چرا سردرد می گیریم؟
گر چه بیشتر سردردهاى مزمن خطرناك نیستند ولى هر تغییر مهمى در الگوى سردرد، بلا اثر شدن دارویى كه تاكنون موثر بوده، یا به وجود آمدن مشكل دیگرى علاوه بر سردرد، پزشك را موظف مى‌کند كه وضعیت بیمار را مجدداً بررسى كند.
داون ا.ماركوس، دانشیار دانشكده پزشكى پیتسبورو، دپارتمان بیهوشى، در این باره توضیح مى‌دهد وقتى كه سردرد شدید و ضربان‌دارى را احساس مى‌كنید، سرتان را با دو دست‌تان مى‌گیرید و مى‌گویید: «احساس مى‌كنم، مغزم دارد بیرون مى‌زند، فكر مى‌كنم اگر نگهش دارم، بهتر است.»
این احساس كاذب وجود دارد كه مغز بزرگ‌تر شده و همین درد ایجاد مى‌كند. جالب است اگر بدانیم بافت مغز هیچگونه احساس دردى همچون بافت‌هاى دیگر مثل پوست ندارد. از آنجا كه مغز در داخل پوشش سخت و محافظى قرار گرفته، لذا فاقد حس‌هایى چون لمس و فشار است كه بیشتر مختص بخش‌هاى باز و در معرض تماس خارج از بدن هستند. در واقع جراحان مغز می‌توانند بافت مغز را در فرد بیدار برش دهند، بى آن كه وى حتى متوجه حركت چاقو شود.
مکانیسم ایجاد سردرد
سردرد به دلیل فعال شدن و تحریك ساختمان‌هایى كه درد را حس مى‌كنند، ایجاد مى‌شود. در موارد تومورهاى مغز، درد علامت دیرهنگامى است و در این مواقع درد به طور كلى زمانى احساس مى‌شود كه تومور آن قدر بزرگ شود كه بتواند به استخوان‌ها آسیب رساند یا عروق خونى یا اعصاب را تحت كشش قرار دهد. مشكلات در ناحیه گردن نیز مى‌توانند موجب درد شوند كه در این حالت درد از گردن به پشت سر و غالباً از آنجا به سر و گاها یك چشم تیر مى‌كشد. لیكن عفونت یا التهاب سینوس‌ها (كه معمولاً بخشى از یك واكنش حساسیتى‌اند) جزء علت‌هاى غیر شایع سردردهاى عود كننده‌اند.
نكته جالب این كه راجر كدى و كرتیس اشنایدر از «مركز مراقبت‌هاى سردرد» در مونتانا دریافته‌اند ۲۵ تا ۳۰ درصد كسانى كه از میگرن رنج مى‌برند، علائمى را در بین طول دوره‌هاى شدت سردرد گزارش مى‌كنند و نزدیك ۹۸ درصد كسانى كه تصور مى‌كردند دچار سردردهاى سینوسى هستند، در واقع میگرن داشتند.
شایع ترین انواع سردردهاى مزمن، میگرن و انواع سردردهای تنشى
میگرن سردردى دوره‌اى است كه معمولاً بین ماهى یك بار تا دو بار در هفته روى مى‌دهد و هر دوره‌اش بین هشت تا ۱۲ ساعت به طول مى‌انجامد. میگرن اغلب به صورت درد یك طرفه ضربانى احساس مى‌شود كه فعالیت‌ها را محدود مى‌كند و ممكن است با تهوع و حساسیت به نور صدا و بو همراه باشد.
سر درد تنشى بیشتر پیش مى‌آید و درد - كه به طور معمول به صورت درد فشارى مبهمى در دو طرف سر احساس مى شود - فعالیت ها را كم مى كند. این درد گاه تا چندین روز ادامه پیدا مى كند. هر دو نوع سردرد در پاسخ به قرار گرفتن در معرض عوامل آغازگر داخلى یا خارجى، مثل تغییرات هورمونى، محرومیت از خواب، گرسنگى یا تنش پیش مى آیند.
قرار گرفتن در معرض این آغازگرها، مغز را وادار مى سازد كه پیام ها و اشاراتى به مراكز درد بفرستد كه موجب ترشح پیامبرهاى شیمیایى گوناگون، منجمله سروتونین و نوراپینفرین شده نهایتاً عروق مننژها (پرده هاى) اطراف مغز را گشاد مى كند. حاصل این گشاد شدن عروق افزایش جریان خون است كه موجب مى شود عروق دو طرف بیرون سر پر خون، برجسته و تا حدى دردناك شوند.
با تورم و بزرگ تر شدن عروق خونى، اعصابى كه در اطراف آنها قرار گرفته كشیده مى شود كه همین موجب مى شود علائمى به سیستم سه قلو- ناحیه اى از مغز كه پیام هاى درد را به سر و صورت مى فرستد - بفرستند. فعال شدن سیستم سه قلو در اكثر موارد موجب درد اطراف چشم ها و گونه ها مى شود، که همان احساس كاذب درد «سینوس» است.
همچنین سیستم سه قلو پیام هایى نیز به هیپوتالاموس- ناحیه اى در مغز كه مسئول فعالیت هاى ما براى به دست آوردن غذا است - و بخش فوقانى طناب نخاعى مى فرستد كه همین موجب گرفتگى عضلات در ناحیه گردن مى شود. همین كه مسیر سردرد به طور كامل فعال شد، دیگر درمان ها چندان كارگر نخواهند بود.
كارى كه رامى برستاین از دانشگاه هاروارد بر روى موش ها و انسان ها انجام داد، نشان داد كه براى آن كه داروها موثر واقع شوند باید هر چه زودتر در مسیر پیشرفت بیمارى از آنها استفاده كرد. بیماران میگرنى اغلب متوجه مى شوند كه سردردشان با احساس ضربان و سپس افزایش حساسیت پوست آغاز مى شود. این افزایش حساسیت پوست مى تواند به شكل دردناك بودن كف سر، موهاى دردناك یا احساس درد به هنگام شانه كردن موهاى سر یا انداختن گوشواره یا زدن عینك درآید.
اگر بتوانیم علائم سردرد را به دقت در دفترى ثبت كنیم برآورد خوبى راجع به اینكه معمولاً چه موقع درد صورت یا پوست سر شروع مى شود، مى تواند به فرد كمك كند كه بداند چه وقت باید داروها را شروع تا حداكثر تسكین درد را به دنبال داشته باشد. گرچه بیشتر سردردهاى مزمن خطرناك نیستند، ولى هر تغییر مهمى در الگوى سردرد، بلا اثر شدن دارویى كه تاكنون موثر بوده، یا به وجود آمدن مشكل دیگرى علاوه بر سردرد، پزشك را موظف مى سازد كه وضعیت را مجدداً بررسى كند.»
بیشتر بدانید : انواع سردرد و درمان آن
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: isna.ir
