افرادی که به سرطان سینه مبتلا می شوند و تحت درمان قرار می گیرند ، چه عوارضی بعد از درمان منتظر این افراد است؟

 

 

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در کنفرانس علمی ماهانه مرکز تحقیقات سرطان پستان جهاد دانشگاهی اظهار داشت: هماهنگی با پزشک معالج در خصوص بیماری های زمینه ای، آزمایش خون قبل از شیمی درمانی، فعالیت های سبک ورزشی و ... از جمله مواردی هستند که در کاهش عوارض قلبی ناشی از درمان های سرطان پستان موثرند.

دکتر رباب انبیایی به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران، دکتر رباب انبیایی سرطان پستان را یک بیماری درمان پذیر دانست و افزود: بر خلاف تصور رایج، اگر این بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، با انجام جراحی به موقع با هدف حفظ پستان و درمان‌های كمكی می توان این بیماری را کنترل و خطر عود آن را تا حد قابل توجهی كاهش داد.
 
وی با توجه به مراحل مختلف پیشرفت این بیماری گفت : در مراحلی كه بیماری پیشرفت كرده باشد نباید بیمار و خانواده وی تصور كنند كه راهی برای درمان وجود ندارد زیرا در هر مرحله از بیماری درمان‌هایی با اهداف متفاوت وجود دارد، به طور مثال اگر بیماری در مرحله اولیه تشخیص داده شود هدف ریشه کنی بیماری است ولی در مراحلی كه بیماری به قسمت های مختلف بدن سرایت کرده باشد افزایش طول عمر بیمار و بهبود كیفیت زندگی فرد هدف اصلی درمان است.
این انکولوژیست ادامه داد: در کشور ما پیشرفت های خوبی در زمینه درمان سرطان پستان صورت گرفته به طوری که مراكز درمانی كه در این خصوص فعالیت می کنند قادر هستند که كلیه مراحل درمانی لازم برای این نوع سرطان را از جراحی تا شیمی‌درمانی، ‌رادیوتراپی و در نهایت هورمون درمانی را به طور كامل انجام دهند، حتی انجام اعمال جراحی پیشرفته با حفظ پستان توسط متخصصان ایرانی امکان پذیر است.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی یاد اور شد: قلب فردی كه دچار سرطان پستان شده از همان لحظه‌ای كه شخص از ابتلا به این بیماری مطلع می شود تا زمانی که آخرین مراحل درمانی را می گذراند تحت تاثیر قرار می گیرد چرا که فرد با شنیدن خبر سرطان پستان روحیه خود را از دست می دهد و فعالیت‌های روزانه اش در طول مدت جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی که چیزی نزدیک به نه ماه به طول می انجامد، مختل شده و قلب بیمار را هرچند بسیار کم تحت تاثیر قرار می گیرد، در نتیجه پزشك و بیمار باید تلاش کنند تا این عوارض را تا سر حد امکان به حداقل رسانند.
 
وی با اشاره به عملكرد رادیوتراپی خاطر نشان کرد: خوشبختانه رادیوتراپی پستان با دستگاه‌های جدید كه با شتاب دهنده های خطی به شكل سه بعدی انجام می گیرد نسبت به گذشته علمی‌تر وعوارض كمتری را برای بیمار در پی دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی تصریح کرد: عوارض قلبی رادیوتراپی در عضوی ایجاد عارضه می‌كند كه تحت تابش قرار گیرد، به طور مثال اگر قفسه سینه و پستان مورد رادیوتراپی قرار گیرد عوارض ناشی از آن محدود به همان ناحیه می شود و عوارض آن در دیگر اندام‌ها دیده نمی‌شود.
وی ادامه داد: در بیمارانی كه پستان سمت چپ آنها درگیر سرطان شده است در طی عمل رادیوتراپی خواه ناخواه قسمت كوچكی از قلب و ریه در فیلد رادیوتراپی قرار می گیرد. ولی امروزه با بهره مندی از تكنیك‌های علمی خصوصاً‌ با استفاده از روش سه بعدی رادیوتراپی پستان به طور دقیق میزان حجم قلب و ریه ای که تحت تابش قرار می گیرد را اندازه گرفته و در صورتی كه این میزان پیش از حد استاندارد باشد اصلاح می شود.
وی در ادامه از تارگت تراپی به عنوان یکی از درمان های کمکی شیمی درمانی یاد کرد و بیان داشت: تارگت تراپی نوعی درمان کمک کننده به شیمی درمانی است که به شکل داخل رگی به بیمار تزریق می شود ولی هیچ گاه به تنهایی نمی تواند جای شیمی درمانی را بگیرد و فقط در درصد کمی از بیماران تجویز می شود یعنی درحدود 20 تا 25 درصد آن ها ممكن است كمك كننده باشد ولی این نوع درمان به دلیل این که تحت پوشش کامل بیمه ای قرار ندارد بسیار برای بیماران هزینه بر است.

