بیماری پای ورزشكاران همان قارچ پوستی است
هوا گرم است و از نوك سر تا انگشت‌های پای‌تان خیس عرق است. خارش و سوزش انگشت‌ها هم امان‌تان را بریده. به محض اینكه كفش‌های‌تان را در می‌آورید با قرمزی كف پا مواج می‌شوید که قطعا این خارش و قرمزی‌ها عادی نیست. شاید برخی از افراد با این علائم آشنا باشند؛ بله قارچ‌های بیماری‌زا محل جدیدی برای زندگی پیدا كرده‌اند. بهتر است بگوییم پای شما خانه‌ای جدید برای قارچ‌های پوستی شده است. اما چه شرایطی آنها را به اینجا دعوت كرده است؟
در ادامه دكتر مسعود داوودی، متخصص پوست و مو و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی بقیه‌الله درباره این بیماری توضیح می‌دهد.
قارچ شناس شوید
قارچ‌ها موجوداتی شبیه گیاهان هستند، اما چون نمی‌توانند فتوسنتز كنند، مجبورند یك زندگی انگلی داشته باشند. به همین دلیل روی بدن یا بقایای بدن موجودات زنده رشد كرده و تكثیر می‌شوند. اما همه قارچ‌ها به یك صورت رشد نمی‌كنند؛ آنها به دو دسته چندسلولی و تك‌سلولی تقسیم می‌شوند. قارچ‌های چندسلولی در طبیعت به راحتی قابل مشاهده هستند، اما قارچ‌های تك‌سلولی همان قارچ‌هایی هستند كه می‌توانند برای انسان و سایر موجودات بیماری‌زا باشند. این قارچ‌های تك‌سلولی روی پوست مرده نفوذ می‌کنند و اگر شرایط محیطی فراهم باشد رشد كرده، تكثیر می‌شوند.
قارچ‌ها چطور ظاهر می‌شوند؟
نباید انتظار داشته باشید كه قارچ‌های تك سلولی بیماری زا را به راحتی مشاهده كنید. این نوع از قارچ قابل مشاهده نیستند، اما اگر روی پوست‌تان با تغییراتی مثل قرمزی به همراه پوسته‌ریزی مواجه شدید بهتر است به وجود قارچ‌ها روی پوست‌تان شك كنید، به خصوص اگر همراه با خارش باشد. در مواقع شدیدتر، علاوه بر علائم گفته شده تاول‌هایی روی پوست ایجاد می‌شوند كه حاوی مایعات شفاف یا كدر رنگ چركی هستند. اكثر قارچ‌های بیماری‌زا با این علائم خودشان را روی پوست نشان می‌دهند.
کدام عضو بدن مستعدتر است؟
شایع‌ترین جایی كه ممكن است گرفتار قارچ‌های پوستی شوید، انگشت‌های پا است. به خصوص بین انگشت چهارم و پنجم پا چون تهویه مناسبی وجود ندارد، بروز قارچ‌ها در این محل‌ها بیشتر است. قارچ‌ها ممكن است روی پوست وجود داشته باشند، اما زمانی رشد می‌كنند و زیاد می‌شوند كه شرایط برای‌شان فراهم شود. هر زمان كه نام بیماری پای ورزشكاران را شنیدید، بدانید كه منظور همان قارچ‌های پوستی است؛ زیرا این بیماری در بین ورزشكاران بسیار شایع بوده و تنها دلیلش هم تعرق زیاد است. پس افرادی كه تعرق زیادی دارند احتمال ابتلا به این بیماری در آنها نسبت به سایر افراد دیگر بیشتر است.
فقط مخصوص ورزشكاران نیست
برخلاف نام بیماری كه پای ورزشكار است، هر فردی كه شرایط زیر را داشته باشد در معرض خطر این بیماری قارچی است:
پوشیدن طولانی مدت كفش جلو بسته یا كفش‌هایی كه تهویه ندارند، مرطوب بودن پاها برای مدت زمان طولانی، عرق كردن زیاد در ناحیه انگشتان پا، وجود زخم در كف پا یا در ناخن‌ها، اما به غیر از ورزشكاران در افراد مسن هم این بیماری شایع است. هرچه سن بالاتر می‌رود، توقع داریم قارچ پوستی در افراد بیشتر مشاهده شود؛ به خصوص افرادی كه سنشان بالای 50 سال است، بین دو نفر یك نفرشان به این بیماری از نوع خفیف تا شدید مبتلا می‌شود.
قارچ‌ها ساكن نمی‌مانند!
فكر نكنید كه قارچ‌ها در یك مكان به وجود می‌آیند و همان جا باقی می‌مانند؛ اگر شرایط محیطی مناسب باشد علاوه بر روی انگشتان پا، پاشنه، كف و لای انگشتان نیز جاهایی هستند كه برای رشد قارچ مساعدند. از آن جا كه بیماری پای ورزشكار واگیردار است، می‌تواند با تماس مستقیم و غیرمستقیم (نظیر تماس با كفش، جوراب، دمپایی مشترك در حمام‌های عمومی و استخرها) از فردی به فرد دیگر منتقل شود. به همین دلیل اگر به موقع تشخیص داده نشود و درمان‌های لازم انجام نشود، انتقال آن به سایر قسمت‌ها امكان پذیر است.
