فیبر غذایی به بخشی از گیاهان اطلاق می‌شود كه توسط آنزیم‌های دستگاه گوارش قابل هضم نبوده، اما دارای عملكردهای فیزیولوژی مفید در دستگاه گوارش و كاهش خطر بروز برخی بیماری‌ها هستند. این گروه از مواد غذایی در كربوهیدرات‌های غیر قابل هضم طبقه‌بندی می‌شوند و دارای انحلال پذیری متفاوتی هستند.
بیشتر بدانید : چگونه فیبر بیشتری مصرف کنیم؟
بیشتر بدانید : فواید مصرف فیبر خوراکی و میزان مصرف فیبر
فیبرهای با محلولیت كمتر شامل سلولز،همی سلولز و لیگنین هستند.سلولز و همی سلولز در دانه غلات كامل (به‌همراه سبوس)،سبزیجاتی مثل هویج،كرفس،بروكلی و گندم كامل یافت می‌شود و نقش عمده آنها افزایش ظرفیت نگهداری آب و در نهایت افزایش حجم مدفوع است.
لیگنین فیبر چوبی است كه در ساقه و دانه میوه‌جات و سبزیجات و در لایه سبوس غلات یافت می‌شود و با عمل تخمیر توسط باكتری‌های مفید روده تولید اسیدهای چرب كوتاه زنجیر می‌كند و سرانجام باعث كاهش خطر تشكیل تومور می‌شود.فیبرهای با محلولیت بیشتر مانند صمغ‌ها و پكتین اعمال متنوعی دارند.صمغ‌ها در جو، جودوسر و به‌طور كلی حبوبات یافت می‌شوند و سبب تشكیل ژل شده و به فعالیت دستگاه گوارش كمك می‌كند.
این فیبرها در فرآیند‌های غذایی مثل بستنی‌سازی كاربرد دارند.پكتین در سیب،توت فرنگی،هویج و مركبات یافت می‌شود و با عناصر معدنی،لیپیدها و اسیدهای صفراوی پیوند یافته و دفع آنها را افزایش و كلسترول خون را كاهش می‌دهند.افزایش دفع مواد معدنی مفیدی چون كلسیم و غیره زنگ خطری است برای افزایش مصرف بی‌رویه فیبر و لزوم توجه به تعادل در مصرف تمام مواد مغذی.
كیتین و فروكتان از فیبرهای جدا شده و به همراه جلبك‌ها و پسیلیوم،كربوهیدرات‌هایی استخراج شده و غیر قابل هضم هستند.كیتین در اسكلت خارجی بندپایان،حلزون،خرچنگ و میگو دیده می‌شود و كلسترول سرم را كاهش می‌دهد.فروكتان (شامل اینولین و الیگوفروكتوزها) از گندم،كاسنی،پیاز،سیر و موز استخراج می‌شود و در گوجه فرنگی،جو،چاودار،مارچوبه و كنگر دارالسلامی نیز یافت می‌شود.
این فیبرها كالری كمی تولید كرده و در كاهش وزن موثرند و به علت شیرینی بالا پذیرش بهتری دارند.این مواد محیط غذایی مناسبی (به اصطلاح پره بیوتیكی) برای باكتری‌های مفید روده بزرگ تشكیل داده و حتی به عنوان جانشین چربی استفاده می‌شوند.
پلی ساكاریدهای جلبكی كه از جلبك و خزه جدا می‌شوند نیز تشكیل ژل داده و به عنوان قوام دهنده و پایدار كننده می‌توانند استفاده شوند،اما از طرفی مقادیر زیادشان ممكن است سمی باشد.به طور كلی فیبرهای كم محلول مانند سلولز سبب افزایش ظرفیت نگهداری آب مواد هضم نشده و افزایش حجم مدفوع به همراه كاهش زمان عبور مواد از مدفوع (افزایش دفعات عمل دفع) می‌شود. از طرفی فیبرهای محلول با تولید ژل و كاهش كلسترول خون به نگهداری سلامت كمك می‌كنند.
بیشتر بدانید : فیبر محلول چیست؟ مهم ترین منابع فیبر محلول را بشناسید
بیشتر بدانید : خاصیت غذاهای فیبردار که تاکنون نمی دانستید
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:jamejamonline.ir