دکتر انبیایی با اشاره به آنتراسیکلین ها به عنوان یکی از عمده‌ترین داروی های شیمی‌درمانی كه در سرطان پستان به شكل وسیع استفاده می‌شوند گفت: استفاده از تمامی داروهای شیمی درمانی عوارض قلبی ندارند اما یكی از گروه های عمده‌ داروهای شیمی‌درمانی كه در درمان سرطان پستان کاربرد دارد آنتراسیكلین‌ها هستند که عوارض قلبی آن شناخته شده است و فقط در صورتی که در دوز بالا استفاده شوند خطرناک خواهد بود.

وی ادامه داد: معمولاً ‌انكولو‍ژیست ها در راستای کاهش این عوارض به مریض توصیه می کنند که کمتر پزشکان خود را تغییر دهند تا نوع داروی تزریقی و دوز آن در هر دوره شیمی درمانی مشخص باشد و در روند درمان آن ها خللی به وجود نیاید.

این انکولوژیست تاکید کرد: داشتن بیماری زمینه‌ای قلبی، فشارخون بالا، سن بالا و دریافت شیمی‌درمانی به مقدار زیاد فرد را برای عوارض قلبی ناشی از درمان سرطان مستعدتر می سازد و در همین راستا لازم است تا بیماران قبل از انجام رادیوتراپی، شیمی درمانی و... توسط پزشک متخصص قلب تحت ارزیابی قرار بگیرند تا میزان تحملشان نسبت به داروهای شیمی درمانی محاسبه شود.

دکتر انبیایی با بیان این مطلب که هورمون درمانی از درمان های تکمیلی بعد از شیمی درمانی است اظهار داشت: هورمون درمانی از درمان های تکمیلی است که در راستای کاهش عود بیماری و افزایش بقای بیمار توصیه می شود ولی از نکات قابل توجه پیرامون این درمان حساسیت بیش از نیمی از بیماران سرطان پستان به هورمون‌درمانی است که همه از آن سود نمی برند.
 
وی با ذکر مثالی پیرامون عوارض هورمون درمانی افزود: در بعضی موارد که تخمدان بیمار با تزریق آمپول دکاپیتیل از کار می افتد، میزان هورمون استروژن در بدن وی کاهش می یابد و این امر می تواند تا حدودی قلب را تحت تاثیر قرار دهد زیرا که هورمون استروژن دارای اثرات حفاظتی برای قلب می باشد، از طرف دیگر داروهای هورمون درمانی باعث تغییراتی در میزان چربی خون شده که این تغییرات از جمله افزایش چربی خون می تواند عوارض قلبی را به دنبال داشته باشد و حتی بعضی از این دارو ها در سنین بالا ممکن است باعث ایجاد ترومبوز عروقی شوند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: لازم است انکولوژیست ها قبل از اقدام به هورمون درمانی ارزیابی کلی از وضعیت بیمار انجام دهند و با یک تست خون از بیمار میزان چربی خون، دیابت،تیروئید و ... را مورد بررسی قرار دهند و در صورت اطمینان از میزان سلامتی وی هورمون درمانی را برای وی آغاز کنند.

وی در ادامه بیان داشت: افرادی كه درمان بیماری سرطان پستان را به اتمام رسانده از چندین جهت، هم به دلیل كاهش فعالیت بدنی و ‌هم شیمی‌درمانی ،‌رادیوتراپی، هورمون‌درمانی و افزایش وزن كه به دنبال این درمان ها عارض شده است باید از لحاظ قلبی عروقی تحت بررسی قرار گیرند.

وی در پایان به بیماران توصیه کرد که : بیماران باید پزشک انکولوژیست خود را از سابقه بیماری‌های زمینه ای قلبی، دیابت و فشارخون بالا و یا آنژین قلبی و جراحی دریچه ای مطلع سازند و بدون دستور پزشک معالجشان داروهایی را که از قبل در خصوص بیماری زمینه ای خاص مصرف می کردند، قطع نکنند و نیز یك فعالیت مستمر و سبک در مدت درمان و بعد از آن را پیگیری و از افزایش وزن خودداری و از رژیم غذایی سرشار از سبزیجات استفاده کنند، آزمایشات خونی مرتب که معمولا هر 6 ماه یک بار است را انجام دهند و در نهایت ارتباطشان را با انکولوژیست قطع نکنند.

وی گفت: در نهایت ذكر این عوارض نباید موجب نگرانی بیماران شود چون در صورت بروز عوارض قلبی
کاملا قابل درمان می باشد.
 
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
منبع : جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران - jdtums.ac.ir