كشت پوستی، شما را از این بیماری آگاه می‌كند
همان طور كه گفته شد، قارچ‌های پوستی قابل رویت نیستند، اما از روی برخی از علائم می‌توان به وجود آنها شك كرد. دید پزشكی با دید افراد عادی فرق دارد. معمولا زائده‌های قارچی با نشانه‌ای به نام زائده فعال (این زائده به صورت حلقوی یا نیمه‌حلقوی است كه لبه زائده فعال بوده اما مركز آن غیرفعال یا رو به بهبودی است) همراه هستند که این زائده به تشخیص بیماری كمك می‌كند. اما تشخیص از این طریق برای همه افراد امكان‌پذیر نیست. به‌طور كلی پزشك به سادگی و در عرض چند دقیقه می‌تواند با انجام كشت پوستی بیماری را تشخیص داده و درمان مناسب را آغاز كند.
زود دل نمی‌كند
از زمانی كه بیماری پای ورزشكاران در فرد تشخیص داده می‌شود، باید درمان را كه هم به صورت دارویی و هم موضعی است شروع كرد. درمان قارچ‌های پوستی در شرایط نرمال ممكن است تا مدت 2 ماه هم طول بكشد، اما در شرایط خاص احتمال دارد طول درمان بیشتر باشد. شرایط خاص به زمانی گفته می‌شود كه قارچ‌ها به ناخن‌ها هم سرایت كرده باشد.
درمان‌های خودسرانه را دور بریزید
خیلی از افراد سعی می‌كنند با راهكارهای خانگی مثل زدن بتادین، سركه یا آب نمك با خوددرمانی این مشكل را برطرف كنند. اما هیچ كدام از این روش‌ها از نظر علمی تایید نشده است. تنها ماده گیاهی كه خاصیت ضدقارچی دارد، حناست. مدت 10 تا 15 دقیقه حنا را روی محل قارچ‌ها قرار دهید، اما به دلیل رنگی كه حنا به پوست می‌دهد، برخی از افراد راغب به انجام این كار نیستند. به همین دلیل توصیه می‌شود با راهكارهای خانگی غیرموثر درمان را به تعویق نیندازید. به‌طور كلی بیماری پای ورزشكار می‌تواند از نوع خفیف تا شدید متغیر باشد و در مدت زمان كوتاه درمان شود یا به زمان زیادی برای درمان نیاز داشته باشد. ولی چیزی كه عمومیت دارد پاسخ خوب به درمان و امكان پیشگیری است.
قارچ كاندیدا
افرادی كه مشكل نقص ایمنی دارند، مثل بیماران پیوندی یا افراد دیابتی ممكن است به نوع دیگری از بیماری‌های قارچی مبتلا بشوند. البته این قارچ‌ها هم از نوع تك سلولی بوده كه به نام قارچ‌های كاندیدا معروف هستند. قارچ كاندیدا بیشتر تمایل دارد بین انگشتان پا و اطراف ناخن‌ها رشد و نمو داشته باشد تا كف یا روی پاها. اما به‌طور كل قارچ‌های غیركاندیدا یا قارچ‌های كپكی شیوع‌شان نسبت به قارچ‌های دیگر در بین افراد به خصوص افراد سالم بیشتر است. همچنین بوی پا در این نوع از قارچ‌ها كمتر نقش دارند.
این كفش‌ها را نپوشید
همان طور كه گفته شد، بیماری ورزشكاران یك بیماری مسری است؛ به همین دلیل ممكن است برخی از افرادی كه مبتلا به این بیماری هستند، كفش‌شان هم آلوده به قارچ شود. به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی كه مقاوم به درمان هستند و بیماری‌شان عود می‌كند، دیگر از كفش آلوده استفاده نكنند. قارچ‌ها در بافت‌های كفش فرو رفته‌اند، به همین دلیل با شست و شو و حتی قرار دادن در آفتاب آنها از بین نمی‌روند.
قارچ‌ها این شرایط را دوست ندارند
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری پای ورزشكار، اقدامات زیر را انجام دهید:
- پای خود را بعد از استحمام یا شنا به‌طور كامل خشك كنید.
- در استخرها و حمام‌های عمومی از دمپایی یا صندل شخصی استفاده كنید.
- سعی كنید از جوراب استفاده كنید تا پاها خشك‌تر باشند.
- از كفش با تهویه مناسب استفاده كنید، اگر شرایط كاری شما به گونه‌ای است كه پای شما برای طولانی مدت درون كفش است، حتما به صورت روزانه پای خود را با آب گرم و صابون بشویید و به خوبی پا و لای انگشتان را خشك كنید.
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : مجله سیب سبز