفی مدت زمان بین قرار گرفتن در معرض باکتری تا زمان بروز بیماری حدود ۲ تا ۴ روز است که البته این موضوع بسته به سن و شرایط فرد می‌تواند متفاوت باشد.
علائم مخملک در کودکان کدام‌اند؟
علائم مخملک طیف وسیعی دارد و هر کودکی بسته به شرایط خود می‌تواند علائم متفاوتی را تجربه کند. همچنین به یاد داشته باشید که عموما این بیماری به صورت خفیف ظاهر می‌شود و ممکن است بعد از گذشت چند روز کودک تنها علائم خفیفی مانند آنفولانزا را تجربه کند که همراه با برخی حساسیت‌های پوستی است.
از طرفی در صورتی که علائم حاد باشند کودک تب بالا و راش‌های پوستی شدیدتری را تجربه می‌کند. در ادامه علائم عمومی، فیزیکی و علائم پوستی این بیماری را در کودکان بررسی می‌کنیم:
علائم عمومی
از علائم عمومی تب اسکارلت در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• تب بالای ۳۸ درجه
• گلو درد
• بدن درد
• دل درد
• حالت تهوع و استفراغ
• بی‌اشتهایی
• مشکل در بلع غذا
علائم فیزیکی
• سفید شدن سطح روی زبان
• قرمزی و ناهموار شدن زبان کودک (زبان توت‌فرنگی)
• قرمز شدن گلو
• متورم شدن لوزه‌ها
• ایجاد لکه‌های سفید عفونی در لوزه‌ها
• ظاهر شدن جوش‌های ریز در سقف دهان
• تورم غدد لنفاوی موجود در گردن
دقت کنید که علائم این بیماری با توجه به شدت آن در کودکان به شکل‌های مختلفی دیده می‌شود. همچنین برخی از بیماران تنها علائم فیزیکی دارند و هیچ علائم عمومی و پوستی دیگری را تجربه نمی‌کنند.
علائم پوستی
علائم پوستی مانند بثورات و راش پوستی عموما ۲ روز بعد از بیماری شروع می‌شوند:
• راش‌های پوستی که زبر هستند و شبیه به آفتاب سوختگی به نظر می‌رسند
• ظاهر شدن خطوط قرمز رنگ بر روی گردن، زیر بغل و کشاله ران
• خارش بثورات و قسمت‌های قرمز بدن
• برافروخته به نظر رسیدن صورت
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
پزشکان توصیه می‌کنند در صورتی که علائم کودک بعد از حدود یک هفته کمتر نشد حتما به متخصص اطفال مراجعه کنید. از طرفی در صورتی که کودک در معرض مستقیم باکتری قرار گرفته باشد شانس ابتلا به تب اسکارلت بیشتر می‌شود بنابراین باید زودتر پروسه درمان را دنبال کنید. همچنین پزشکان پیشنهاد می‌کنند اگر کودک علائم زیر را داشت سریعا به سراغ فوریت‌های پزشکی بروید:
• کم آبی بدن
• تنگی نفس
• سرفه شدید
• درد قفسه سینه
• تنفس سریع یا پر سر و صدا
• استفراغ و اسهال مزمن و مداوم
• ناتوانی در بلع مایعات یا بزاق دهان
• احساس گیجی و کمبود شدید انرژی
• کاهش دمای بدن به زیر ۳۵.۵ درجه سانتی‌گراد
راه‌های تشخیص بیماری مخملک در کودکان
پزشک اطفال برای تشخیص این بیماری ابتدا معاینه بالینی و فیزیکی انجام می‌دهد. در جلسه معاینه پزشک گلو، زبان، غدد لنفاوی و لوزه‌های کودک را بررسی می‌کند. همچنین در صورتی که نیاز به بررسی بیشتر داشته باشد از گلو تست می‌گیرد. این تست به سرعت وجود باکتری را در بدن کودک نشان می‌دهد.
همچنین در صورتی که این روش‌ها کمکی به تشخیص بیماری نکنند پزشک به سراغ کشت گلو می‌شود. کشت گلو در واقع نوعی نمونه‌برداری است که این نمونه در آزمایشگاه بررسی می‌شود.
به یاد داشته باشید مخملک درمان‌نشده می‌تواند برای کودکان و نوجوانان در سنین بالا عوارضی مانند تب روماتیسمی به همراه داشته باشد. به همین خاطر است که تشخیص به موقع و درست حائز اهمیت است.
روش‌های درمان بیماری مخملک
شایع‌ترین روش درمان این بیماری دارو درمانی است. پزشکان سعی می‌کنند با استفاده از داروهای آنتی‌بیوتیک باکتری و عفونت ناشی از آن را از بین ببرند. همچنین در کنار دارو درمانی درمان‌های خانگی و مراقبت‌های زیر را پیشنهاد می‌کنند:
• کودک باید خواب و استراحت کافی داشته باشد.
• کودک خود را به نوشیدن مایعات تشویق کنید.
• برای شست‌و‌شوی گلو از آب و نمک استفاده کنید.
• برای تسکین درد گلو می‌توانید به کودک عسل و آب ولرم بدهید.
• از غذاهای نرم و رقیق استفاده کنید.
• به هیچ عنوان کودک را در معرض دود سیگار قرار ندهید.
عوارض بیماری مخملک در کودکان
از عوارض این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• آرتریت
• مننژیت
• ذات‌الریه
• سینوزیت
• آسیب کلیوی
• عفونت گوش
• تب روماتیسمی
• عفونت‌های پوستی
• آبسه چرکی در لوزه و گلو
• مشکلات خود ایمنی کودکان
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید علائم این بیماری در مراحل اولیه بسیار شبیه به آنفولانزا است. مخملک یک بیماری واگیردار است که کودک بلافاصله بعد از تشخیص باید مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع کند. اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده علاوه بر داشتن یک مجله پزشکی بروز دارای لیست کاملی از متخصصین است که راه ارتباطی با آن‌ها را در اختیارتان می‌گذارد. از متخصص روماتولوژی گرفته تا بهترین دکتر فوق تخصص زنان و زایمان و نازایی در تهران.
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:darmankade.com