آیا تیره شدن قسمت های از پوست صورت یا بدن در زمان حاملگی طبیعی است؟
قطعاً. تیرگی پوست بصورت لكه‌های نامنظم در حدود 70% از زنان حامله دیده می‌شود. زنانی كه پوست تیره دارند بیشتر در معرض این لكه‌ها قرار دارند. این لكه‌ها بیشتر در نواحی دور لب بالا، بینی، بالای گونه‌ها، و پیشانی دیده می‌شوند و گاهی به صورت یك ماسك صورت را می‌پوشانند. این لكه‌ها كه عموماً "ماسك حاملگی" خوانده می‌شوند (ولی نام علمی‌آنها كلوآسما یا ملاسما [chloasma or melasma] است ممكن است در نواحی ساعت و دیگر قسمت های بدن كه در معرض نور آفتاب قرار داده می‌شونددیده شوند و با هر حاملگی واضح تر می‌شوند.
علاوه بر این، نوك پستان، كك مك یا خال، محل زخم ها، پوست دور ناحیه تناسلی، و نواحی از پوست كه در معرض اصطكاك قرار دارند (نظیر زیر بغل و كشاله ران) در زمان حاملگی تیره تر یا اصطلاحاً هیپرپیگمانته (Hypertigmanted) می‌شوند. تمام این تغییرات ناشی از افزایش موقتی (و بی ضرر) تولید ملانین در بدن است. ملانین ماده ای است كه رنگ مو، پوست و چشم از آن ناشی می‌شود. تیرگی پوست ظرف چند ماه پس از حاملگی از بین می‌رود، هر چند در بعضی از زنان این تغییرات رنگدانه هیچگاه كاملاً برطرف نمی‌شوند.
خط تیره روی شكم چیست؟
این خط كه "خط سیاه" یا Linea Nigra خوانده می‌شود در واقع همان "خط سفید" یا Linea Alba است كه بطور طبیعی از بالای شكم و زیر آبگاه تا قسمت پایینی شكم و استخوان عانه ادامه دارد و در حالت طبیعی به رنگ پوست بوده و دیده نمی‌شود. افزایش تولید ملانین باعث سبب تیره شدن این خط می‌شود. این خط نیز در بیشتر موارد چند ماه پس از زایمان رنگ قبلی خود را باز می‌یابد.
برای جلوگیری از تیرگی پوست در زمان حاملگی چه می‌توان كرد؟
تیرگی پوست معمولاً بعد از زایمان برطرف می‌شود ولی برای به حداقل رساندن آن در زمان حاملگی می‌توان توصیه‌های زیر را بكار بست:
-
دوری از آفتاب: این نكته بسیار مهم است زیر قرار گرفتن در معرض آفتاب تغییرات رنگدانه‌ها را تشدید می‌كند. سعی كنید از یك ضد آفتاب با طیف وسیع كه در مقابل هر دو نوع اشعه‌های UVA و UVB محافظت ایجاد می‌كند و SPF آن 30 یا بیشتر باشد بصورت روزانه استفاده كنید. (SPF خصوصیتی از كرم های ضد آفتاب است كه قدرت آنها را در محافظت از پوست در مقابل اشعه نشان می‌دهد. این عدد معمولاً روی جعبه ضد آفتاب نوشته شده است و هر چه عدد آن بزرگتر باشد نشان دهنده قدرت محافظت بیشتر است.) اگر حتی هوا آفتابی هم نباشد باید از ضد آفتاب استفاده كرد و در صورتیكه ساعاتی را بیرون از منزل می‌گذرانید می‌توانید بیش از یك بار در روز هم استفاده كنید. در واقع، حتی اگر برنامه ندارید از خانه خارج شوید سعی كنید مالیدن ضد آفتاب را به برنامه روتین هر روز صبحتان تبدیل كنید. اگر بیرون می‌روید علاوه بر ضد آفتاب از كلاه لبه دار هم استفاده كنید. همچنین سعی كنید مدت قرار گرفتن در معرض نور آفتاب را بویژه بین ساعت 10 صبح و 2 بعد از ظهر كاهش دهید.
-
از كرم ها و تمیز كننده‌های پوستی ملایم استفاده كنید. از بكار بردن كرم هایی كه پوستتان را تحریك می‌كنند خودداری كنید زیرا باعث بدتر شدن تیرگی می‌شوند.
بعد از زایمان
بعد از زایمان هم به محافظت پوست خود از نور آفتاب ادامه دهید. در بیشتر موارد، تیرگی های بوجود آمده به آهستگی و بدون هیچگونه درمانی برطرف می‌شوند. اما باید توجه داشت كه در تعداد كمی‌از زنان، داروهای ضد بارداری كه حاوی استروژن هستند (نظیر قرص های ضد حاملگی) می‌توانند سبب ایجاد كلوآسما شوند. در صورتیكه تیرگی پوست در حد ناراحت كننده باشد بهتر است روش دیگری برای جلوگیری از بارداری بكار رود.
اگر بعد از گذشت چند ماه از زایمان، لكه‌های تیره همچنان وجود داشته باشند می‌توان از كرم های روشن كننده پوست نظیر هیدوركینون (كه بعضی از انواع آن ضد آفتاب هم در خود دارند) و یا یك داروی موضعی حاوی ترتینوئین (Retin-A) و یا داروهای خوراكی نظیر گلوكولیك اسید استفاده كرد. اگر به متخصص پوست مراجعه كنید احتمالاً برای شما داروهای تركیبی تحویز می‌كند. البته نباید انتظار داشته باشید بسرعت نتیجه بگیرید. درمان ممكن است چندین ماه طول بكشد. (در بعضی موارد نادر، متخصصین پوست برای از بین بردن لكه‌ها از لیزر استفاده می‌كنند ولی این درمان قدم اول نیست.) درمان هر چه باشد، محافظت در مقابل اشعه خورشید در طول درمان و بعد از آن نكته ای حیاتی است كه باید به آن توجه داشت.
اگر شیر می‌دهید و یا برنامه دارید دوباره به فاصله كوتاهی حامله شوید حتماً قبل از مصرف هر گونه دارو و یا انجام درمان با پزشك مشورت كنید.
آیا این لكه‌ها نشانه ای از یك بیماری هستند؟